Conflictscheiding en borderline: een complexe combinatie
On 15/05/2019 by Redactie StandardEen conflictscheiding is voor hulpverleners vaak al een hele kluif om bij betrokken te zijn. Maar wat als één van beide partners een borderline persoonlijkheidsstoornis heeft? Daarover interviewden we Jacomijn Jacobs, die spreekt op het congres over conflictscheidingen, waarvan Blik op Hulp mediapartner is.
Ingewikkeld
Relaties waarbinnen één van de partners lijdt aan een borderline persoonlijkheidsstoornis, worden vaak als ingewikkeld gezien. Waardoor komt dat eigenlijk? “Dat is om meerdere redenen het geval”, begint Jacobs. “Je hebt te maken met een biologische kwetsbaarheid. Dat wil zeggen een verhoogde gevoeligheid die leidt tot het heel intens beleven van emoties, impulsief reageren en een negatief affect. Daar reageert de buitenwereld vervolgens op. En dus ook de partner van iemand met borderline. Die ziet vaak een verhoogde stress en een onmacht om het gedrag in te zetten dat een bepaalde situatie vereist. Het gevolg is dat de partner of andere mensen binnen de sociale omgeving deze heftige emoties en stress willen wegnemen. Dit doen ze vaak door te dempen of weg te nemen, het willen begrijpen of adviseren”.
Mismatch
Dat partners de emoties van hun wederhelft met borderline graag willen ondersteunen is weliswaar logisch, maar leidt vaak juist tot meer problemen. Jacobs: :”Wanneer partners dat doen, ontstaat er een mismatch. Degene met de verhoogde gevoeligheid voelt zich vaak niet begrepen en heeft het gevoel dat zijn gevoelens gebagatelliseerd worden. Gevolg is vaak dat de stress juist toeneemt en het niet-helpende gedrag verder versterkt. Vervolgens heeft een partner of andere betekenisvolle ander weer de neiging om meer van hetzelfde te gaan doen. Het gevolg is een neerwaartse spiraal. Vaak zijn dat langdurige patronen en processen die zich vast gaan zetten en waar heel moeilijk uit te komen is. Degene met borderline gaat alleen nog maar slechter over zichzelf denken en de omgeving wordt steeds machtelozer. Om de onmacht op te heffen worden ze dan ofwel steeds zorgzamer of juist streng en kritisch. En allebei put emotioneel uit”.
Kans van slagen
Maar hebben relaties waarbinnen één van de partners aan borderline lijdt dan wel kans van slagen? “Ja”, stelt Jacobs gerust. “Zulke relaties hebben zeker kans van slagen, maar daar zijn bepaalde vaardigheden voor nodig, net als controle over emoties en gedrag en inzicht in wat er gebeurt. Dat kunnen mensen leren door middel van bijvoorbeeld dialectische gedragstherapie en emotionally focussed therapie. Daarmee kunnen mensen werken aan zelfcontrole en een verbeterde emotionele hechting. In mijn bijdrage aan het congres zal ik gedurende een uur stilstaan bij het hoe en wat van deze behandelingen”.
Rancune
Geen enkele scheiding is natuurlijk prettig, maar ook niet iedere scheiding is een conflictscheiding. Wanneer spreken we dan over een ‘gewone’ scheiding en op welk moment moeten we ons zorgen gaan maken? Jacobs: “Een vechtscheiding kun je zien als een ouderlijke scheiding waarbij de ouders ernstige conflicten hebben en waarbij het kind wordt ingezet in de onderlinge strijd jegens elkaar. Het belangrijkste verschil tussen een ‘gewone’ scheiding en een conflictscheiding is dat er geen herstel meer kan plaatsvinden in de negatieve interactiecirkel. Waar een scheiding in redelijke harmonie, maar ook minder harmonieus kan verlopen, mondt het bij een vechtscheiding uit in een waar gevecht tussen de ouders. Middels emotionally focussed therapie kun je deze negatieve interactiecirkel herkennen. Vervolgens probeer je die te doorbreken door de polarisatie over de borderline diagnose af te breken en de posities ten opzichte van elkaar te verhelderen. Zo’n patroon kan een hulpverlener ook behoorlijk klem zetten en onmachtig maken. Het model van de negatieve interactiecirkel kan ondersteunen in het opheffen van de verwijten en het terugbrengen naar de interactie en gezamenlijke verantwoordelijkheid. De interactie komt dan centraal te staan en niet allerlei persoonlijke ‘defecten'”.
