Kanjers (Column)
On 03/11/2015 by Redactie StandardOnlangs publiceerde Kinderombudsman Marc Dullaert het tweede deel van zijn in totaal driedelig rapport over de toegang en kwaliteit van de jeugdhulp in Nederland, na de inwerkingtreding van de Nieuwe Jeugdwet en de decentralisatie van de jeugdhulp richting de gemeenten. In het huidige deelrapport wordt verslag gedaan van de situatie op 1 september 2015, acht maanden na de zogeheten aftrap.
Wat mij in dit deelrapport het meest interesseert, is het hoofdstuk dat betrekking heeft op de kwaliteit van de Jeugdhulp zoals die door gezinnen (zowel ouders als jongeren) ervaren wordt. Er wordt gerept van lange wachtlijsten, van toegang die in veel gemeenten nog niet adequaat of overzichtelijk is opgezet, maar ook van betrokken, vriendelijke en luistervaardige medewerkers. Er zijn vaker lange wachttijden wanneer het gaat over opschaling naar Veilig Thuis of Jeugdbescherming (ook via de Raad voor de Kinderbescherming), maar ook voor het zogeheten keukentafelgesprek en casustoedeling binnen de toegang van de Jeugdhulp.
Passende hulp
Een heikel punt bestaat er in mijn optiek uit dat gemeenten proberen zo kostenbesparend mogelijk hulp in te zetten. Op alle gebieden.
Het begint al bij de bezetting van de toegang: kleine teams, bestaand uit generalisten. Hoge werkdruk, grote verantwoordelijkheid, de randvoorwaarden zijn lang niet overal up to date, systemen functioneren nog niet overal naar behoren.
Daarnaast betekent kostenbesparing ook dat niet altijd passende hulp bij een zorgaanbieder is ingekocht, omdat de prijs te hoog wordt gevonden.
Concreet leidt dat ertoe dat kinderen in de ene gemeente bijvoorbeeld wél gebruik kunnen maken van een intensieve vorm van hulpverlening door een bepaalde zorgverlener, terwijl dit voor een kind in een aangrenzende gemeente – en in een vergelijkbare opgroei- en opvoedsituatie – niet mogelijk is.
Gemeenten werken veelal aanbodgericht, terwijl het doel van deze transitie onder andere is dat er meer maatwerk geleverd zou moeten kunnen worden. De Kinderombudsman meldt dat gemeenten op de stoel van de hulpverlener gaan zitten en beoordelen welke vorm van hulp wenselijk is en welke vorm uiteindelijk ingezet zal worden.
16- en 17-jarigen
In mijn werk heb ik zeer regelmatig contact met jongeren die in een residentiële instelling voor jeugdhulp verblijven. Soms is er sprake van een ondertoezichtstelling, maar er zijn ook een veel jeugdigen die op vrijwillige basis zorg krijgen binnen de instelling. Deze jongeren denken veel na over hun toekomst, en hebben vaak een duidelijk doel voor ogen ten aanzien van die toekomst, ook op het gebied van de eigen hulpverlening.
Misschien zal het u verbazen, maar een fors aantal 16- en 17-jarigen binnen deze intensieve vormen van Jeugdhulp is zich zeer bewust van de eigen problematiek en is ook gemotiveerd om hieraan te werken, zolang deze jongeren passende hulp aangeboden krijgen. En daar ligt nu juist het probleem: die is niet (meer) vanzelfsprekend voorhanden en/of toegankelijk, doordat ze toevallig niet is ingekocht door de gemeente.
