“Jij bent okay” voor KOPP/KVO-kinderen met een LVB
On 03/03/2016 by Redactie StandardEén van de belangrijkste risicofactoren voor jongeren om psychische klachten te ontwikkelen, is het hebben van een ouder met psychische problemen (KOPP) en/of verslavingsproblemen (KVO). Uit onderzoek blijkt dat kinderen van zulke ouders twee tot zelfs dertien keer meer kans hebben om zelf ook psychische- of verslavingsproblemen te ontwikkelen dan kinderen van ouders zonder problemen. Uit zowel onderzoek als de praktijk blijkt dat jongeren met de kenmerken van een licht verstandelijke beperking (LVB), vaak een ouder hebben met psychische problematiek, verslavingsproblemen of een combinatie daarvan. Pluryn ontwikkelde ten behoeve van deze groep jongeren het programma “Jij bent okay”. Bovendien is Pluryn op zoek naar organisaties die mee willen werken aan een onderzoek naar de effectiviteit van deze interventie.
Lage intelligentie
Psychopathologie bij ouders hangt samen met intellectuele problemen bij kinderen en een lage intelligentie is een risicofactor voor KOPP/KVO om psychosociale problemen te ontwikkelen. Vaak wordt er met jongeren weinig gesproken over de problemen van hun ouder. Ouders willen hun kinderen hier bijvoorbeeld niet mee belasten, ze weten niet goed hoe ze dit moeten bespreken of ze vinden het moeilijk om te erkennen dat zij problemen hebben. Jongeren weten dan vaak wel dat er iets aan de hand is, maar niet precies wat. Zij kunnen de problemen van hun ouder dan, ten onrechte, op zichzelf betrekken.
Ontschuldigen
Om hen meer duidelijkheid te bieden, is het belangrijk dat ouders en hulpverleners open met kinderen praten over problematiek bij ouders. Dit helpt om hen te ontschuldigen en geeft hen inzicht in de problematiek van zichzelf en van hun ouder. Daarnaast is het voor jongeren vaak prettig om te zien dat zij niet de enigen zijn met een ouder met problemen. Het bieden van herkenbare situaties en contact met lotgenoten laat zien dat zij er niet alleen voor staan. Dit zijn twee belangrijke onderdelen waar aandacht voor is in het door Pluryn ontwikkelde competentieprogramma ‘Jij bent okay’.
Aangepaste KOPP-groep
In de geestelijke gezondheidszorg (GGz) is relatief veel aandacht voor dit onderwerp. Met ouders die in behandeling zijn voor hun psychische of verslavingsproblemen wordt gesproken over de gevolgen die dit heeft voor hun kinderen. Er is een speciaal ontwikkeld programma voor kinderen van deze ouders, de zogeheten KOPP-groep. In deze training leren kinderen omgaan met hun gevoelens, emoties en gedachten rondom de problemen van hun ouder. Uit onderzoek is gebleken dat deze interventie op diverse vlakken effectief is. Kinderen die deelnamen zochten meer sociale steun, hadden minder onrealistische gedachten en voelden zich meer competent dan kinderen die niet deelnamen. Ook bleek dat het geven van steun aan kinderen die het vaak niet gewend zijn om met anderen over thuis te praten van groot belang is.
Om jongeren met een LVB te ondersteunen, is de bestaande training aangepast zodat deze aansluit bij de specifieke LVB-doelgroep. Daarvan is het programma ‘Jij bent okay’ het resultaat.
Competentietraining
‘Jij bent okay’ is een competentietraining die bestaat uit een ondersteuningsgroep voor jongeren en een online oudermodule. Het heeft de sterke voorkeur om de interventies tegelijkertijd aan te bieden aan de jongeren en hun ouders. De online oudermodule is gebaseerd op de bestaande interventie ‘Kop op ouders’ en is aangepast voor ouders van jongeren met een LVB.
Dit programma kan gebruikt worden als onderdeel van een behandelaanbod wanneer jongeren in een residentiele instelling wonen, maar kan ook aangeboden worden aan jongeren met een LVB die thuis wonen. De focus ligt in deze interventie niet op bestaande problematiek bij jongeren, maar bij problematiek bij ouders. Voor de jongeren wordt gebruik gemaakt van de bestaande competenties en wordt getracht deze verder uit te breiden.
