Corona in het speciaal onderwijs: “Respect voor ouders”
On 30/03/2020 by Redactie StandardNadat we vorige week keken naar de manier waarop in de LVB-zorg geprobeerd wordt de hulpverlening overeind te houden in tijden van coronavirus, spraken we deze week met professionals uit het speciaal onderwijs. Aukje Zeijen en Maartje Donders werken voor Onderwijscentrum Leijpark, waar zij les en begeleiding geven aan leerlingen van tussen vier en twintig jaar met een functionele beperking.
Impact corona extra groot
Al voordat de overheid overging tot het sluiten van scholen, was de impact van het rondwarende virus al enige tijd merkbaar op het onderwijscentrum. “Vanaf het allereerste begin waren er al zorgen om onze leerlingen met een kwetsbare gezondheid”, legt Zeijen uit. “Je moet je voorstellen dat hier kinderen met een ernstige meervoudige beperking zitten, maar ook kinderen met een stofwisselings- of auto-immuun ziekte. Of kinderen die bezig zijn met chemokuur. Die mogen dus beslist niet ziek worden. Dat kunnen ze er vaak écht niet bij hebben”.
Leeglopende school
In Noord-Brabant werden de richtlijnen dan ook al vroeg aangescherpt: blijf thuis als je verkouden bent of koorts hebt. Zeijen: “Die eerste maandag hadden dus al meteen een groot aantal klassen geen leerkracht of voldoende begeleiding meer en moesten deze groepen thuis blijven. Als leerkracht neem je geen enkel risico met onze doelgroep. Daarnaast liepen de klassen zelf ook leeg. Kinderen waren verkouden of sommige ouders durfden hun kwetsbare kinderen niet meer te sturen, ook al waren ze zelf niet ziek. De impact van een griep kan al van grote invloed zijn op deze kinderen, laat staan het coronavirus. De laatste week voor de sluiting is er, in overleg met de revalidatiearts, aangegeven dat bepaalde risicoleerlingen beter thuis kunnen blijven”.
Handen wassen en elleboog-hoesten
“Voor de kinderen die wel nog op school aanwezig waren hebben we de richtlijnen en situatie zo goed mogelijk duidelijk proberen te maken”, vervolgt ze. “Voor sommige kinderen is de uitleg zoals in het regulier onderwijs voldoende. Voor andere kinderen vraagt dit meer aandacht. In mijn kleutergroep heb ik veel visueel gemaakt door middel van pictogrammen. Daarnaast hebben we handen wassen en in de elleboog hoesten geoefend door middel van voordoen-samendoen-nadoen”.
Regulier onderwijs
De media staan bol van alle berichten over hoe het regulier onderwijs zich ongelooflijk flexibel toont in het aanpassen aan de coronacrisis. Maar een school voor speciaal onderwijs blijkt echt andere koek dan een gewone basis- of middelbare school. Zeijen: “Natuurlijk zijn er overeenkomsten. Afstandsonderwijs verzorgen is bijvoorbeeld iets dat binnen onze school momenteel ook volop speelt. Maar de omvang en de gigantische diversiteit van onze school maakt dat we naar verschillende oplossingen tegelijkertijd moeten zoeken. Niet alles wat werkt voor een leerling die bij ons Vmbo-examen moet gaan doen, werkt ook voor een leerling met een ernstig meervoudige beperking”. Donders vult aan: “We kunnen ook niet het hele lesprogramma thuis door laten gaan, vanwege alle praktijkvakken”.
Standaardmethodes
De oplossingen die in het regulier onderwijs gehanteerd worden blijken voor een deel van de leerlingen van Onderwijscentrum Leijpark eveneens zinvol. “De leerlingen die met standaard onderwijsmethodes werken kunnen thuis aan de slag met werkboeken en andere opdrachten om onderwijs te blijven volgen”, legt Zeijen uit. “Hierin zijn we op dit moment nog zoekende op het gebied van digitaal onderwijs op afstand zoals videobellen en instructie geven”. Het wordt ingewikkelder wanneer het over dat deel van de leerlingen gaat die niet zonder fysieke begeleiding aan de slag kunnen, vanwege bijvoorbeeld zelfstandigheid, motoriek, wegvallende hulpmiddelen, concentratieproblemen of een gecompliceerde thuissituatie. “Ouders kunnen lang niet alles overnemen dat hun kind hier aangeboden wordt. Dat is tenslotte waarom ze op onze school zitten”.