Dat is desastreus voor de ontwikkeling van deze jonge mensen, die alle kansen nodig hebben die ze kunnen krijgen. Ergens gedurende hun jeugdjaren zijn er problemen ontstaan, of de oorsprong nu in nature of nurture gelegen is. Ten gevolge daarvan is er iets gebeurd in hun ontwikkeling, in de opvoeding en het opgroeien. Het is prijzenswaardig dat deze jongeren een bewuste keuze maken om op een positieve manier verder te gaan, om een zelfstandige toekomst op te bouwen en dat zij zich bewust zijn van de bagage die hen op deze weg belemmert. Des te opvallender vind ik overigens de tegenstelling met een groot aantal jongeren in dezelfde leeftijdscategorie binnen de gedwongen kaders: die kijken reikhalzend uit naar het moment van de achttiende verjaardag, want: “dan ben ik eindelijk overal vanaf”. Het zet in ieder geval aan tot kritisch kijken naar drang- en dwangmaatregelen. Maar ook binnen de gedwongen hulpverlening zijn ze te vinden, die gemotiveerde, doelgerichte enthousiastelingen, met de borst vooruit en de kin omhoog.
Mogelijkheden
Ik gun deze jongeren de mogelijkheid om de hulp te verkrijgen die zij nodig hebben. Ook- en vooral als dat niet de hulp is die door de gemeente ingekocht blijkt. Het is schrijnend te noemen dat die mogelijkheid, nee: noodzaak, nu in het gedrang komt doordat financieel belang voor sociaal-emotioneel belang lijkt te gaan. Onze maatschappij is tenslotte gebaat bij gezonde, goed-in-hun-vel zittende, stabiele jonge mensen. Het zou fijn zijn als “onze jongeren” in de mogelijkheid gesteld worden om dat te worden, want dat is het enige dat zij van ons vragen: de kans op een gezond, stabiel leven.
“Weet je wat ik zou kunnen doen, Ricky? Ik zou me kunnen laten inschrijven in een andere gemeente, alsof ik op kamers ben. Dan kan ik misschien wél de hulp krijgen die ik nodig heb.”
Petje af, jonge kanjers, voor het denken in mogelijkheden.
Nu de grote mensen nog.
Ricky van Ek is opgeleid als sociaal-pedagogisch hulpverlener en als jeugdzorgprofessional werkzaam voor een landelijke organisatie. Zij is één van de vaste columnisten van Blik op Hulp.
Interessante column? Meld u dan, net als meer dan 4500 collega’s, aan voor onze gratis nieuwsbrief en mis nooit meer iets!
Met Ricky in gesprek gaan over haar column? Dat kan in onze LinkedIn-groep.
You may also like
Archieven
- maart 2024
- februari 2024
- januari 2024
- december 2023
- november 2023
- oktober 2023
- september 2023
- augustus 2023
- juni 2023
- mei 2023
- april 2023
- maart 2023
- februari 2023
- januari 2023
- december 2022
- november 2022
- oktober 2022
- september 2022
- juni 2022
- mei 2022
- februari 2022
- januari 2022
- december 2021
- november 2021
- oktober 2021
- september 2021
- augustus 2021
- juni 2021
- april 2021
- maart 2021
- februari 2021
- januari 2021
- november 2020
- oktober 2020
- september 2020
- augustus 2020
- juli 2020
- juni 2020
- mei 2020
- april 2020
- maart 2020
- februari 2020
- januari 2020
- december 2019
- november 2019
- oktober 2019
- september 2019
- augustus 2019
- juni 2019
- mei 2019
- april 2019
- maart 2019
- februari 2019
- januari 2019
- december 2018
- november 2018
- oktober 2018
- september 2018
- augustus 2018
- juli 2018
- juni 2018
- mei 2018
- april 2018
- maart 2018
- februari 2018
- januari 2018
- december 2017
- november 2017
- oktober 2017
- september 2017
- juni 2017
- mei 2017
- april 2017
- maart 2017
- februari 2017
- januari 2017
- december 2016
- november 2016
- oktober 2016
- september 2016
- augustus 2016
- juli 2016
- juni 2016
- mei 2016
- april 2016
- maart 2016
- februari 2016
- januari 2016
- december 2015
- november 2015
- oktober 2015
- september 2015
- augustus 2015
- juli 2015
- juni 2015
- mei 2015
- april 2015
- maart 2015
- februari 2015
- januari 2015
- december 2014
- november 2014
- oktober 2014
- september 2014
- juli 2014
- juni 2014
- mei 2014
- april 2014
- maart 2014
- februari 2014
- januari 2014
- december 2013
- november 2013
- oktober 2013
- september 2013