Ondersteuningsgroep
Het doel van de ondersteuningsgroep voor jongeren is om jongeren van ouders met psychische en/of verslavingsproblemen meer inzicht te geven in hun eigen problematiek en die van hun ouders. Door middel van gerichte kennisoverdracht en het aanleren van specifieke vaardigheden worden beschermende factoren versterkt en risicofactoren verminderd. De training is onder meer gericht op het vergroten van de kennis van de kinderen over psychische- en verslavingsproblemen, evenals basisemoties. Daarnaast wordt er gemikt op het uitbreiden van sociale vaardigheden en copingvaardigheden. Ook bewustwording van de kracht van het eigen sociale netwerk van kinderen speelt een rol.
Residentiële instelling
Een bijkomend doel bij jongeren die in een residentiële instelling verblijven, is om de jongeren opheldering te geven over waarom zij niet thuis kunnen wonen. Dit kan tweeledig zijn: jongeren hebben gedragsproblemen en hebben behandeling nodig om zich positief te kunnen ontwikkelen, maar ook ouders kunnen een probleem hebben waardoor het (tijdelijk) niet mogelijk is om het kind te bieden wat hij of zij nodig heeft. Door aandacht te schenken aan deze combinatie van kindfactoren en ouderfactoren, kan de jongere duidelijk worden gemaakt dat het niet alleen aan hem of haar ligt dat hij of zij niet thuis woont.
Inpassen in behandelcontext
Het is volgens de ontwikkelaars van belang om de training te plaatsen in de context van een jongere. Jongeren met een LVB ontvangen vaak al een bepaalde vorm van hulpverlening. Deze training kan gezien worden als een aanvulling op het reguliere aanbod voor jongeren met een LVB. Wanneer jongeren in een residentiele instelling verblijven, is er al sprake van behandeling. De jongere heeft immers in de meeste gevallen naast de LVB, zelf ook emotionele- of gedragsproblemen en krijgt hiervoor behandeling.
“Jij bent Okay” kan een hulpmiddel zijn om de thuissituatie extra onder de aandacht te brengen in de individuele behandeling. Het is mogelijk dat er een overlap ontstaat door het aanbieden van deze training, binnen de behandelcontext van het behandelcentrum waar de jongere woont. Overlap die verwacht wordt is bijvoorbeeld in het aanleren van sociale vaardigheden en het bespreken van basisemoties. De ontwikkelaars verwachten dat deze extra herhaling de jongeren ten goede zal komen, omdat jongeren met LVB veel herhaling nodig hebben bij het leren. Hoe vaker iets wordt aangeboden, hoe beter het zal beklijven, zo luidt de redenering.
Wanneer jongeren thuis wonen, is het mogelijk dat er ook een bepaalde vorm van hulpverlening aanwezig is. Het is belangrijk om de hulpverlening te betrekken bij de training, zodat er extra gestimuleerd kan worden om bijvoorbeeld te praten over de problemen die ouders hebben.
Aandachtspunten LVB
In de behandeling, houden de hulpverleners een aantal belangrijke aandachtspunten en vuistregels die gelden voor jongeren met een LVB, in hun achterhoofd:
- Jongeren met een LVB hebben vaak een lager verbaal IQ dan performaal IQ. Dit betekent dat deze jongeren beter in staat zijn tot zien en doen in vergelijking met praten en luisteren;
- Jongeren met een LVB hebben vaak inadequate oplossingsstrategieën en hanteren een negatieve of vijandige strategie bij de sociale informatieverwerking;
- Vereenvoudig het taalgebruik;
- Ga na of de jongeren jou begrepen hebben en of jij de jongeren hebt begrepen;
- Gebruik visuele ondersteuning en maak de oefenstof zichtbaar;
- Sluit aan bij de belevingswereld van de jongeren;
- Laat de jongeren vooral leren door doen en ervaren;
- Geef meer externe sturing en structuur;
- Geef de jongeren voldoende tijd;
- Betrek het sociaal netwerk van de jongeren;
- Besteed aandacht aan het vasthouden en generaliseren van het geleerde.
Oudermodule
Gelijktijdig met de behandeling van hun kind, doorlopen ouders de online oudermodule. Daarin wordt onder meer gewerkt aan het vergroten van kennis over de invloed van ouderproblematiek op de kinderen, het vergroten van hun communicatievaardigheden, een stuk bewustwording van positief opvoedgedrag en het stimuleren dat ouders een beroep doen op hun eigen sociale netwerk. Ouders worden, wanneer nodig, ondersteund in het doorlopen van de module door speciaal getrainde hulpverleners.
