Multiprobleemgezinnen: 5 succesvolle strategieën voor de hulpverlening
On 27/05/2015 by Redactie StandardHet begeleiden van multiprobleemgezinnen is bepaald niet weggelegd voor iedereen. Je kunt nog zoveel weten en als hulpverlener met de beste intenties de praktijk instappen, toch kan het doek sneller voor je vallen dan je had verwacht en had gehoopt. Het is dan ook van cruciaal belang hoe je je als hulpverlener vanaf het eerste moment opstelt! Het is erop of eronder.
Multiprobleemgezinnen
Guus Feron, die in zijn carrière vanuit verschillende rollen successen boekte met deze gezinnen, geeft zijn visie op de manier waarop je deze gezinnen als hulpverlener bij kunt staan. “Vroeg erbij zijn, preventief- en outreachend werken zijn veel gehoorde termen voor professionals die met multiprobleemgezinnen te maken hebben. Maar vaak hebben deze gezinnen niet om hulp van buitenaf gevraagd en moet er ook nog eens hulp op meerdere terreinen tegelijkertijd aangeboden te worden, aan zowel ouders als kinderen. Hoe kun je je in de rol van hulpverlener dan een eigen positie verwerven in een complexe context met tegengestelde belangen? Dat is in de praktijk heel erg moeilijk”.
Vijf strategieën
Als houvast helpt het dan om eerst te bepalen met welke types multiprobleemgezinnen je te maken kunt hebben en hoe dit ene gezin daar dan in past. Feron verwijst met het oog daarop naar een onderzoek van Steketee en Vandenbroucke (2010) waarin vijf verschillende strategieën voor vijf verschillende soorten multiprobleemgezinnen worden onderscheiden:
- Orde op zaken model: Kwetsbare multiprobleemgezinnen met één of meerdere risicofactoren die buitengesloten kunnen raken en in problemen dreigen te komen, hebben vooral een aanpak nodig waarbij hen geleerd wordt om toegang te krijgen tot voorzieningen. Hierbij moet coördinatie van de voorzieningen en instellingen voorhanden zijn.
- Vinger aan de pols model: Bij multiprobleemgezinnen die geen expliciete hulpvraag hebben en daardoor geen actieve bemoeienis van de hulpverlening willen, kan worden gekozen voor een casemanager die regelmatig langskomt om te kijken of een ‘latent’ probleem zich inmiddels heeft ontwikkeld tot een reëel probleem waarop hulp aangeboden kan worden. De aard van de problematiek bepaalt vervolgens welke organisatie een gezinscoach levert.
- Stut en steun model: Gezinnen waarin sprake is van een chronische, hardnekkige en problematische situatie, waardoor men moeite heeft met het organiseren van het dagelijks leven, hebben langdurige en intensieve begeleiding nodig.
- Direct (gedwongen) hulpaanbod: Voor multiprobleemgezinnen met een duidelijke, urgente problematiek is een hulpverleningsaanbod op al dan niet vrijwillige basis noodzakelijk. De keuze voor het hulpverleningskader vraagt om een selectie van benodigde ketenpartners. Keuzes moeten worden gemaakt over de methodische interventie, de omvang van benodigde zorg moet worden ingeschat en er moeten afspraken worden gemaakt over zorgcoördinatie en casemanagement. De urgentie van het probleem bepaalt waar deze zorgcoördinatie komt te liggen.
- Refresh model: Er zijn ook multiprobleemgezinnen waarbij de bestaande hulpverlening afgesloten is, maar waarbij het nuttig en noodzakelijk is om gedurende een bepaalde periode regelmatig langs te gaan om te zien of alles nog op orde is en goed gaat. Deze nazorg zou in principe geboden moeten worden door de hulpverlener die verantwoordelijk was gedurende het hulpverleningstraject.
Hulpverleningsrelatie
Feron relativeert: “In de weerbarstige praktijk kunnen zich binnen één gezin echter verschillende problematieken afspelen. Dat impliceert kennis, inzicht en maatwerk, veelal gebaseerd op de mate waarin de problematiek zich voordoet. Als je eenmaal weet welke richting je op moet, dan ben je als hulpverlener vervolgens ‘je eigen gereedschap’ om dit voor elkaar te krijgen. Je zult vanaf het prille begin gericht aandacht moeten besteden aan de opbouw van een kwalitatief goede en professionele hulpverleningsrelatie om multiprobleemgezinnen in beweging te krijgen. Je zult, vanwege het wantrouwen dat multiprobleemgezinnen vaak tegen hulpverleners ontwikkeld hebben, als ‘indringer’ vanaf de eerste seconde zorgvuldig worden gescand en het is daarna nog maar zeer de vraag of je de test doorstaan hebt en wordt toegelaten tot het complexe gezinssysteem. Dat vereist naast kennis en zelfreflectie vooral ook specifieke competenties en vaardigheden. Persoonlijke eigenschappen zoals grondhouding, attitude, mimiek en toon, zijn in het werken met multiprobleemgezinnen veelal belangrijker dan kennis op een hoger abstractieniveau”.
