Verlieservaringen bij kinderen: wees een bondgenoot
On 11/05/2016 by Redactie StandardVerlieservaringen kunnen diepe indruk maken op kinderen. In Nederland verliezen ongeveer 6000 kinderen jaarlijks een ouder en de meesten van hen maken dit mee in de puberleeftijd. Daarnaast verliezen nog eens circa 2000 kinderen per jaar een broertje of een zusje.
Verlieservaringen
Daan Westerink gaat in haar contact met jongeren die te maken hebben met verlieservaringen, op zoek naar hun levensverhaal. Zij stelt daarbij vragen als: “Wie zijn of waren je ouders? Waar groeide je op? Welke mensen heb je om je heen? Vragen naar de context is volgens Daan Westerink van enorm belang in plaats van primair te vragen naar de verlieservaring. Het is beter om te vragen wat het maakt dat een jongere overeind blijft.
Zij stelt dat er in de huidige tijd té veel focus ligt op tranen en verlies. Volwassenen zijn vervolgens ook nog geneigd om in gesprekken met jongeren rondom verlies te spiegelen op basis eigen ervaringen, terwijl het juist heel belangrijk is om te vragen “wat heb jij nodig”?
Op zoek naar een bondgenoot
“Als je een kind vraagt wat het nodig heeft en het antwoord is ‘appeltaart’, dan is het appeltaart. Zegt het kind ‘een arm om me heen’, dan is het een arm om hem heen. Vraag het gewoon, ook als dat voor jou ongemakkelijk is”, zo vervolgt Daan haar verhaal.
Uit onderzoek van Westerink blijkt dat jongeren heel goed zelf kunnen vertellen hoe zijn omgaan met het verlies. Zij hebben mensen in hun omgeving nodig die wat doen. Het enige dat deze mensen niet kunnen doen is het wegnemen van verdriet. Hierbij refereert Daan naar een Chinees gezegde dat luidt “je kunt niet voorkomen dat er vogels van verdriet over komen vliegen, maar je kunt wel voorkomen dat ze nesten maken in je haar.”
Kinderen lopen rond met allerlei vragen en gevoelens, waarmee ze bij iemand terecht moeten kunnen. “Mamma is nog steeds dood en mag ik dan niet meer van haar blijven houden? Ik weet wel dat pappa zelfmoord heeft gepleegd, maar het was wel een verdomd lieve pappa”, zo licht Westerink toe. “Dat soort vragen. Daar moeten kinderen mee kunnen aankomen bij iemand die zij vertrouwen en waarbij zij hun verhaal kwijt kunnen. Bovendien is het goed om je als hulpverlener te realiseren dat het voor jongeren duidelijk moet zijn dat ze mógen praten, maar dat het niet móet.”
Behalve een emotionele kant, spelen er bij jongeren ook hele praktische zaken na een verlieservaring. Waar ze gaan wonen bijvoorbeeld. Jongeren willen daar in veel situaties zelf over beslissen.
“Dat kun je dus ook aan een 15-jarige vragen. Kinderen kiezen veelal om niet te verhuizen, ook al is het een pittige tijd. Ze willen dat alles normaal blijft. Ze willen gewoon naar school en de lessen volgen, en hebben over het algemeen liever niet dat er in de klas wordt gesproken over het overlijden. Als er op school dan toch momenten van verdriet ontstaan, dan is een vertrouwenspersoon heel belangrijk voor jongeren. Maar dat hoeft niet altijd de door de school aangewezen persoon te zijn. Het kan ook de conciërge zijn, laat die keuze aan leerlingen over”, zo stelt Daan.
