Licht verstandelijke beperking: betekenis soms onduidelijk
On 25/10/2013 by Redactie Standard“Het is een hardnekkige misvatting dat het hebben van een licht verstandelijke beperking vooral betekent dat mensen een relatief lage intelligentie hebben. Voor het begrijpen van de betekenis van de term ‘licht verstandelijke beperking’, zijn IQ-criteria op zichzelf genomen dan ook niet zo interessant. De échte problemen die mensen ervaren, komen vooral voort uit een gering sociaal aanpassingsvermogen”. Dat stelt Dr. Xavier Moonen, voorzitter van het Landelijk Kenniscentrum LVB en van de Nederlandse Vereniging van pedagogen en Onderwijskundigen (NVO). “Mensen met de kenmerken van een licht verstandelijke beperking hebben heel vaak last van hun onvermogen om constructieve sociale relaties aan te gaan en in stand te houden. Het woord ‘licht’ in licht verstandelijke beperking vind ik daarom misleidend. Ik spreek in het geval van sommige mensen over ‘een zware licht verstandelijke beperking’, want het kan echt een enorme last zijn voor mensen”.
Betekenis licht verstandelijke beperking
In het verlenen van betekenis aan wat een licht verstandelijke beperking is, is veel aandacht gegeven aan het IQ. Strikt genomen is volgens bestaande diagnostische criteria in de psychiatrie, iedereen met een IQ van tussen de 55 en 70 licht verstandelijk beperkt. Daarnaast moet er sprake zijn van beperkingen in het sociaal aanpassingsvermogen. Xavier Moonen ziet die grens echter liever opgerekt. “Iemand met een IQ van 75 heeft volgens deze criteria geen licht verstandelijke beperking, maar als hij wel problemen heeft met zijn sociaal aanpassingsvermogen, dan zouden we ook de diagnose moeten kunnen stellen dat die persoon een licht verstandelijke beperking heeft. Het zou beter zijn om de IQ-grenzen op te rekken naar de range tussen 50 tot 85, maar eigenlijk vind ik dat IQ-criterium niet het belangrijkste. Het gebrekkige sociale aanpassingsvermogen van deze mensen is voor hen vaak veel beperkender dan hun intelligentie”, aldus Moonen.
Er moet volgens Xavier Moonen in de omschrijving en begeleiding van deze mensen dan ook een grotere nadruk komen op het sociaal aanpassingsvermogen. In veel gevallen wordt dat, behalve door de licht verstandelijke beperking zelf, nog verder bemoeilijkt door psychiatrische stoornissen, medisch-organische problemen zoals bijvoorbeeld Foetaal Alcohol Syndroom (FAS), evenals problemen in het gezin en de bredere sociale context van deze mensen. Ernstige gedragsproblemen zijn bij mensen met een licht verstandelijke beperking dan ook geen uitzondering. Deze mensen zijn chronisch ziek en hebben daardoor een langdurige behoefte aan ondersteuning.
SOS, Altijd Gehandicapt
Om helder voor ogen te houden wat de betekenis is van het hebben van een licht verstandelijke beperking, leert Xavier Moonen zijn studenten aan de Universiteit van Amsterdam altijd het volgende ezelsbruggetje: SOS, Altijd Gehandicapt. Dit staat voor:
- Snappen. Mensen met een licht verstandelijke beperking begrijpen dingen minder snel en minder goed dan andere mensen. De informatieverwerking is bij hen moeilijker dan bij anderen.
- Onthouden. Het geheugen van mensen met een licht verstandelijke beperking is in veel gevallen slechter dan dat van mensen zonder beperking.
- Spreken. Het taalgebruik van deze mensen is vaak beperkt. Zij missen een deel van het vocabulair en het uitdrukkingsvermogen om onder woorden te brengen wat ze bedoelen.
- Afstemmen. Mensen met een licht verstandelijke beperking hebben, mede door de drie bovenstaande probleemgebieden, moeite met de sociale omgang met andere mensen. Het is hen vaak niet duidelijk wat van hen verwacht wordt, wat zij van anderen mogen verwachten en waar de ander op een bepaald moment behoefte aan heeft. Sociaal perspectief nemen is een hele opgave. Doordat hun regulerende functies vaak verstoord zijn, ervaren zij vaak aandachtsproblemen, zijn ontremd of juist te geremd en kunnen zij vaak moeilijk tot een goede planning komen.
- Generaliseren. Tenslotte is generaliseren een hele moeilijke mentale operatie voor mensen met een licht verstandelijke beperking. Zij vinden het vaak buitengewoon lastig om informatie die ze in de ene situatie hebben opgedaan, toe te passen in een andere situatie.
Moonen: “Als we bij de diagnostiek, behandeling en begeleiding van mensen met een licht verstandelijke beperking dit lijstje in het oog kunnen houden, dan kunnen we op een meer omvattende, meer betekenisvolle manier vormgeven aan hun ondersteuning”.
Interessant artikel? Meld je dan nu aan voor onze nieuwsbrief!
You may also like
Archieven
- maart 2024
- februari 2024
- januari 2024
- december 2023
- november 2023
- oktober 2023
- september 2023
- augustus 2023
- juni 2023
- mei 2023
- april 2023
- maart 2023
- februari 2023
- januari 2023
- december 2022
- november 2022
- oktober 2022
- september 2022
- juni 2022
- mei 2022
- februari 2022
- januari 2022
- december 2021
- november 2021
- oktober 2021
- september 2021
- augustus 2021
- juni 2021
- april 2021
- maart 2021
- februari 2021
- januari 2021
- november 2020
- oktober 2020
- september 2020
- augustus 2020
- juli 2020
- juni 2020
- mei 2020
- april 2020
- maart 2020
- februari 2020
- januari 2020
- december 2019
- november 2019
- oktober 2019
- september 2019
- augustus 2019
- juni 2019
- mei 2019
- april 2019
- maart 2019
- februari 2019
- januari 2019
- december 2018
- november 2018
- oktober 2018
- september 2018
- augustus 2018
- juli 2018
- juni 2018
- mei 2018
- april 2018
- maart 2018
- februari 2018
- januari 2018
- december 2017
- november 2017
- oktober 2017
- september 2017
- juni 2017
- mei 2017
- april 2017
- maart 2017
- februari 2017
- januari 2017
- december 2016
- november 2016
- oktober 2016
- september 2016
- augustus 2016
- juli 2016
- juni 2016
- mei 2016
- april 2016
- maart 2016
- februari 2016
- januari 2016
- december 2015
- november 2015
- oktober 2015
- september 2015
- augustus 2015
- juli 2015
- juni 2015
- mei 2015
- april 2015
- maart 2015
- februari 2015
- januari 2015
- december 2014
- november 2014
- oktober 2014
- september 2014
- juli 2014
- juni 2014
- mei 2014
- april 2014
- maart 2014
- februari 2014
- januari 2014
- december 2013
- november 2013
- oktober 2013
- september 2013