Foto: Oteo (CC BY 2.0)
Seksualiteit van jongeren wordt in de onderzoekswereld vooral bekeken door te focussen op seksueel gedrag en de gezondheidsrisico’s die daarmee gepaard gaan, zoals bijvoorbeeld de mogelijkheid tot het oplopen van seksueel overdraagbare aandoeningen. Maar seksualiteit bestaat uit veel meer dan alleen seks. Hoe jongeren zich op seksueel gebied ontwikkelen is echter iets dat voor veel hulpverleners en begeleiders, maar ook ouders, koffiedik kijken is. Ze laten er immers vaak niet veel over los tegenover de volwassenen om hen heen, zo leert de ervaring.
Vooral romantiek
Om een beter beeld te krijgen van de ontluikende seksuele ontwikkeling van jongeren, volgde Wieke Dalenberg van de Rijksuniversiteit Groningen het dagelijks leven van jongeren met behulp van een dagboekonderzoek. Zij stelde vast dat jongeren hun (ontluikende) seksuele ontwikkeling vooral ervaren op romantisch niveau.
Om een compleet beeld te krijgen van seksuele ontwikkeling, definieerde zij seksualiteit niet alleen op basis van externe gedragingen zoals bijvoorbeeld zoenen of het hebben van seks, maar ook met inachtneming van interne gedachten, gevoelens en wensen, zoals het gevoel verliefd te zijn. Daarnaast werd seks beschouwd in de romantische context van aantrekking en relaties waarin het plaatsvindt.
Dagboekstudie
Door het dagelijks leven van jongeren onder de loep te nemen, wilden Dalenberg en haar collega’s beter begrijpen hoe jongeren verschillen in hun seksuele ontwikkeling. Tot slot onderzochten zij ook de rol van dagelijkse gesprekken met ouders over liefde en seks in de context van de seksuele ontwikkeling van jongeren. Om een antwoord te geven op de vraag hoe jongeren zich ontwikkelen op romantisch en seksueel gebied, voerden Dalenberg en collega’s verschillende dagboekstudies uit onder zo’n 300 jongeren tussen de twaalf en zeventien jaar. Een deel van die jongeren vulden gedurende twee jaar weblog vragenlijsten en dagboeken in.
True love story
Alles bij elkaar genomen laat dit proefschrift zien dat de romantische en seksuele ontwikkeling van adolescenten in het dagelijks leven omschreven kan worden als een true love story: In het dagelijks leven zijn adolescenten vooral georiënteerd op de romantische aspecten van seksualiteit en minder op expliciete geslachtsgemeenschap-gerelateerde onderwerpen. De promovenda ontdekte onder andere dat de jongeren die gedurende twee jaar non-actief waren wat betreft seksuele gedragingen gemeten met een vragenlijst, wel actief bezig waren met betrekking tot seksualiteit als er gekeken wordt naar de schrijfsels in de dagboeken.
Ouders en voorlichting
Daarnaast illustreren de woorden van de adolescenten in haar proefschrift dat hun romantische en seksuele ontwikkeling zeer divers is. De werelden van adolescenten blijken erg van elkaar te verschillen, ongeacht leeftijd. Hoe de romantische en seksuele ontwikkeling verloopt voor een adolescent blijkt dan ook af te hangen van verschillende persoons- en contextfactoren. Het romantisch stadium waarin de adolescent zich bijvoorbeeld bevindt (is er sprake van een beginnende verliefdheid of het daadwerkelijk aangaan van een romantische relatie) is belangrijk voor de beleving van liefde en seks en ook voor het al dan niet aangaan van gesprekken met ouders.
Seksuele educatie
Het onderzoek van Dalenberg leidt dan ook tot een belangrijke aanbeveling voor iedereen die in de praktijk bezig is met het opvoeden van pubers: “De focus van seksuele educatie moet niet alleen liggen op expliciet seksuele onderwerpen, maar ook op de romantische aspecten, met name de interne representaties. Op deze manier krijgen adolescenten de boodschap mee dat seks niet iets op zichzelf staand is, maar vrijwel altijd in een romantische context plaatsvindt. Bovendien zorgt een focus op romantische aspecten dat de seksuele educatie daadwerkelijk aansluit bij de belevingswereld van adolescenten. Daarbij is het niet alleen belangrijk om de inhoud aan te passen aan de leeftijd van het kind, maar er dient ook rekening gehouden te worden met het stadium van seksualiteit waarin de betreffende adolescent zich op dat moment bevindt”.
Delen van het proefschrift van Wieke Dalenberg zijn te vinden op de website van de Rijkuniversiteit Groningen.
Interessant artikel? Meld u dan nu aan voor onze gratis nieuwsbrief en mis nooit meer iets!
Mee discussiëren? Dat kan in onze LinkedIn-groep.
