![](https://blikophulp.nl/wp-content/uploads/2024/06/Banner-cursus-hechting-BoH-1024x160.jpg)
![](https://i0.wp.com/blikophulp.nl/wp-content/uploads/2024/04/iStockverslavingBoH.jpeg?resize=1170%2C600&ssl=1)
Cognitieve bias modificatie niet effectief in de forensische jeugdzorg
On 16/04/2024 by Redactie StandardIn zijn proefschrift “Getting out of the joint: Cognitive bias modification and the treatment of substance use with detained young offenders”, onderzoekt Hans van der Baan de implementatie en effectiviteit van cognitieve bias modificatie (CBM) bij jonge gedetineerden die worstelen met middelenmisbruik. Jongeren in detentie vertonen significant hogere niveaus van middelenmisbruik in vergelijking met hun niet-gedetineerde leeftijdsgenoten, wat vaak leidt tot verdere sociaal-maatschappelijke problemen, inclusief een hogere recidivekansen.
Cognitieve biases bij middelenmisbruik
Cognitieve biases zijn automatische, onbewuste denkprocessen die onze percepties en reacties op de omgeving beïnvloeden. Bij mensen die middelen misbruiken, zoals alcohol of drugs, zijn deze biases vaak versterkt en dragen ze bij aan de instandhouding van het misbruik. Met name aandachtsbias en benaderingsbias blijken relevant bij middelenmisbruik. Aandachtsbias is de neiging om meer aandacht te besteden aan middelengerelateerde signalen in de omgeving, zoals het zien van een bierflesje of een sigaret. Deze verhoogde aandacht kan de verlangens naar het middel versterken en het moeilijker maken om weerstand te bieden aan het gebruik. Benaderingsbias draait om de onbewuste neiging om fysiek dichter bij middelengerelateerde stimuli te komen of deze te ‘benaderen’. Een roker zou bijvoorbeeld onbewust kunnen bewegen naar waar sigaretten zichtbaar zijn.
Cognitieve bias modificatie
Cognitieve bias modificatie (CBM) is een therapeutische aanpak gericht op het veranderen van deze onbewuste cognitieve biases. Door gebruik te maken van specifieke computergestuurde taken, probeert CBM de aandacht van de gebruiker weg te leiden van middelengerelateerde stimuli en de impuls om deze te benaderen te verminderen. De interventie bestaat training van de aandachtsbias en training van benaderingsbias.
Om de aandachtsbias aan te pakken, worden deelnemers getraind om hun aandacht te verschuiven van verslavingsgerelateerde naar neutrale stimuli. Dit kan bijvoorbeeld door middel van een visuele probeertaak waarbij gebruikers moeten reageren op symbolen die verschijnen op plaatsen van niet-verslavingsgerelateerde plaatjes.
Training van de benaderingsbias vindt plaats door deelnemers te conditioneren om verslavingsgerelateerde stimuli te vermijden in plaats van te benaderen. Dit wordt vaak gedaan met behulp van een push-pull taak, waarbij gebruikers een joystick gebruiken om plaatjes van verslavende middelen weg te duwen en neutrale of positieve plaatjes naar zich toe te trekken.
Invoering in de forensische jeugdzorg
Van der Baan merkt op in zijn proefschrift: “De implementatie van CBM in een detentie-instelling vereist speciale aandacht voor de beschikbare technologie en de bereidheid van het personeel om nieuwe interventies te ondersteunen.” Deze praktische overwegingen zijn cruciaal voor het succes van CBM, omdat de beschikbaarheid van apparatuur en de training van het personeel directe invloed hebben op de effectiviteit van de interventie.
Hij benadrukt de potentiële voordelen van CBM voor de forensische jeugdzorg: “CBM biedt een waardevolle aanvulling op traditionele behandelingen, met name omdat het weinig training vereist en gemakkelijk kan worden geïntegreerd in bestaande programma’s.” Deze aanpak maakt het niet alleen een kosteneffectieve optie, maar ook een die relatief eenvoudig te implementeren is in diverse instellingen.
Geen effect op middelenmisbruik of recidive
Hoewel de studie van Van der Baan laat zien dat CBM niet direct leidde tot een vermindering van middelenmisbruik of recidive, biedt het desondanks belangrijke inzichten in hoe cognitieve processen kunnen worden aangepakt binnen de forensische jeugdzorg. Zijn werk benadrukt het belang van een geïntegreerde aanpak die zowel cognitieve als gedragsmatige aspecten van verslaving behandelt, wat uiteindelijk kan leiden tot effectievere interventies voor deze kwetsbare populatie.
Interessant artikel? Meld je aan voor onze gratis nieuwsbrief en mis nooit meer iets!
Meediscussiëren over dit en andere artikelen kan in onze LinkedIn-groep.