Agressie en slaapproblemen hangen samen
On 22/03/2017 by Redactie StandardAgressie en slaapproblemen blijken bij patiënten in de Forensische Psychiatrie met elkaar samen te hangen. Deze groep patiënten heeft bovendien vaker dan gemiddeld slaapproblemen. Die kunnen dus een rol spelen bij het ontstaan van agressie en grensoverschrijdend gedrag, concludeert Jeanine Kamphuis op basis van haar promotieonderzoek. Zij onderzocht patiënten en deed gedragsexperimenten met ratten.
Agressie en slaapproblemen
Iedereen heeft het wel eens meegemaakt: na een te korte nacht ineens uit je slof schieten. Slaaptekort of een slechte slaapkwaliteit kunnen ons gedrag beïnvloeden. ‘Toch was er in de psychiatrie tot voor kort weinig aandacht voor slaap’, vertelt forensisch psychiater Jeanine Kamphuis. Terwijl wel het vermoeden bestond dat patiënten uit de forensische psychiatrie bovengemiddeld aan slaapproblemen lijden.
Daarom ging Kamphuis tijdens haar opleiding tot psychiater op zoek naar de samenhang tussen agressie en slaapproblemen. Zij inventariseerde het slaapgedrag van de patiënten en de zelf gerapporteerde agressie. Daarnaast vroeg zij ook de behandelaars de agressie te beoordelen en keek zij naar eventuele incidenten met de patiënt. ‘Op die manier hadden we naast de zelfrapportage ook meer objectieve schattingen van de agressie. Dat ontbrak in de paar studies die er tot nu toe zijn geweest bij vergelijkbare groepen.’
Duidelijk verband
Kamphuis vond een duidelijk verband tussen agressie en slaapproblemen. Wel blijkt de interpretatie lastig: ‘We kunnen niet met volledige zekerheid zeggen dat slaapproblemen de agressie veroorzaken. Agressief gedrag zou bijvoorbeeld ook slaapproblemen kunnen veroorzaken.’ Maar ze vindt wel dat er voldoende aanwijzingen zijn om de slaapproblemen van de patiënten te gaan behandelen met gedragstherapie. ‘In dit vervolgonderzoek zal een nieuwe promovendus kijken of bij verbetering van de nachtrust de agressie daalt.’
Rattenexperiment
Kamphuis deed ook experimenteel onderzoek met ratten. Zij gebruikte een kolonie van de RUG met een grote genetische diversiteit en een grote diversiteit in gedrag. ‘Net als bij mensen heb je agressieve en minder agressieve ratten. Wij wilden weten hoe die reageren op slaaptekort.’ De agressie bleek hierdoor niet toe te nemen, maar Kamphuis zag wel een effect in een experiment dat de ‘impulscontrole’ onderzocht.
In dit experiment kregen de ratten een bolletje voedsel wanneer zij op een pedaal trapten, maar alleen als dat met minimaal 30 seconden tussenpoos gebeurde. Ratten met slaaptekort bleken daar veel minder goed in. ‘De impulscontrole bevindt zich in de prefrontale cortex. Die remt de amygdala, het emotiecentrum van het brein. En we weten uit eerder onderzoek dat de prefrontale cortex bij mensen na een nacht zonder slaap minder goed functioneert.’ Vervolgonderzoek kan mogelijk de moleculaire mechanismen ophelderen die hierbij een rol spelen.
Risicotaxaties
Het beeld dat uit het onderzoek oprijst, is complexer dan Kamphuis in eerste instantie had gedacht. ‘Ons uitgangspunt was dat er meer een één-op-éénrelatie was tussen slaap en agressie. Dat blijkt dus niet zo te zijn, maar we zien wel dat slaap een rol speelt die nog niet eerder zo duidelijk is vastgelegd als in dit onderzoek.’ Kamphuis zou graag zien dat slaap een rol gaat spelen bij de evaluatie van de patiënten in de forensische psychiatrie. ‘We zouden het slaapgedrag ten tijde van de gepleegde delicten moeten nagaan. En slaap als factor meenemen in onze periodieke risicotaxaties.’
Delen van het proefschrift van Jeanine Kamphuis zijn te downloaden vanaf de site van de RUG.
Interessant artikel? Meld je dan aan voor onze gratis nieuwsbrief en mis nooit meer iets.
Wil je mee discussiëren? Dat kan in onze LinkedIn-groep.
You may also like
Archieven
- april 2024
- maart 2024
- februari 2024
- januari 2024
- december 2023
- november 2023
- oktober 2023
- september 2023
- augustus 2023
- juni 2023
- mei 2023
- april 2023
- maart 2023
- februari 2023
- januari 2023
- december 2022
- november 2022
- oktober 2022
- september 2022
- juni 2022
- mei 2022
- februari 2022
- januari 2022
- december 2021
- november 2021
- oktober 2021
- september 2021
- augustus 2021
- juni 2021
- april 2021
- maart 2021
- februari 2021
- januari 2021
- november 2020
- oktober 2020
- september 2020
- augustus 2020
- juli 2020
- juni 2020
- mei 2020
- april 2020
- maart 2020
- februari 2020
- januari 2020
- december 2019
- november 2019
- oktober 2019
- september 2019
- augustus 2019
- juni 2019
- mei 2019
- april 2019
- maart 2019
- februari 2019
- januari 2019
- december 2018
- november 2018
- oktober 2018
- september 2018
- augustus 2018
- juli 2018
- juni 2018
- mei 2018
- april 2018
- maart 2018
- februari 2018
- januari 2018
- december 2017
- november 2017
- oktober 2017
- september 2017
- juni 2017
- mei 2017
- april 2017
- maart 2017
- februari 2017
- januari 2017
- december 2016
- november 2016
- oktober 2016
- september 2016
- augustus 2016
- juli 2016
- juni 2016
- mei 2016
- april 2016
- maart 2016
- februari 2016
- januari 2016
- december 2015
- november 2015
- oktober 2015
- september 2015
- augustus 2015
- juli 2015
- juni 2015
- mei 2015
- april 2015
- maart 2015
- februari 2015
- januari 2015
- december 2014
- november 2014
- oktober 2014
- september 2014
- juli 2014
- juni 2014
- mei 2014
- april 2014
- maart 2014
- februari 2014
- januari 2014
- december 2013
- november 2013
- oktober 2013
- september 2013