Levensverhaal
Maar hoe praat je dan met jongeren over verlieservaringen? En hoe breng je verlieservaringen ter sprake? Vragen naar hun levensverhaal kan daarin volgens Daan Westerink een handige ingang zijn. “Om achter het levensverhaal te komen zou je kunnen starten met de vragen ‘Waar groeide je op, en wie is je vader, wie is je moeder’? Ook al is de vader of moeder er niet meer, de roots blijven enorm belangrijk. Ook tijdens contacten met ouders van een overleden kind, hoef je als hulpverlener in het eerste gesprek niet meteen te vragen naar het verlies. Je weet al waarom mensen naar je toe komen. Vraag naar de context van mensen. Naar hun jeugd, naar de steunpilaren om hen heen. In Portugal bijvoorbeeld, vragen onderzoekers rondom verlieservaringen in het eerste gesprek naar het huis waar de ouders zelf opgroeiden. Westerink: “Zij vinden onze benadering veel te direct. En ziet dan alleen het verlies, niet de persoon die voor je zit met zijn levensverhaal en copingstrategieen. Vragen naar dat eerste huis is vragen naar het hele verhaal. Het is een start, je kunt er op door vragen. Hoe was dat huis? Welke herinneringen heb je aan die periode? Hoe ging je gezin om met goede en slechte tijden? Wie en wat waren belangrijk voor je? In de volgende gesprekken kom je vanzelf uit bij het huis waar ze nu wonen, waar zoveel verdriet is. Je geeft mensen meer grip op hun verdriet als je ze laat vertellen hoe ze eerder met heftige ervaringen om zijn gegaan en wat ze toen nodig hadden. Dat werkt niet alleen goed bij volwassenen, ook jongeren vinden het fijn als ze hun hele verhaal mogen vertellen.”
Interessant artikel? Meld je dan nu aan voor onze gratis nieuwsbrief en mis nooit meer iets!
Mee discussiëren? Dat kan in onze LinkedIn-groep!
[blockquote style=”2″]
Daan Westerink is onderzoeksjournalist, docent Journalistiek, docent rouw en verlieskunde en trainer binnen de zorg en het onderwijs. Sinds 2003 is haar aandacht gericht op (onderzoeken naar) coping: hoe nabestaanden omgaan met intense verlieservaringen. Zij werkt samen met onderzoekers van o.a. Universiteit Utrecht en begeleidt daarnaast mensen na een intense verlieservaring. Van haar hand verschenen o.a. de boeken ‘Verder zonder jou – jongeren over de dood van een dierbare’ en ‘Leven zonder ouders. Het definitieve einde van het kind-zijn’.[/blockquote]
You may also like
Archieven
- maart 2024
- februari 2024
- januari 2024
- december 2023
- november 2023
- oktober 2023
- september 2023
- augustus 2023
- juni 2023
- mei 2023
- april 2023
- maart 2023
- februari 2023
- januari 2023
- december 2022
- november 2022
- oktober 2022
- september 2022
- juni 2022
- mei 2022
- februari 2022
- januari 2022
- december 2021
- november 2021
- oktober 2021
- september 2021
- augustus 2021
- juni 2021
- april 2021
- maart 2021
- februari 2021
- januari 2021
- november 2020
- oktober 2020
- september 2020
- augustus 2020
- juli 2020
- juni 2020
- mei 2020
- april 2020
- maart 2020
- februari 2020
- januari 2020
- december 2019
- november 2019
- oktober 2019
- september 2019
- augustus 2019
- juni 2019
- mei 2019
- april 2019
- maart 2019
- februari 2019
- januari 2019
- december 2018
- november 2018
- oktober 2018
- september 2018
- augustus 2018
- juli 2018
- juni 2018
- mei 2018
- april 2018
- maart 2018
- februari 2018
- januari 2018
- december 2017
- november 2017
- oktober 2017
- september 2017
- juni 2017
- mei 2017
- april 2017
- maart 2017
- februari 2017
- januari 2017
- december 2016
- november 2016
- oktober 2016
- september 2016
- augustus 2016
- juli 2016
- juni 2016
- mei 2016
- april 2016
- maart 2016
- februari 2016
- januari 2016
- december 2015
- november 2015
- oktober 2015
- september 2015
- augustus 2015
- juli 2015
- juni 2015
- mei 2015
- april 2015
- maart 2015
- februari 2015
- januari 2015
- december 2014
- november 2014
- oktober 2014
- september 2014
- juli 2014
- juni 2014
- mei 2014
- april 2014
- maart 2014
- februari 2014
- januari 2014
- december 2013
- november 2013
- oktober 2013
- september 2013