Structuur
Het onderwijs verschilt niet alleen in didactisch opzicht van een reguliere school, maar ook als het gaat om pedagogiek, vult Donders aan: “Veel leerlingen zijn gebaat bij structuur in tijd, persoon en plaats. Die kan op dit moment niet op school geboden worden. We geven ouders daarom handvatten zoals roosters, dagplanningen, picto’s en foto’s mee naar huis om dat thuis zo goed mogelijk na te kunnen bootsen. Dat is vooral voor kinderen die een autisme spectrum stoornis of ADHD hebben extra belangrijk. Doordat een deel van die duidelijkheid wegvalt, ervaren deze kinderen extra boosheid en verdriet”.
Intensieve begeleiding
Vergeleken met het regulier onderwijs, hebben de leerlingen van Zeijen en Donders dus veel extra begeleiding en maatwerk nodig om tot leren te komen. Zeijen: “In de dagelijkse praktijk op school, voor de coronacrisis, gaven we dat vorm door bijvoorbeeld 1-op-1-begeleiding, kleine niveaugroepjes, individuele leer- en gedragsplannen, maar ook door ondersteuning door therapeuten zoals logopedisten, ergo- en fysiotherapeuten. Zo zijn er leerlingen die individuele ondersteuning hebben voor hun taakwerkaanpak door begeleiders van Zorg in Onderwijs. Denk aan kinderen met zware concentratieproblemen of problemen met executieve functies. Zij krijgen 1-op-1, stap voor stap taken uitgelegd. Er zijn leerlingen die met rekenen op groep 3 niveau werken, maar talig al groep 5 niveau aankunnen. Zij krijgen onderwijs op maat door groepsoverstijgend in niveaugroepen te werken. In mijn kleuterklas is er wekelijks ondersteuning van een ergotherapeut bij de knutselles en bij het voorbereidend schrijven. Op dit moment vallen het echte maatwerk en persoonlijke contactmomenten deels weg, terwijl onze leerlingen dat wel heel hard nodig hebben. De komende weken werken we hard aan oplossingen, zodat we ook aan deze speciale onderwijsbehoeften kunnen blijven voldoen”.
Sociaal-emotionele ontwikkeling
De sociaal-emotionele ontwikkeling van veel leerlingen in het speciaal onderwijs loopt achter. Donders: “Deze leerlingen kunnen nu niet met klasgenoten leren spelen en samenwerken. Ze hebben vaak geen schoolvriendjes of -vriendinnetjes in de buurt met wie ze buiten kunnen spelen. Daardoor zijn ze veel op zichzelf en op hun ouders aangewezen, waardoor de sociaal-emotionele ontwikkeling nog verder achterop kan raken”. Dat is dan ook de reden dat de leerkrachten ook het sociaal-emotioneel welbevinden van hun leerlingen telefonisch en via het internet nauwlettend volgen.
Ouders
Veel komt momenteel dus op de ouders neer. Maar ook dat ziet er in het onderwijs aan leerlingen met een functionele beperking anders uit dan op een ‘gewone’ school. Zeijen: “Dat begint al bij praktische dingen. De afstand tussen thuis en school is bij ons veel groter dan bij een reguliere school. ‘Even’ iets ophalen is er dus vaak niet bij. We wegen daarom zorgvuldig af waar we ouders wel en niet mee belasten. De ouders van onze kinderen hebben in de regel echt hun handen meer dan vol aan deze nieuwe situatie”. Donders: “Via telefoon- en mailcontact kunnen ouders en leerlingen iedere dag vragen stellen die wij als leerkrachten dan beantwoorden. Ook nemen we twee keer telefonisch of per mail contact op met ouders om te vragen naar hoe het qua onderwijs en de thuissituatie gaat”.
