Opvoeden is een complexe taak, zelfs voor ouders zonder beperkingen. Voor ouders met een licht verstandelijke beperking (LVB) is het opvoeden van kinderen vaak nog ingewikkelder. Naast cognitieve en adaptieve beperkingen hebben ouders met een LVB vaak te maken met een breed scala aan problemen zoals psychiatrische aandoeningen, armoede, sociale problemen en gezondheidsproblemen. Dit kan leiden tot extra stress in het gezin en een grotere kans dat de kinderen en het gezin in aanraking komen met jeugdhulp en jeugdbescherming. We vroegen hoogleraar Maroesjka van Nieuwenhuijzen wat hulpverleners en leerkrachten moeten weten over het samenwerken met ouders met een LVB en waarom het vaak moeilijk is om problemen tijdig te signaleren en te bespreken. Maroesjka spreekt binnenkort over dit onderwerp op het congres over moeizame samenwerkingsrelaties met ouders, waarvan Blik op Hulp mediapartner is.
Vooroordelen
“Hulpverleners en leerkrachten moeten zich eerst en vooral bewust zijn van de vooroordelen die er nog steeds bestaan over ouders met een licht verstandelijke beperking”, begint Maroesjka. “Veel professionals denken dat deze ouders niet in staat zijn om hun kinderen goed op te voeden. Dat is echter niet waar. Uit onderzoek blijkt dat ouders met een LVB wel degelijk opvoedingsvaardigheden kunnen leren en dat hun potentieel om “goed genoeg” op te voeden veel groter is dan vaak wordt verondersteld. Het is dan wel belangrijk dat zij daarbij goed ondersteund worden.”
Extra hulp
Ouders met een LVB hebben vaak te maken met complexe problemen en hebben daarom extra hulp nodig bij het opvoeden van hun kinderen. Professionals kunnen deze ouders ondersteunen door een goede werkalliantie op te bouwen. Maroesjka: “Een goede werkalliantie betekent dat de professional en de ouders goed kunnen samenwerken en dat het vertrouwen van de ouders kan groeien. Dit kan leiden tot een grotere bereidheid van ouders om hulp te vragen en te accepteren. Een goede werkalliantie kan worden bereikt door professionals met een aantal elementen rekening te houden”.
Aan het denken zetten
Maroesjka somt ze op: “Zo is een groeimindset bij de professional van belang. Zij moeten geloven dat ouders vaardigheden kunnen leren en zich kunnen ontwikkelen. Daarnaast is het belangrijk om te luisteren naar de ouders: Professionals moeten een open houding hebben en respectvol luisteren naar de ouders. Professionals moeten ook contact blijven zoeken en doorzetten, omdat ouders wantrouwend kunnen zijn. Ze moeten dus outreachend werken. Het aansluiten bij de behoeften van het gezin is eveneens van essentieel belang: als professional moet je maatwerk bieden en haalbare doelen stellen en aandacht hebben voor zowel ouders als kinderen. Bovendien moeten ze niet de regie overnemen, maar insteken op empowerment van het gezin. Hulpverleners moeten kijken naar wat er goed gaat en waar hulp nodig is. Ze moeten de opvoeding niet overnemen, maar hen aan het denken zetten.”
Netwerk
Naast het opbouwen van een goede werkalliantie is het volgens Maroesjka ook belangrijk dat ouders met een LVB worden ondersteund door hun netwerk. “Het ondersteunende netwerk kan bestaan uit familie, vrienden, buren en andere professionals die bij het gezin betrokken zijn. Het is belangrijk dat het netwerk goed samenwerkt met de professionals om de ouders te ondersteunen bij het opvoeden van hun kinderen.”
Op het congres over moeizame samenwerkingsrelaties met ouders spreekt Maroesjka gedurende een uur over dit onderwerp.
Prof. Dr. Maroesjka van Nieuwenhuijzen is hoofd onderzoek bij Expect Jeugd, Expertisecentrum Partners voor Jeugd, en sinds 2022 bijzonder hoogleraar LVB, Ouderschap, en Jeugdbescherming aan de UvA (Forensische Orthopedagogiek). Haar expertise ligt op het gebied van risico- en beschermende factoren voor gedragsproblematiek van jeugdigen met LVB, opvoeding van ouders met LVB, effectiviteit van gedragsinterventies en diagnostische instrumenten.
Interessant artikel? Meld je aan voor onze gratis nieuwsbrief en mis nooit meer iets!
Mee discussiëren over dit en andere artikelen kan in onze LinkedIn-groep.
