Vroegtijdig psychopaten herkennen met meetmodel
On 05/09/2017 by Redactie StandardJeugd met psychopathische eigenschappen laat betrekkelijk vaak crimineel gedrag zien. Om die reden is het noodzakelijk hen goed en tijdig te herkennen. Een nieuw test- en meetmodel dat Wendy Zwaanswijk van de Universiteit Leiden ontwikkelde, helpt hulpverleners om psychopathische jongeren te beschrijven. Zij promoveert op 6 september 2017 op haar onderzoek naar dit instrument.
Jeugdige psychopaten
Jonge mensen met psychopatische eigenschappen zijn vaker agressief en crimineel. Onder gedetineerden komt psychopathie dan ook betrekkelijk vaak voor. Jongeren die hoog scoren op psychopathie richten meer schade aan en kosten door hun detentie de maatschappij meer geld dan jongeren die lager op zulke eigenschappen scoren. De behandeling van deze problematiek is heel moeilijk, maar het beste werkt het als er zo jong mogelijk mee wordt gestart. Om die reden is het van belang om hen in een vroeg stadium te herkennen. Daarvoor zijn goede instrumenten en meetmodellen nodig.
Kenmerken van psychopathie
Zwaanswijk is van een model met drie bouwstenen uitgegaan: interpersoonlijk, affectief en gedragsmatig. Psychopaten tonen op het interpersoonlijke vlak onder meer een – vaak oppervlakkige – charme, arrogantie en narcisme. Liegen gaat hen eveneens gemakkelijk af. Wat hun gevoelsleven betreft is sprake van ongevoeligheid, oppervlakkigheid en het ontbreken van schaamte of schuldgevoel. Qua gedrag zijn ze impulsief, onverantwoordelijk, hebben een grote behoefte aan opwinding en vertonen grensoverschrijdend gedrag. Deze kenmerken leiden, gecombineerd met de andere dimensies, vaak tot crimineel gedrag.
Hoofdkenmer
Zwaanswijk gebruikte in haar onderzoek de bestaande vragenlijst YPI: de Youth Psychopathy Traits Inventory. Deze lijst is relatief nieuw en wordt als veelbelovend gezien om de psychopathische kenmerken van jongeren mee in beeld te brengen. Als met die drie bouwstenen wordt gewerkt, worden vaak twee verschillende modellen gebruikt. Het ene is gebaseerd op een één-factor structuur. Binnen dat model wordt aangenomen dat alle antwoorden op de vragen van de vragenlijst afhankelijk zijn van het hoofdkenmerk, namelijk psychopathie. In dat geval worden alle drie de bouwstenen opgeteld om tot een score voor psychopathie te komen.
Driefactorstructuur
Binnen het andere model, de driefactorstructuur, worden de interpersoonlijke, affectieve en gedragskenmerken niet bij elkaar opgeteld maar juist apart gehouden. Zo is er dan niet één psychopathieconstruct, maar zijn er drie verschillende constructen die gezamenlijk bepalen in welke mate iemand aan psychopathie lijdt. In een derde model combineerde de onderzoekster de beide modellen. In dat model is er zowel sprake van een algemene psychopathiefactor, maar daarnaast ook de drie bouwstenen. Na een vergelijking van deze drie modellen, bleek het derde model het beste overeen te stemmen met de gegevens die in het kader van het onderzoek verzameld waren.