Wegvallende begeleiding
Een deel van de gezinnen ervaart extra druk en een zware belasting door het wekenlang thuisblijven met hun kind. Er zijn kinderen die normaal gesproken gebruik maken van zorgboerderijen, vakantie-opvang, logeerhuizen of grootouders. Aan de ene kant om kinderen te stimuleren, maar ook om ouders te ontlasten. Zeijen: “Veel van onze leerlingen kregen thuisbegeleiding: voor ondersteuning in de opvoeding én om ouders wat lucht te geven. Of om tijd voor de andere kinderen uit het gezin te kunnen maken. Al die fysieke begeleiding valt nu weg. Natuurlijk wordt er gezocht naar oplossingen. Ook zorginstanties zijn volop bezig met zorg op afstand, geven begeleiding, tips en ideeën. Maar uiteindelijk komt het nu neer op de schouders van ouders. Dat wordt door hen regelmatig als zwaar en stressvol ervaren”.
Respect
Het is dus aanpoten binnen het speciaal onderwijs. Zeijen en Donders hoor je echter niet klagen. Zij hebben het vooral over het enorme respect dat zij hebben voor de ouders van hun leerlingen: “We hebben als leerkrachten en als organisatie zó veel respect voor ouders. Naast hun eigen werk zijn ze nu opeens fulltime leerkracht van misschien wel meerdere groepen tegelijk. Want onze leerlingen zijn meestal geen enig kind en hebben vaak ook broertjes of zusjes die nu thuis zijn. Ouders zijn niet bekend met onze methodiek, maar gaan er toch vól overgave voor. En in de tussentijd maken ze er ook nog eens iets gezelligs van, door ook leuke binnenactiviteiten met hun kinderen te ondernemen. Dat is zo knap! Echt. Respect”.
[team-2 title=”Aukje Zeijen” subtitle=”” url=”” image=”https://blikophulp.nl/wp-content/uploads/2020/03/NieuweSchoolfotoAukje-2.jpg” text=”Aukje is kleuterleerkracht op Onderwijscentrum Leijpark.” title2=”Maartje Donders” subtitle2=”” url2=”” image2=”https://blikophulp.nl/wp-content/uploads/2020/03/F65A8DFD-421A-438C-AA2F-FB3851C986B4.jpeg” text2=”Maartje is leerkracht voor kinderen in de leeftijd van groep 5 binnen de groep SO Ijsvogel op Onderwijscentrum Leijpark.”]
Interessant artikel? Meld je aan voor onze gratis nieuwsbrief en mis nooit meer iets!
Mee discussiëren over dit en andere artikelen kan in onze LinkedIn-groep.
You may also like
Archieven
- april 2024
- maart 2024
- februari 2024
- januari 2024
- december 2023
- november 2023
- oktober 2023
- september 2023
- augustus 2023
- juni 2023
- mei 2023
- april 2023
- maart 2023
- februari 2023
- januari 2023
- december 2022
- november 2022
- oktober 2022
- september 2022
- juni 2022
- mei 2022
- februari 2022
- januari 2022
- december 2021
- november 2021
- oktober 2021
- september 2021
- augustus 2021
- juni 2021
- april 2021
- maart 2021
- februari 2021
- januari 2021
- november 2020
- oktober 2020
- september 2020
- augustus 2020
- juli 2020
- juni 2020
- mei 2020
- april 2020
- maart 2020
- februari 2020
- januari 2020
- december 2019
- november 2019
- oktober 2019
- september 2019
- augustus 2019
- juni 2019
- mei 2019
- april 2019
- maart 2019
- februari 2019
- januari 2019
- december 2018
- november 2018
- oktober 2018
- september 2018
- augustus 2018
- juli 2018
- juni 2018
- mei 2018
- april 2018
- maart 2018
- februari 2018
- januari 2018
- december 2017
- november 2017
- oktober 2017
- september 2017
- juni 2017
- mei 2017
- april 2017
- maart 2017
- februari 2017
- januari 2017
- december 2016
- november 2016
- oktober 2016
- september 2016
- augustus 2016
- juli 2016
- juni 2016
- mei 2016
- april 2016
- maart 2016
- februari 2016
- januari 2016
- december 2015
- november 2015
- oktober 2015
- september 2015
- augustus 2015
- juli 2015
- juni 2015
- mei 2015
- april 2015
- maart 2015
- februari 2015
- januari 2015
- december 2014
- november 2014
- oktober 2014
- september 2014
- juli 2014
- juni 2014
- mei 2014
- april 2014
- maart 2014
- februari 2014
- januari 2014
- december 2013
- november 2013
- oktober 2013
- september 2013