Pester, slachtoffer en verdediger tegelijk
On 25/11/2014 by Redactie StandardBasisschoolleerlingen zijn soms pester, pestslachtoffer en ‘verdediger’ tegelijk. Dat komt doordat binnen schoolklassen vriendengroepjes bestaan, waarbij een kind het eigen groepje meestal verdedigt, soms door een ander groepje wordt beschouwd als pester, en soms door weer een ander groepje wordt gepest. Dat kinderen soms meerdere rollen tegelijk innemen, komt ook doordat zij vaak bij verschillende relaties zijn betrokken die nog aan verandering onderhevig zijn. Dat concludeert socioloog Gijs Huitsing in zijn promotieonderzoek naar pestgedrag waarop hij 4 december aan de Rijksuniversiteit Groningen promoveert.
Huitsing onderzocht het gedrag en de relaties van honderden basisschoolleerlingen (5-12 jaar) uit Nederland, Finland en Zwitserland met behulp van sociale netwerkanalyse, een methode die gedetailleerd inzicht geeft in de onderlinge relaties in een groep. Voorheen werd sociale netwerkanalyse vooral ingezet om positieve netwerken zoals bijvoorbeeld vriendschapsrelaties te onderzoeken. Huitsing gebruikte de techniek ook voor het bestuderen van negatieve netwerken: relaties tussen kinderen die elkaar afwijzen of pesten. Eerder onderzoek dat op Blik op Hulp verscheen, benadrukte ook al het belang van de groep en groepsnormen bij pestgedrag op school.
Machtsverschillen tussen pester en slachtoffer
Hoe ouder het kind, hoe vaker machtsverschillen een rol spelen bij pestgedrag, concludeert Huitsing. Bij jongere kinderen is vaker sprake van wederzijds pesten – ‘vandaag pest ik jou, morgen pest jij mij’ – en spelen machtsverschillen nog nauwelijks een rol. Bij oudere kinderen is pestgedrag vaak minder wederzijds en komt meer vast te liggen wie vaker pest en wie vaker slachtoffer is. Gepeste kinderen zijn bijna altijd slachtoffer van een pester uit de eigen klas of één klas hoger. Het komt zelden voor dat een gepest kind slachtoffer is van een pester uit een lagere of veel hogere klas.
Leraar en leerling oneens
Leraren en leerlingen verschillen in hun waarneming van pestgedrag. Het valt op dat leerkrachten minder pestgedrag rapporteren tussen jongens en meisjes dan leerlingen zelf, en juist méér pestgedrag zien tussen meisjes onderling. Leerlingen zelf zeggen dat jongens zowel jongens als meisjes pesten en dat meisjes vooral onderling pesten. Kinderen en leerkrachten zijn het er vaak wel over eens dat een kind wordt gepest of dat het andere kinderen pest, maar ze noemen niet noodzakelijk dezelfde slachtoffer-pester-relaties. De overeenstemming voor het herkennen van pesters is groter dan voor het herkennen van slachtoffers.
Verdedigen soms risicovol
Als netwerken over langere tijd worden bestudeerd, is te zien dat een kind dat een pestslachtoffer verdedigt het risico loopt om ook te worden gepest, concludeert Huitsing. Iets soortgelijks geldt voor een kind dat een pester verdedigt: verdedigers van pesters worden soms zelf ook pesters, als zij besluiten de pester ‘mee te helpen’. Voor zowel pesters als voor slachtoffers geldt dat zij elkaar onderling steunen en verdedigen. Met netwerkgegevens wordt duidelijk dat haast geen enkele basisschoolleerling buitenspel blijft: de meeste kinderen zijn wel bij een of meerdere slachtoffer-pester-relaties betrokken, jongens vaker dan meisjes.
Interessant artikel? Meld je dan nu aan voor onze gratis nieuwsbrief en mis nooit meer iets!
You may also like
Archieven
- april 2024
- maart 2024
- februari 2024
- januari 2024
- december 2023
- november 2023
- oktober 2023
- september 2023
- augustus 2023
- juni 2023
- mei 2023
- april 2023
- maart 2023
- februari 2023
- januari 2023
- december 2022
- november 2022
- oktober 2022
- september 2022
- juni 2022
- mei 2022
- februari 2022
- januari 2022
- december 2021
- november 2021
- oktober 2021
- september 2021
- augustus 2021
- juni 2021
- april 2021
- maart 2021
- februari 2021
- januari 2021
- november 2020
- oktober 2020
- september 2020
- augustus 2020
- juli 2020
- juni 2020
- mei 2020
- april 2020
- maart 2020
- februari 2020
- januari 2020
- december 2019
- november 2019
- oktober 2019
- september 2019
- augustus 2019
- juni 2019
- mei 2019
- april 2019
- maart 2019
- februari 2019
- januari 2019
- december 2018
- november 2018
- oktober 2018
- september 2018
- augustus 2018
- juli 2018
- juni 2018
- mei 2018
- april 2018
- maart 2018
- februari 2018
- januari 2018
- december 2017
- november 2017
- oktober 2017
- september 2017
- juni 2017
- mei 2017
- april 2017
- maart 2017
- februari 2017
- januari 2017
- december 2016
- november 2016
- oktober 2016
- september 2016
- augustus 2016
- juli 2016
- juni 2016
- mei 2016
- april 2016
- maart 2016
- februari 2016
- januari 2016
- december 2015
- november 2015
- oktober 2015
- september 2015
- augustus 2015
- juli 2015
- juni 2015
- mei 2015
- april 2015
- maart 2015
- februari 2015
- januari 2015
- december 2014
- november 2014
- oktober 2014
- september 2014
- juli 2014
- juni 2014
- mei 2014
- april 2014
- maart 2014
- februari 2014
- januari 2014
- december 2013
- november 2013
- oktober 2013
- september 2013