Professionals streven over het algemeen naar practice based, efficiënte- en effectieve werkvormen. En dat is natuurlijk niet gemakkelijk binnen de geldende kaders en de beschikbare (schaarse) middelen. Bovendien is er weinig sluitend bewijs ten aanzien van welke interventies werkzaam zijn bij multiprobleemgezinnen. Feron: “Dat is reden temeer om te zoeken naar deelgebieden die wel te beïnvloeden zijn en waardoor de resultaten van het gezin en de werktevredenheid bij de professional kunnen stijgen. En dat is alleen mogelijk als je de juiste persoon op de juiste plek bent! Dat klinkt misschien kort door de bocht, maar het is wel degelijk een primaire voorwaarde om ‘door te kunnen pakken’ in je werk met multiprobleemgezinnen”.
Shopgedrag van multiprobleemgezinnen
Onderzoek toont aan dat multiprobleemgezinnen vaak weinig vertrouwen in zichzelf, in de toekomst en in instanties hebben. Uitingsvormen kunnen zijn dat gezinnen extreem vaak aankloppen bij allerlei hulpverleningsinstanties, waarna zij zich elke keer niet voldoende gehoord en begrepen voelen en dan verder “shoppen”. Het komt ook voor dat het gezin zich afsluit voor hulp van buitenaf en in de weerstand schiet. En wat moet je als professional dan in situaties van drang en dwang?
“Primair aansluiting zoeken en vooral geen eisen gaan stellen wanneer dat niet specifiek nodig is. Praten over het weer, voetbal, auto’s of over de foto’s aan de muur kan wonderen doen. Let daarbij dan meteen op je houding en woordkeuze, zodat je je niet onbewust boven hen plaatst. Dat kan in de praktijk topsport zijn, maar ik ben er van overtuigd dat je uiteindelijk bij je doel uitkomt en kunt werken met wat zich aandient’, concludeert Feron.
Tijdens de trainingen die Guus Feron over het werken met multiprobleemgezinnen verzorgt, gaat hij ervan uit dat hulpverlening voor een belangrijk deel een psychologisch proces is. “Naast het bezitten van specifieke competenties, gerichte kennis en vaardigheid, moet er ook voldoende tijd gereserveerd worden voor reflectie en uitwerking”.
Interessant artikel? Meld u dan aan voor onze gratis nieuwsbrief en mis nooit meer iets!
You may also like
Archieven
- maart 2024
- februari 2024
- januari 2024
- december 2023
- november 2023
- oktober 2023
- september 2023
- augustus 2023
- juni 2023
- mei 2023
- april 2023
- maart 2023
- februari 2023
- januari 2023
- december 2022
- november 2022
- oktober 2022
- september 2022
- juni 2022
- mei 2022
- februari 2022
- januari 2022
- december 2021
- november 2021
- oktober 2021
- september 2021
- augustus 2021
- juni 2021
- april 2021
- maart 2021
- februari 2021
- januari 2021
- november 2020
- oktober 2020
- september 2020
- augustus 2020
- juli 2020
- juni 2020
- mei 2020
- april 2020
- maart 2020
- februari 2020
- januari 2020
- december 2019
- november 2019
- oktober 2019
- september 2019
- augustus 2019
- juni 2019
- mei 2019
- april 2019
- maart 2019
- februari 2019
- januari 2019
- december 2018
- november 2018
- oktober 2018
- september 2018
- augustus 2018
- juli 2018
- juni 2018
- mei 2018
- april 2018
- maart 2018
- februari 2018
- januari 2018
- december 2017
- november 2017
- oktober 2017
- september 2017
- juni 2017
- mei 2017
- april 2017
- maart 2017
- februari 2017
- januari 2017
- december 2016
- november 2016
- oktober 2016
- september 2016
- augustus 2016
- juli 2016
- juni 2016
- mei 2016
- april 2016
- maart 2016
- februari 2016
- januari 2016
- december 2015
- november 2015
- oktober 2015
- september 2015
- augustus 2015
- juli 2015
- juni 2015
- mei 2015
- april 2015
- maart 2015
- februari 2015
- januari 2015
- december 2014
- november 2014
- oktober 2014
- september 2014
- juli 2014
- juni 2014
- mei 2014
- april 2014
- maart 2014
- februari 2014
- januari 2014
- december 2013
- november 2013
- oktober 2013
- september 2013