Blik op hulp

Slaapproblemen hangen op korte termijn samen met depressieklachten. Dat schrijft Mara Bouwmans in haar proefschrift over slaap en depressie. Zij toont een verband aan tussen slaapkwaliteit en stemming, en tussen depressie en slaapproblemen. Zij adviseert op basis van haar onderzoek dat in ieder geval een deel van de patiënten gebaat zou kunnen zijn bij een op slaap gerichte behandeling.

Slaapproblemen en depressie

Promovenda Mara Bouwmans: “Depressie en slaapproblemen hangen samen”

70% van de mensen die aan een depressie lijden heeft op de een of andere manier slaapproblemen. Bovendien blijft na herstel 40% van hen slaapproblemen houden. Die slaapproblemen verhogen de kans op terugval in een nieuwe depressie. Des te opmerkelijker is het dat in behandelrichtlijnen slechts beperkt aandacht besteed wordt aan de kwaliteit van de nachtrust. Bouwmans: “Dit komt mogelijk doordat er tot nu toe weinig bekend was over de kortetermijneffecten van slaap op depressieklachten”.

Melatonine

Mara Bouwmans benaderde de relatie tussen depressie en slaapproblemen vanuit twee perspectieven. Allereerst deed zij onderzoek naar de rol van het hormoon melatonine, dat het lichaam afgeeft als mensen in de ‘slaapstand’ gaan. Zij zag dat bij de meeste van haar proefpersonen natuurlijke schommelingen in melatonine een samenhang vertoonden met natuurlijke schommelingen in vermoeidheid en stemming. Opvallend was dat er geen verband te zien was tussen melatonine, vermoeidheid en stemming bij ernstige depressieve patiënten met een lage slaapkwaliteit. Mogelijk is bij deze patiënten dit systeem ‘ontkoppeld’ geraakt.

Fysieke activiteit, depressie en slaapproblemen

Vervolgens keek Bouwmans naar het korte-termijn verband tussen slaapproblemen en fysieke activiteit de daaropvolgende dag. Daaruit bleek dat na betere nachtrust patiënten minder actief waren, mogelijk doordat mensen na een goede nacht slapen meer ontspannen zijn. Bouwmans toont ook aan dat een verbeterde slaapkwaliteit op korte termijn samenhangt met verbeterde stemming. Daarmee is echter niet aangetoond of slaapproblemen een oorzaak van depressie zijn of een gevolg. Wel demonstreert haar onderzoek dat verbetering van slaapproblemen samenging met een verbetering van depressieklachten bij een deel van de patiënten. Er is dus wel degelijk een bepaald verband tussen depressie en slaapproblemen aangetoond.

Klinische praktijk

De onderzoekster beveelt daarom aan om te onderzoeken of het nuttig is om aandacht voor slaapproblemen op te nemen in de behandelrichtlijnen voor depressie: “Omdat er weinig aanwijzingen zijn dat een goede nachtrust slecht is voor de geestelijke gezondheid, maar wel veel aanwijzingen dat slaapproblemen gerelateerd zijn aan hogere gezondheidsrisico’s, kunnen de huidige resultaten gezien worden als aanleiding om slaap meer aandacht te geven in de klinische praktijk. Dit zou al kunnen door een simpel slaaphygiëne-advies in de klinische praktijk te implementeren, als eerste stap naar een meer slaapgerichte behandeling in de klinische praktijk voor mensen met slaapproblemen.”

Interessant artikel? Meld je dan aan voor de gratis nieuwsbrief en mis nooit meer iets!

Mee discussiëren over dit artikel? Dat kan in onze LinkedIn-groep.