Pubers niet zo egocentrisch als gedacht
On 31/10/2017 by Redactie StandardIn de puberteit zien ouders hun lieve, sociale kinderen vaak veranderen in egocentrische ‘hotelgasten’ die enkel aan zichzelf denken. Maar pubers worden juist steeds beter in het afwegen van ieders belang, ontdekte ontwikkelingspsycholoog Rosa Meuwese in het kader van haar promotieonderzoek.
Sociaal gedrag
‘Pubers hebben geen goede naam als het gaat om sociaal gedrag,’ zegt Meuwese. ‘Van ouders hoor je vaak dat hun lieve, sociale kinderen veranderen in egocentrische, luie hotelgasten die alleen aan me, myself & I denken. Maar buiten het zicht van volwassenen leren pubers veel van hun leeftijdsgenoten over sociaal gedrag.’ Een schrale troost voor de ouders misschien, maar als zij meer kennis hebben over het nut van deze sociale ervaringen bij de ontwikkeling van het puberbrein, kan dat helpen om op de sociale ontdekkingstocht van hun pubers te vertrouwen.
Puberbrein
Meuwese onderzocht hoe het sociale brein van pubers zich ontwikkelt in de relaties met hun leeftijdgenoten. De promovenda keek op vier heel verschillende manieren naar de ontwikkeling van prosociaal – sociaal wenselijk – gedrag bij pubers: ze onderzocht hun gedrag, hersenstructuur, hersenfunctie en de kwaliteit van hun vriendschappen. Zo liet zij op scholen in de omgeving van Leiden ruim duizend scholieren een gokspel spelen op de computer. De deelnemers konden steeds kiezen: 1 euro voor jezelf en 1 euro voor een ander, óf een verdeling die soms socialer was en soms juist minder sociaal. Daarbij blijken jongeren steeds minder volgens een vaste norm te kiezen en steeds zorgvuldiger hun afwegingen te maken. ‘In tegenstelling tot wat veel ouders zien bij hun kinderen, kijken pubers dus juist wel steeds meer naar ieders belang,’ concludeert Meuwese.
Winnen voor je vriend
Nog eens dertig scholieren mochten een gokspel doen terwijl ze in de MRI-scanner lagen. Daarbij kozen de deelnemers voor kop of munt en wonnen of verloren daarbij op goed geluk geld voor zichzelf of voor een vriend. ‘We hadden eerst aan alle kinderen gevraagd: wie in de klas vind je aardig, en wie vind je niet aardig? Ook vroegen we ze wie hun beste vriend of vriendin was.’ Meuwese verwachtte bij kinderen die door veel klasgenoten aardig werden gevonden, meer hersenactiviteit in het beloningscentrum in de hersenen te zien wanneer zij geld winnen voor een vriend. ‘Dat lijkt immers een teken van prosociaal zijn.’ Maar ze vond een ander verband: kinderen die door veel klasgenoten niet zo aardig werden gevonden én gevoelig waren voor beloning, bleken meer activiteit te vertonen in hun beloningscentrum bij winst voor zichzelf. ‘Ook een logisch verband, maar we hadden niet verwacht dit zo sterk te zien.’
Sociale brein ontwikkelen
Pubers zijn in de loop van hun sociale ontwikkeling steeds beter in staat om hun eigen belang af te wegen tegen het belang van de ander. Hun sociale vaardigheden gaan dus niet achteruit, maar ze verfijnen, juist door interactie met leeftijdgenoten. Meuwese zag bij pubers met veel of zeer goede vriendschappen – een hoge vriendschapskwaliteit, noemt ze dat – een snellere ontwikkeling van het sociale brein. Het sociale brein ontwikkelt zich sowieso met het stijgen van de leeftijd. ‘Maar een gunstige sociale omgeving, zoals een goede vriendschap, heeft daar dus mogelijk een positief effect op.’ Meuwese vindt dan ook dat kinderen en jongeren veel meer onderwijs in sociale vaardigheden zouden moeten krijgen. ‘Je zou bijvoorbeeld het vak psychologie op de middelbare school kunnen geven. Daarmee krijgen de pubers beter inzicht in de impact van hun beslissingen op anderen, wat gunstig is voor hun vriendschappen en daarmee hun sociale ontwikkeling.’
Interessant artikel? Meld je dan nu aan voor onze gratis nieuwsbrief en mis nooit meer iets!
Meediscussiëren over dit onderwerp kan in onze LinkedIn-groep.
You may also like
Archieven
- april 2024
- maart 2024
- februari 2024
- januari 2024
- december 2023
- november 2023
- oktober 2023
- september 2023
- augustus 2023
- juni 2023
- mei 2023
- april 2023
- maart 2023
- februari 2023
- januari 2023
- december 2022
- november 2022
- oktober 2022
- september 2022
- juni 2022
- mei 2022
- februari 2022
- januari 2022
- december 2021
- november 2021
- oktober 2021
- september 2021
- augustus 2021
- juni 2021
- april 2021
- maart 2021
- februari 2021
- januari 2021
- november 2020
- oktober 2020
- september 2020
- augustus 2020
- juli 2020
- juni 2020
- mei 2020
- april 2020
- maart 2020
- februari 2020
- januari 2020
- december 2019
- november 2019
- oktober 2019
- september 2019
- augustus 2019
- juni 2019
- mei 2019
- april 2019
- maart 2019
- februari 2019
- januari 2019
- december 2018
- november 2018
- oktober 2018
- september 2018
- augustus 2018
- juli 2018
- juni 2018
- mei 2018
- april 2018
- maart 2018
- februari 2018
- januari 2018
- december 2017
- november 2017
- oktober 2017
- september 2017
- juni 2017
- mei 2017
- april 2017
- maart 2017
- februari 2017
- januari 2017
- december 2016
- november 2016
- oktober 2016
- september 2016
- augustus 2016
- juli 2016
- juni 2016
- mei 2016
- april 2016
- maart 2016
- februari 2016
- januari 2016
- december 2015
- november 2015
- oktober 2015
- september 2015
- augustus 2015
- juli 2015
- juni 2015
- mei 2015
- april 2015
- maart 2015
- februari 2015
- januari 2015
- december 2014
- november 2014
- oktober 2014
- september 2014
- juli 2014
- juni 2014
- mei 2014
- april 2014
- maart 2014
- februari 2014
- januari 2014
- december 2013
- november 2013
- oktober 2013
- september 2013