Hoewel het reguliere gebruik van het internet kan leiden tot hechtere vriendschappen, kan dwangmatig internetgebruik problemen in partnerrelaties veroorzaken. Dat toont Linda Muusses aan in haar proefschrift “How internet use may affect our relationships”, dat ze op 27 oktober verdedigde in Amsterdam.
De invloed van internetgebruik verandert
In Nederland beschikt 95% van alle huishoudens over een internetverbinding. Onder gezinnen met kinderen is dit zelfs 100%. Gemiddeld besteden we 69 minuten per dag op het internet. Hierbij zitten we voornamelijk achter de laptop (88%). We gebruiken internet niet alleen thuis (92%), maar ook buitenshuis als we bijvoorbeeld op het werk zijn (45%), bij anderen op bezoek (29%) of tijdens het reizen (28%). We kunnen dus niet ontkennen dat het internet een grote rol speelt in ons leven. Ons gebruik van het internet neemt met de jaren toe, en ook de functie van het internet verandert. Zo toonde in 1998 een onderzoek van Kraut en collega’s aan dat nieuwe internetgebruikers na twee jaar internetgebruik minder met hun gezinsleden communiceerden. Daarnaast werd hun sociale kring kleiner, en namen depressieve gevoelens en gevoelens van eenzaamheid toe. Echter, drie jaar later bleken deze negatieve effecten van het internetgebruik te zijn uitgedoofd.
Toen het internet net zijn intrede in huishoudens deed, werd er in publieke chatruimtes gechat met onbekenden. Ondertussen gebruiken we internet vooral om met bekenden te communiceren via Instant Messaging (IM) diensten zoals Skype of Whatsapp. Muusses: “Door deze ontwikkeling kreeg het internet een positief effect op relaties. Zo’n snelle manier van communiceren vergemakkelijkt bijvoorbeeld het regelen van een huishouden. Er kan snel worden afgesproken wie de kinderen ophaalt, hoe laat er gegeten wordt en welke vergeten boodschappen op weg naar huis mee moeten worden genomen”.
Hechtere vriendschappen
Uit recente onderzoeken blijkt ook dat deze manier van communiceren geassocieerd is met goede vriendschappen. Jongeren die gebruik maken van IM om met echte vrienden te communiceren, brengen meer tijd met hun vrienden door, en de kwaliteit van deze vriendschappen is beter. Door met hun vrienden ook via het internet te communiceren, durven adolescenten zich eerder bloot te geven. Ze voelen zich veilig achter een scherm en geven minder om wat de ander van hen vindt, waardoor ze minder remmingen ervaren.
“De invloed van internet op vriendschappelijke relaties hangt wel af van de activiteiten waarvoor internet gebruikt wordt. Met vrienden communiceren heeft dus een positief effect op de vriendschap, maar dwangmatig internetgebruik, bijvoorbeeld in de vorm van veel tijd besteden aan het spelen van spelletjes, heeft juist een negatief effect op het sociale leven en gaat samen met gevoelens van depressie en eenzaamheid. Het is dus belangrijk om niet alleen te kijken naar hoeveel tijd wordt besteed aan internet, maar ook waarvoor het internet wordt gebruikt”, aldus de jonge doctor.
Dwangmatig internetgebruik binnen een relatie
Om de invloed van internet op relaties te bestuderen, heeft Muusses in haar onderzoek gekeken naar dwangmatig internetgebruik: internetgebruik dat verslavende kenmerken bevat, zoals rusteloosheid on onprettige gevoelens als men geen toegang tot het internet heeft. Uit eerdere onderzoeken is gebleken dat dwangmatig internetgebruik samenhangt met een langere duur van internetgebruik. Ook vertonen mensen die hun internetgebruik niet kunnen beheersen, eenzaamheid, depressieve gevoelens, slechte sociale vaardigheden, emotionele instabiliteit, en academische en sociale problemen. Deze negatieve gevolgen van het internet hangen niet zo zeer samen met hoe vaak men het internet gebruikt, maar wel met hoeveel tijd men eraan besteedt.
Wat echter nog niet eerder onderzocht is, is in welke richting deze relatie gaat. Heeft het dwangmatig internetgebruik een negatieve invloed op psychologisch welzijn, of leidt een verminderd psychologisch welzijn juist tot dwangmatig internetgebruik? Dat heeft Muusses onderzocht, en uit haar resultaten blijkt dat dwangmatig internetgebruik leidt tot meer gevoelens van depressie, eenzaamheid en stress en een afname in geluk. Andersom geldt dat mensen die zichzelf als gelukkig beschrijven hun internetgebruik beter kunnen beheersen.
Dwangmatig internetgebruik verlaagt vertrouwen
Gedurende haar promotietraject onderzocht Muusses ook welke invloed dwangmatig internetgebruik heeft op romantische relaties. “Uit de resultaten blijkt dat mensen dwangmatig internetgebruik zien als een teken van slechte zelfcontrole, en dat heeft een vertrouwenswaardige partner juist nodig. Partners vertrouwen hun geliefde minder, naarmate zij meer dwangmatig internetgebruik vertonen. Andersom leidt een slechte zelfcontrole tot dwangmatig internetgebruik. Dit betekent dat het niet kunnen beheersen van internetgebruik een bruikbare indicator lijkt voor de mate van iemands zelfcontrole. Ook gaat dwangmatig internetgebruik samen met zogenaamd exclusie-gedrag. Partners die dwangmatig internetgebruik vertonen, geven hun partner minder aandacht en reageren trager en minder, omdat zij bezig zijn met bijvoorbeeld het beantwoorden van werk-gerelateerde mails op hun telefoon. Dat kan een romantische relatie verslechteren”, aldus Muusses.
De invloed van internet op seksuele relaties
In het tweede deel van haar proefschrift beschrijft zij het effect van het gebruik van seksueel expliciet internet materiaal op romantische relaties. Uit eerdere onderzoeken is al gebleken dat het gebruik van seksueel expliciet internet materiaal meer voorkomt bij partners die een slechtere relatie hebben. Muusses onderzocht of een slechte relatie juist leidt tot meer gebruik van seksueel expliciet internet materiaal of dat juist het gebruik ervan de oorzaak van een slechte relatie is. Uit haar resultaten blijkt dat dit bij mannen allebei het geval is. Daarnaast blijkt dat als mannen seksueel tevreden zijn, dat vrouwen minder gebruik maken van seksueel expliciet internet materiaal. Muusses: “Deze resultaten zijn te verklaren door de verschillende doeleinden waarvoor mannen en vrouwen seksueel expliciet internet materiaal gebruiken. Mannen gebruiken dit voornamelijk als stimulerend middel tijdens het masturberen, terwijl vrouwen het juist gebruiken als stimulerend middel voor hen samen”.
Zij vat samen: “Je kunt dus stellen dat internetgebruik wel degelijk een invloed heeft op relaties, maar dat kan zowel een goede als een slechte invloed zijn. Het snelle communiceren dat internet ons biedt, verbetert sociale relaties, maar aan de andere kant kan dwangmatig internetgebruik juist een verslechtering van romantische relaties veroorzaken, doordat je minder aandacht hebt voor je partner”.
Delen van haar proefschrift over dwangmatig internetgebruik zijn te downloaden vanaf de site van de Vrije Universiteit.
Interessant artikel? Schrijf u dan in voor de gratis nieuwsbrief en mis nooit meer iets!
