“Adolescentenstrafrecht en transitie bieden perspectieven voor 18-jarigen”
On 06/10/2014 by Redactie StandardAls we de kans aangrijpen, dan biedt het samenkomen van de jeugdzorg en de volwassenenzorg bij de gemeentes een kans om de knip die op de achttiende verjaardag van een jongere in de hulpverlening ontstaat, te vermijden. Dat was de strekking van het betoog van Dr. Sanne Verwaaijen, bestuurder van de Conrisq groep op het landelijk symposium “18 jaar… en hoe dan verder?” dat onlangs in Zwolle gehouden werd.
“Maar dan moeten hulpverleners wel over de grenzen van hun taken heen durven kijken en zich daarin gesteund weten door hun organisatie”, stelt Verwaaijen. “Ook het adolescentenstrafrecht kan houvast bieden voor het doorbehandelen van jongeren die weliswaar meerderjarig zijn, maar een lagere sociaal-emotionele leeftijd hebben”.
Adolescentenstrafrecht
“Sommige jongeren van net achttien hebben een kwetsbaar bestaan en hebben een voorwaardelijke straf boven het hoofd hangen”, zo weet Verwaaijen, die onder meer de verantwoordelijkheid voor een TBS-kliniek en een gesloten jeugdzorginstelling draagt uit ervaring. “Als zo’n jongere dan net eindelijk weer op school zit en een reclasseringsambtenaar die voorwaardelijke straf wil laten uitzitten omdat hij een half uur te laat op een afspraak kwam, dan is dat vanuit het perspectief van die reclasseringsambtenaar begrijpelijk. Die doet wat hij geacht wordt te doen. Maar het helpt noch de jongere, noch de maatschappij omdat een gevangenisstraf de opleiding waar we ons veel pijn en moeite voor hebben moeten doen om hem erop te krijgen, doorkruist”.
Het adolescentenstrafrecht biedt daar volgens de bevlogen bestuurder perspectief in. “Laten we het niet misbruiken om jongvolwassenen volwassen straffen te geven, maar om meerderjarigen die een vertraagde ontwikkeling kennen, goed te behandelen en begeleiden. We weten uit onderzoek dat het brein pas is rijp als mensen 26 zijn. Dus als je als rechter voor het adolescentenstrafrecht gaat, zorg dan dat je ook behandeling en begeleiding aanbiedt”.
Verwaaijen blijkt voorbeelden te over te hebben van situaties waarin toepassing van het adolescentenstrafrecht op meerderjarige jongeren, baat zou kunnen hebben. “Jongeren komen uit de jeugdzorg of jeugd-GGz en zijn er vaak niet erg genoeg aan toe om in de volwassenenpsychiatrie terecht komen. Vaak moet het dan eerst escaleren voordat ze in de volwassenenpsychiatrie terecht komen en dan is de vraag of ze al niet zo beschadigd zijn dat je daar vervolgens niet zo heel veel meer kunt”.
Behalve in het adolescentenstrafrecht, schuilt volgens Verwaaijen ook in de transitie van de jeugdzorg en de invoering van de Wmo een mogelijkheid om de zorg voor jongeren die achttien worden, beter te regelen. De gemeente wordt immers integraal verantwoordelijk. “Dat is een hele belangrijke”, aldus Verwaaijen. “De gemeente wordt probleemhebber en probleemhouder. Dat is een kans. Als de gemeentes in de jeugdzorg niet goed interveniëren, dan blijven ze ook verantwoordelijk voor de gevolgen als zo’n jongere volwassen wordt. Dat ligt dan ook op je bordje als gemeente. Dat biedt mogelijkheden omdat gemeentes hierdoor ook na de achttiende verjaardag van een jongere het gezin centraal kan blijven stellen”.
Op dit moment krijgen jeugdzorg organisaties immers simpelweg geen financiering als een jongere achttien wordt. Verwaaijen: “De meeste hulpverleningsorganisaties gooien zo’n jongere dan niet meteen de straat op, maar verlenen in zo’n geval dus wel op eigen kosten hulp omdat daar geen financiering tegenover staat. Grote hulpverleningsorganisaties kunnen dat, maar veel kleinere organisaties kunnen die kosten niet dragen”.
Professionele verantwoordelijkheid
Het adolescentenstrafrecht en de op handen zijnde stelselwijziging bieden dus mogelijkheden, maar dan moeten organisaties en uitvoerend werkers die kansen wel aangrijpen. “Wij hebben als professionals de kennis en de professionele vaardigheden om vrijwilligers en andere professionals te ondersteunen in het aansluiten bij de leefwereld van cliënten. Breng je expertise van achteraan in de keten, naar de frontlijn-werkers en vrijwilligers. We hebben daar een verantwoordelijkheid in. Je kunt het vanuit professioneel opzicht niet maken om met je armen over elkaar te gaan zitten wachten tot het fout gaat. We moeten proberen zorgvraag en zorgaanbod zo snel mogelijk bij elkaar te laten komen. Niet zwaarder, maar zeker ook niet lichter dan nodig”, zo stelt Verwaaijen.
