Niet vanzelf (Column)
On 12/02/2016 by Redactie StandardOp zeer korte termijn wordt iedere professional die met kinderen werkt, verplicht om vermoedens van kindermishandeling bij Veilig Thuis te melden. Sinds 2013 was de zogeheten “Meldcode” van kracht, een verplicht stappenplan dat deze professionals dienen te volgen. De Meldcode had echter geen expliciet verplichtend karakter, waardoor veel gevallen van (vermoedens van) kindermishandeling niet werden gemeld, met als gevolg dat mishandeling niet- of pas zeer laat, wordt ontdekt. Niet ontdekt, te laat ontdekt; we kennen helaas allemaal een aantal schrijnende verhalen van kinderen. Dat leidt vanzelfsprekend tot de vraag waarom het verplichte melden niet veel eerder in het leven is geroepen? Het verplicht melden kende -en kent- vele tegenstanders. Professionals zijn bang dat ouders kinderen aan zorg of begeleiding zullen onttrekken, op het moment dat arts en/of hulpverlener, en zelfs de begeleidster van de kinderopvang, verplicht wordt om bij vermoedens van kindermishandeling melding te maken.
In mijn optiek is dat echter slechts de helft van de waarheid. Uit de praktijk kan ik een voorbeeld noemen dat mij nog helder voor de geest staat:
In gesprek met een professional die de ouder begeleidde van een kindje waarbij vermoedens bestonden van kindermishandeling, vroeg ik de bewuste hulpverlener waarom diegene geen melding had gemaakt bij (destijds) het AMK.
– “Als ik dat doe, raak ik het vertrouwen van mijn cliënt kwijt.”
– “Dat kan gebeuren. Als je het niet doet, kunnen de ontwikkeling en de veiligheid van een onschuldig kind op het spel staan.”
– “Maar dan breng ik de behandelrelatie in gevaar. En als ik geen behandelrelatie meer heb met deze ouder, wie past er dan op het kind?.”
Ergens is die denkwijze begrijpelijk en getuigt die van betrokkenheid. Het compleet omgekeerde is echter waar: het is het toppunt van de arrogantie van de bevlogen hulpverlener. Op het moment dat je namelijk melding maakt, deel je de verantwoordelijkheid en de betrokkenheid. De last van het ‘weten’, of liever ‘vermoeden’ drukt niet meer alleen op jouw schouders. Volharden in gesloten hulpverlenerschap terwijl de situatie voor het kind dreigend is, leidt uiteindelijk nergens toe. Niet voor het kind en diens ontwikkeling, maar ook niet voor de ouder. Ouders mishandelen hun kind niet moedwillig, omdat ze daar plezier in hebben, omdat ze daar zin in hebben. Mishandeling is doorgaans geen uiting van onwil. Het is een uiting van onvermogen en onmacht.
Van patronen of van referentiekaders. Van cultuur of van beperking. Deze ouder houdt van zijn kind. Deze ouder weet dat wat er gebeurt, niet goed te praten is en moet stoppen. Deze ouder schaamt zich. Is machteloos. Heeft een hulpvraag maar kan die niet neerleggen, bang voor de gevolgen.
Er zijn ook ouders die zich niet bewust zijn van de mishandeling, zeker niet wanneer die bestaat uit emotionele mishandeling, ook wel emotionele verwaarlozing genoemd. Deze ouder zal zichzelf en zijn situatie wellicht niet herkennen in de melding. Komt mogelijk in verzet, biedt weerstand. En houdt net zo goed van zijn kind. Schaamt zich. Voelt zich machteloos.
Het melden van (vermoedens van) kindermishandeling is nooit prettig, of het nu verplicht is of niet. Maar het is wel noodzakelijk.
Extra vervelend vinden professionals dat zij niet anoniem kunnen melden. Een uitzondering op die regel is slechts mogelijk wanneer de veiligheid van het kind, de professional of derden ernstig in gevaar zouden zijn bij een zogeheten ‘open’ melding.
In Nederland vinden we met z’n allen dat kinderen veilig moeten kunnen opgroeien. Op het moment dat het vermoeden bestaat dat die veiligheid in het gedrang zou kunnen zijn, moet de verantwoordelijkheid voor die veiligheid gedeeld kunnen worden.