Belang van het kind
Bij een scheiding zijn veelal niet alleen twee volwassenen betrokkenen, maar ook één of meer kinderen. De belangen van kinderen worden in een dergelijke negatieve interactiecirkel vaak volledig ondergesneeuwd. Jacobs: “Dat klopt. Kinderen worden het slachtoffer van een slepend proces waarin rancune de boventoon voert, de ouderrol wordt verwaarloosd en het kind-perspectief niet meer vertegenwoordigd wordt door de ouders. Doordat de affectregulatie van hun ouder impulsief en negatief is, ontstaat er vaak chaos en heftigheid en veel onmacht. Dat maakt het behalve voor degene met borderline, ook lastig zijn of haar kinderen. Scheidingskinderen van wie één van de ouders borderline heeft, zijn daarom vaak gewend zich aan te passen. Daar bedoel ik mee dat ze geen problemen willen veroorzaken. Ze gaan over-aangepast gedrag vertonen, extra lief doen, geen hulp meer vragen. Daardoor krijgen ze niet wat ze nodig hebben. Je ziet vaak dat deze kinderen in de puberteit niet geleerd hebben dat ze iets voor zichzelf mogen vragen, terwijl juist dat zo belangrijk is wanneer ze in een scheiding verzeild raken”.
Op het congres over conflictscheidingen zal Jacomijn Jacobs uitvoerig stilstaan bij specifieke aspecten in het werken met echtparen bij wie persoonlijkheidsproblematiek speelt en de uitdagingen die dit geeft voor hulpverleners. Ontvangers van de gratis nieuwsbrief van Blik op Hulp krijgen korting op de entree.
[team title=”Jacomijn Jacobs” subtitle=”” url=”” image=”https://blikophulp.nl/wp-content/uploads/2019/05/Jacomijn-Jacobs.jpg”]Jacomijn is afgestudeerd en geregistreerd als relatie- en gezinstherapeut en supervisor (NVRG). Daarbij is zij door de ICEEFT (het International Centre for Excellence in EFT) gecertificeerd als EFT/EFFT relatietherapeut (Emotionally Focused Therapy & Emotionally Focused Family Therapy) en EFT supervisor. [/team]
Interessant artikel? Meld je aan voor onze gratis nieuwsbrief en mis nooit meer iets!
Mee discussiëren over dit en andere artikelen kan in onze LinkedIn-groep. Boeken over dit thema vind je op onze bronnen-pagina.
You may also like
Archieven
- april 2024
- maart 2024
- februari 2024
- januari 2024
- december 2023
- november 2023
- oktober 2023
- september 2023
- augustus 2023
- juni 2023
- mei 2023
- april 2023
- maart 2023
- februari 2023
- januari 2023
- december 2022
- november 2022
- oktober 2022
- september 2022
- juni 2022
- mei 2022
- februari 2022
- januari 2022
- december 2021
- november 2021
- oktober 2021
- september 2021
- augustus 2021
- juni 2021
- april 2021
- maart 2021
- februari 2021
- januari 2021
- november 2020
- oktober 2020
- september 2020
- augustus 2020
- juli 2020
- juni 2020
- mei 2020
- april 2020
- maart 2020
- februari 2020
- januari 2020
- december 2019
- november 2019
- oktober 2019
- september 2019
- augustus 2019
- juni 2019
- mei 2019
- april 2019
- maart 2019
- februari 2019
- januari 2019
- december 2018
- november 2018
- oktober 2018
- september 2018
- augustus 2018
- juli 2018
- juni 2018
- mei 2018
- april 2018
- maart 2018
- februari 2018
- januari 2018
- december 2017
- november 2017
- oktober 2017
- september 2017
- juni 2017
- mei 2017
- april 2017
- maart 2017
- februari 2017
- januari 2017
- december 2016
- november 2016
- oktober 2016
- september 2016
- augustus 2016
- juli 2016
- juni 2016
- mei 2016
- april 2016
- maart 2016
- februari 2016
- januari 2016
- december 2015
- november 2015
- oktober 2015
- september 2015
- augustus 2015
- juli 2015
- juni 2015
- mei 2015
- april 2015
- maart 2015
- februari 2015
- januari 2015
- december 2014
- november 2014
- oktober 2014
- september 2014
- juli 2014
- juni 2014
- mei 2014
- april 2014
- maart 2014
- februari 2014
- januari 2014
- december 2013
- november 2013
- oktober 2013
- september 2013