Behalve het nemen van professionele verantwoordelijkheid, is er nog een andere gewoonte die professionals zich volgens Verwaaijen eigen zouden moeten maken: verder kijken dan je neus lang is. “We hebben de zorg zo geregeld dat iedereen zijn eigen tuintje wiedt en als iedereen dat doet, dan is het hele straatje schoon. Althans, dat lijkt de gedachte te zijn, maar zo wérkt het niet! Mensen kunnen toch niet opgeknipt worden in een stukje schuld, een stukje school, een stukje seks, een stukje werk…? Mensen hebben niet op slechts één levensterrein problemen. Het geheel is meer dan de som der delen. Daarom moeten we, ondanks professionele grenzen en concurrentie, toch over de grenzen van ons eigen vak en onze eigen organisatie heen, samenwerken”.
“Regel dat gewoon”
Om te voorkomen dat haar oproep tot samenwerking een open deur lijkt, zet ze haar pleidooi kracht bij met een voorbeeld. “Onlangs overleed er een moeder nadat haar zoon die bij ons in de zorg zat, net achttien was geworden. Het was een sociaal zwak gezin en hij erfde een negatief fortuin van zijn moeder. Daardoor werd hij het huis uitgezet waar hij met moeder woonde. Verder moest hij €250 ophoesten om de erfenis te verwerpen. Maar dat geld had hij dus niet. Hij had geen kleren om naar de begrafenis van zijn moeder aan te trekken. Op zo’n moment moet je handelen. Régel dat nou gewoon! Onze Intensieve Thuisbegeleidster heeft toen kleren met hem gekocht en bovendien geïntervenieerd bij de woningbouw, bij het afstand doen van de erfenis en het starten van een opleiding. Dat was strikt genomen niet haar werk, maar het moest wel dringend gebeuren. Die knul zat in een kluwen van ellende en er moest gewoon iemand een draadje van die kluwen losknippen zodat de boel uit de war raakte. Zijn ITB-er heeft hem daarbij geholpen en de organisatie steunde haar daarin”. Toen ze hem echter bij wijze van spreken bijna in huis wou nemen, haalde de organisatie haar echter van de begeleiding van deze jongen af. “Dat zou professionele grenzen overschrijden”, licht Verwaaijen toe. “Dat was voor de ITB-er overigens ook een opluchting. Maar het punt is dat als je het een individuele professional verbiedt, je als organisatie dan wel een oplossing moet bieden waar de cliënt daadwerkelijk mee geholpen is”. De praktijk blijkt echter vaak log en professionals blijken veelal vastgeraakt in patronen. Verwaaijen roept echter op tot pragmatisme: “Als een jongere die zwerft geen uitkering krijgt omdat hij geen paspoort heeft en geen paspoort kan betalen omdat hij geen geld heeft, dan moet je daar als organisatie iets mee. Als je met een paar tientjes die cirkel kunt doorbreken, dan ligt daar dus een taak voor je. Regel dat”.
Interessant artikel? Meld je dan nu aan voor de gratis nieuwsbrief en mis nooit meer iets!
You may also like
Archieven
- april 2024
- maart 2024
- februari 2024
- januari 2024
- december 2023
- november 2023
- oktober 2023
- september 2023
- augustus 2023
- juni 2023
- mei 2023
- april 2023
- maart 2023
- februari 2023
- januari 2023
- december 2022
- november 2022
- oktober 2022
- september 2022
- juni 2022
- mei 2022
- februari 2022
- januari 2022
- december 2021
- november 2021
- oktober 2021
- september 2021
- augustus 2021
- juni 2021
- april 2021
- maart 2021
- februari 2021
- januari 2021
- november 2020
- oktober 2020
- september 2020
- augustus 2020
- juli 2020
- juni 2020
- mei 2020
- april 2020
- maart 2020
- februari 2020
- januari 2020
- december 2019
- november 2019
- oktober 2019
- september 2019
- augustus 2019
- juni 2019
- mei 2019
- april 2019
- maart 2019
- februari 2019
- januari 2019
- december 2018
- november 2018
- oktober 2018
- september 2018
- augustus 2018
- juli 2018
- juni 2018
- mei 2018
- april 2018
- maart 2018
- februari 2018
- januari 2018
- december 2017
- november 2017
- oktober 2017
- september 2017
- juni 2017
- mei 2017
- april 2017
- maart 2017
- februari 2017
- januari 2017
- december 2016
- november 2016
- oktober 2016
- september 2016
- augustus 2016
- juli 2016
- juni 2016
- mei 2016
- april 2016
- maart 2016
- februari 2016
- januari 2016
- december 2015
- november 2015
- oktober 2015
- september 2015
- augustus 2015
- juli 2015
- juni 2015
- mei 2015
- april 2015
- maart 2015
- februari 2015
- januari 2015
- december 2014
- november 2014
- oktober 2014
- september 2014
- juli 2014
- juni 2014
- mei 2014
- april 2014
- maart 2014
- februari 2014
- januari 2014
- december 2013
- november 2013
- oktober 2013
- september 2013