Subgroepen
Naast haar onderzoek naar verschillende meetmodellen voor psychopathie heeft Wendy Zwaanswijk ook onderscheid kunnen maken tussen subgroepen jongeren met psychopathische eigenschappen. Psychopathie kan namelijk zijn aangeboren (je spreekt dan van een primaire vorm van psychopathie) maar het kan ook secundair, in de loop van het leven zijn ontstaan door misbruik, mishandeling en andere trauma’s in de kindertijd. Dat onderscheid wordt ook in het onderzoek van Zwaanswijk gemaakt. De secundaire vorm wordt gekenmerkt door verhoogde niveaus van angst- en depressie bij de jongeren. De primaire, aangeboren vormlaat juist daarentegen juist lage angstniveaus zien. Door psychopathische eigenschappen en angstniveaus te combineren, komt de onderzoekster tot vijf groepen met verschillende problemen:
Primaire pyschopathie | Secundaire psychopathie | ||
1. | Hoog | Hoog | Gedragsproblemen, problemen met vriendschap, laag zelfvertrouwen (8%) |
2. | Hoog | Laag | Iets meer gedragsproblemen maar verder weinig problematiek, hoge zelfwaardering (11%) |
3. | Laag | Laag | Geen bijzonderheden |
4. | Laag | Hoog | Laag zelfbeeld |
5. | Gemiddeld |
De jongeren in de eerste groep vormen de grootste risicogroep: hun aanleg voor psychopathie kan versterkt worden door beschadiging in de kindertijd. De jongeren in groep 2 lopen weliswaar risico, maar minder dan de jongeren in de eerste groep. Het onderzoek toont aan dat niet alle jongeren die hoger scoren op psychopathie hetzelfde zijn, en ook dat niet alle jongeren die hoger scoren op psychopathie dezelfde gedragsproblemen ervaren.
Tevreden
De promovenda zelf noemt haar onderzoek ‘een mooie bijdrage’ aan de discussie over psychopathie bij jeugdigen. Zijzelf heeft momenteel weliswaar geen mogelijkheden verder te werken met haar eigen model, maar hoopt dat anderen dat wel zullen doen. De onderzoekster heeft met het oog daarop dan ook een voorbeeld geschreven dat het werk voor anderen kan vereenvoudigen.
Psychopaat kan ver komen
Het vinden en behandelen van psychopaten, klinkt wellicht simpel maar de praktijk blijkt weerbarstig. Onderzoek naar het welslagen van behandelingen wijst in verschillende richtingen, maar er is wel consensus over het feit dat psychopathie beslist geen eenvoudig te behandelen stoornis is.
Het goede nieuws is volgens Zwaanswijk dat psychopathie niet per se negatief hoeft uit te pakken. “Sommige psychopaten schoppen het met hun charme, hun behoefte aan opwinding en hun ongevoeligheid ver in de maatschappij. Het criminele pad hoeft niet het enige pad te zijn.”
Interessant artikel? Meld je dan aan voor onze gratis nieuwsbrief en mis nooit meer iets!
Meediscussiëren over dit artikel kan in onze LinkedIn-groep.
You may also like
Archieven
- maart 2024
- februari 2024
- januari 2024
- december 2023
- november 2023
- oktober 2023
- september 2023
- augustus 2023
- juni 2023
- mei 2023
- april 2023
- maart 2023
- februari 2023
- januari 2023
- december 2022
- november 2022
- oktober 2022
- september 2022
- juni 2022
- mei 2022
- februari 2022
- januari 2022
- december 2021
- november 2021
- oktober 2021
- september 2021
- augustus 2021
- juni 2021
- april 2021
- maart 2021
- februari 2021
- januari 2021
- november 2020
- oktober 2020
- september 2020
- augustus 2020
- juli 2020
- juni 2020
- mei 2020
- april 2020
- maart 2020
- februari 2020
- januari 2020
- december 2019
- november 2019
- oktober 2019
- september 2019
- augustus 2019
- juni 2019
- mei 2019
- april 2019
- maart 2019
- februari 2019
- januari 2019
- december 2018
- november 2018
- oktober 2018
- september 2018
- augustus 2018
- juli 2018
- juni 2018
- mei 2018
- april 2018
- maart 2018
- februari 2018
- januari 2018
- december 2017
- november 2017
- oktober 2017
- september 2017
- juni 2017
- mei 2017
- april 2017
- maart 2017
- februari 2017
- januari 2017
- december 2016
- november 2016
- oktober 2016
- september 2016
- augustus 2016
- juli 2016
- juni 2016
- mei 2016
- april 2016
- maart 2016
- februari 2016
- januari 2016
- december 2015
- november 2015
- oktober 2015
- september 2015
- augustus 2015
- juli 2015
- juni 2015
- mei 2015
- april 2015
- maart 2015
- februari 2015
- januari 2015
- december 2014
- november 2014
- oktober 2014
- september 2014
- juli 2014
- juni 2014
- mei 2014
- april 2014
- maart 2014
- februari 2014
- januari 2014
- december 2013
- november 2013
- oktober 2013
- september 2013