Onderzoek
Het onderzoek naar “Jij bent okay” wordt door de afdeling Research & Development (R&D) van Pluryn gecoördineerd. Met behulp van een voormeting, nameting na 10 weken en follow up na 6 maanden wordt het aangepaste programma onderzocht op effectiviteit. De vragenlijsten worden met begeleiding afgenomen bij jongeren en ouders. Ook wordt van persoonlijk begeleiders en gedragswetenschappers gevraagd een korte vragenlijst in te vullen.
Pluryn is op zoek naar instellingen die willen deelnemen aan dit onderzoek, zodat de onderzoeksgroep vergroot kan worden.
Concreet wordt er gezocht naar organisaties die kunnen zorgen voor:
- HBO-geschoolde vaktherapeuten die een ondersteuningsgroep voor jongeren kunnen geven (wanneer dit niet haalbaar is, kan in overleg gekeken worden of de onderzoekers hiervoor professionals kunnen leveren);
- HBO-geschoolde maatschappelijk werkers of andere professionals die de oudermodule kunnen begeleiden;
- Contact met gedragswetenschappers/behandelcoördinatoren/maatschappelijk werkers om jongeren en hun ouders te selecteren voor deelname;
- Medewerking bij het invullen van vragenlijsten door persoonlijk begeleiders en gedragswetenschappers.
De onderzoekers zullen in dat geval zorgen voor:
- Expertise ontwikkeling op het gebied van KOPP bij jongeren met een LVB;
- Een training voor vaktherapeuten om de ondersteuningsgroep voor jongeren te geven;
- Een training voor maatschappelijk werkers of andere professionals om de oudermodule te begeleiden;
- Het begeleiden van het invullen van vragenlijsten door jongeren en ouders.
Wie geïnteresseerd is in deelname aan dit onderzoek, kan contact opnemen met Ivon Riemersma van Pluryn: iriemersma@pluryn.nl
Interessant artikel? Meld u dan nu aan voor onze nieuwsbrief en mis nooit meer iets!
Mee discussiëren over dit artikel? Dat kan in onze LinkedIn-groep.
You may also like
Archieven
- maart 2024
- februari 2024
- januari 2024
- december 2023
- november 2023
- oktober 2023
- september 2023
- augustus 2023
- juni 2023
- mei 2023
- april 2023
- maart 2023
- februari 2023
- januari 2023
- december 2022
- november 2022
- oktober 2022
- september 2022
- juni 2022
- mei 2022
- februari 2022
- januari 2022
- december 2021
- november 2021
- oktober 2021
- september 2021
- augustus 2021
- juni 2021
- april 2021
- maart 2021
- februari 2021
- januari 2021
- november 2020
- oktober 2020
- september 2020
- augustus 2020
- juli 2020
- juni 2020
- mei 2020
- april 2020
- maart 2020
- februari 2020
- januari 2020
- december 2019
- november 2019
- oktober 2019
- september 2019
- augustus 2019
- juni 2019
- mei 2019
- april 2019
- maart 2019
- februari 2019
- januari 2019
- december 2018
- november 2018
- oktober 2018
- september 2018
- augustus 2018
- juli 2018
- juni 2018
- mei 2018
- april 2018
- maart 2018
- februari 2018
- januari 2018
- december 2017
- november 2017
- oktober 2017
- september 2017
- juni 2017
- mei 2017
- april 2017
- maart 2017
- februari 2017
- januari 2017
- december 2016
- november 2016
- oktober 2016
- september 2016
- augustus 2016
- juli 2016
- juni 2016
- mei 2016
- april 2016
- maart 2016
- februari 2016
- januari 2016
- december 2015
- november 2015
- oktober 2015
- september 2015
- augustus 2015
- juli 2015
- juni 2015
- mei 2015
- april 2015
- maart 2015
- februari 2015
- januari 2015
- december 2014
- november 2014
- oktober 2014
- september 2014
- juli 2014
- juni 2014
- mei 2014
- april 2014
- maart 2014
- februari 2014
- januari 2014
- december 2013
- november 2013
- oktober 2013
- september 2013