Cliënten spreken vaak van een ‘onterechte melding door professionals’. Als u het mij vraagt, is geen enkele melding door een professional onterecht.
Professionals worden getraind in het gebruik van de Meldcode en doorlopen een stappenplan, dat hen ondersteunt bij het wegen van het besluit om al dan niet melding te maken van vermoedens van kindermishandeling. Het is geen besluit dat lichtvaardig genomen wordt. Serieuze vermoedens moeten gemeld worden. Aan het vervolg dat aan die melding gekoppeld wordt, zou je misschien termen als ‘terecht’ of ‘onterecht’ kunnen koppelen. En zelfs dat is een gedeelde verantwoordelijkheid, die niet door slechts één professional gedragen wordt.
De intrede van het verplichte karakter van melden, de meldplicht, dwingt ons allemaal om de verantwoordelijkheid die we delen, ook te nemen. En dat is een mooi staaltje ‘OmDenken’, om in actuele termen te spreken. Laten we er samen voor zorgen dat het ook werkt.
Dat we de schrikbarende cijfers over gekende en onbekende kindermishandeling zienderogen zullen zien afnemen. Dat we manieren en methodieken effectief kunnen inzetten om ouders te ondersteunen in het creëren van een veilige opvoedsituatie voor hun kind. En bovenal: dat we zoveel mogelijk kinderen adequaat kunnen beschermen en ze kunnen laten opgroeien in veiligheid, op alle gebieden.
Op de website van de Rijksoverheid vind je meer informatie over de Meldcode, en het vijfstappenplan dat je daarbij kan ondersteunen.
Ricky van Ek is opgeleid als sociaal-pedagogisch hulpverlener en als jeugdzorgprofessional werkzaam voor een landelijke organisatie. Zij is één van de vaste columnisten van Blik op Hulp.
Interessante column? Meld u dan nu aan voor onze gratis nieuwsbrief en mis nooit meer iets!
Mee discussiëren? Dat kan in onze LinkedIn-groep.
You may also like
Archieven
- april 2024
- maart 2024
- februari 2024
- januari 2024
- december 2023
- november 2023
- oktober 2023
- september 2023
- augustus 2023
- juni 2023
- mei 2023
- april 2023
- maart 2023
- februari 2023
- januari 2023
- december 2022
- november 2022
- oktober 2022
- september 2022
- juni 2022
- mei 2022
- februari 2022
- januari 2022
- december 2021
- november 2021
- oktober 2021
- september 2021
- augustus 2021
- juni 2021
- april 2021
- maart 2021
- februari 2021
- januari 2021
- november 2020
- oktober 2020
- september 2020
- augustus 2020
- juli 2020
- juni 2020
- mei 2020
- april 2020
- maart 2020
- februari 2020
- januari 2020
- december 2019
- november 2019
- oktober 2019
- september 2019
- augustus 2019
- juni 2019
- mei 2019
- april 2019
- maart 2019
- februari 2019
- januari 2019
- december 2018
- november 2018
- oktober 2018
- september 2018
- augustus 2018
- juli 2018
- juni 2018
- mei 2018
- april 2018
- maart 2018
- februari 2018
- januari 2018
- december 2017
- november 2017
- oktober 2017
- september 2017
- juni 2017
- mei 2017
- april 2017
- maart 2017
- februari 2017
- januari 2017
- december 2016
- november 2016
- oktober 2016
- september 2016
- augustus 2016
- juli 2016
- juni 2016
- mei 2016
- april 2016
- maart 2016
- februari 2016
- januari 2016
- december 2015
- november 2015
- oktober 2015
- september 2015
- augustus 2015
- juli 2015
- juni 2015
- mei 2015
- april 2015
- maart 2015
- februari 2015
- januari 2015
- december 2014
- november 2014
- oktober 2014
- september 2014
- juli 2014
- juni 2014
- mei 2014
- april 2014
- maart 2014
- februari 2014
- januari 2014
- december 2013
- november 2013
- oktober 2013
- september 2013