Financiële krapte leidt tot psychologische armoedeval
On 03/04/2024 by Redactie StandardFinanciële beperkingen spelen een belangrijke rol wanneer mensen moeten kiezen tussen onmiddellijke behoeften en uitgestelde voordelen. Uitstel en het vermijden van beslissingen kunnen de financiële krapte verergeren, wat leidt tot een gevoel van controleverlies. Deze dynamiek varieert echter tussen verschillende culturen, zoals blijkt uit het onderzoek van sociaaleconomisch psycholoog Leon Hilbert.
Hij onderzocht de impact van financiële krapte op het nemen van beslissingen en ontdekte dat deze mensen ertoe aanzet om voorrang te geven aan kortetermijnbeloningen. ‘Mensen kiezen eerder voor direct 100 euro dan voor 200 euro op een later moment. Deze beslissing wordt genomen onafhankelijk van persoonlijke kenmerken, puur op basis van de huidige financiële situatie.’
Onmiddellijke versus uitgestelde beloningen
In een experiment waarbij deelnemers huishoudelijke taken moesten uitvoeren om geld te verdienen voor het betalen van rekeningen, manipuleerden de onderzoekers het inkomen om de proefpersonen al dan niet in schulden te plaatsen. Diegenen die in de schulden raakten, kozen vaker voor onmiddellijke beloningen, wat vervolgens leidde tot verdere financiële tekorten. Hilbert stelt: ‘Met beperkte financiële middelen en de noodzaak om rekeningen te betalen, is er weinig ruimte voor het sparen voor de toekomst of investeren in een opleiding om later meer te verdienen. Langetermijnplanning is niet haalbaar als de directe behoefte aan levensonderhoud voorrang heeft.’
Uitstel en vermijding
Mensen met financiële krapte vertonen meer uitstelgedrag, zoals aangetoond in een langdurig onderzoek onder een representatieve groep van de Nederlandse bevolking. Dit gedrag omvat het niet openen van post of het nalaten om bankrekeningen te controleren, wat leidt tot een toename van financiële tekorten. “We zien een vicieuze cirkel van machteloosheid, gebrek aan financiële grip en verbetermogelijkheden; dit resulteert in uitstel- en vermijdingsgedrag,” legt Hilbert uit.
Culturele verschillen
Het gevoel van controleverlies bij financiële krapte is cruciaal, maar manifesteert zich niet in elke cultuur op dezelfde wijze. Hilbert’s onderzoek in 51 landen toont aan dat er aanzienlijke culturele verschillen zijn in de mate waarin financiële krapte leidt tot controleverlies. “We wilden onderzoeken of in landen met financiële overheidsondersteuning minder controleverlies voorkomt. Verrassend genoeg ervaren mensen in deze landen, ondanks bijvoorbeeld subsidies, een groter controleverlies,” meldt Hilbert.
Een verklaring kan zijn dat landen met sociale voorzieningen vaak individualistische waarden nastreven, terwijl in collectivistische en traditionele samenlevingen financiële steun veelal via familiebanden loopt, wat mogelijk leidt tot minder ervaren controleverlies. In deze culturen zoekt men voor financiële hulp eerder steun bij vrienden dan bij banken, waardoor men ondanks financiële krapte toch een gevoel van controle behoudt.
Psychologische armoedeval
Beslissingen die voortkomen uit een gebrek aan controle kunnen de situatie verergeren, met name als dit leidt tot vermijdingsgedrag en het niet betalen van rekeningen. “Het ervaren van armoede leidt psychologisch tot een val waar sommigen uit kunnen ontsnappen,” stelt Hilbert. Hij benadrukt dat dit gedrag niet als foutief moet worden gezien, maar als rationeel binnen de gegeven omstandigheden, ook al kan dit langetermijnproblemen veroorzaken. “De keuze was op dat moment de enige mogelijke optie.”
“Het doel van mijn onderzoek is om een beter begrip te krijgen van de situatie waarin mensen zich bevinden. Dit biedt aanknopingspunten voor andere interventies. Geen extra stress door boetes, maar het vergroten van het controlegevoel. ‘Je hebt nu problemen, maar we willen je helpen eruit te komen, en dit zijn de stappen die je kunt nemen.’ Zo krijgt men meer grip op de situatie.”
Interessant artikel? Meld je aan voor onze gratis nieuwsbrief en mis nooit meer iets!
Meediscussiëren over dit en andere artikelen kan in onze LinkedIn-groep.
You may also like
Archieven
- april 2024
- maart 2024
- februari 2024
- januari 2024
- december 2023
- november 2023
- oktober 2023
- september 2023
- augustus 2023
- juni 2023
- mei 2023
- april 2023
- maart 2023
- februari 2023
- januari 2023
- december 2022
- november 2022
- oktober 2022
- september 2022
- juni 2022
- mei 2022
- februari 2022
- januari 2022
- december 2021
- november 2021
- oktober 2021
- september 2021
- augustus 2021
- juni 2021
- april 2021
- maart 2021
- februari 2021
- januari 2021
- november 2020
- oktober 2020
- september 2020
- augustus 2020
- juli 2020
- juni 2020
- mei 2020
- april 2020
- maart 2020
- februari 2020
- januari 2020
- december 2019
- november 2019
- oktober 2019
- september 2019
- augustus 2019
- juni 2019
- mei 2019
- april 2019
- maart 2019
- februari 2019
- januari 2019
- december 2018
- november 2018
- oktober 2018
- september 2018
- augustus 2018
- juli 2018
- juni 2018
- mei 2018
- april 2018
- maart 2018
- februari 2018
- januari 2018
- december 2017
- november 2017
- oktober 2017
- september 2017
- juni 2017
- mei 2017
- april 2017
- maart 2017
- februari 2017
- januari 2017
- december 2016
- november 2016
- oktober 2016
- september 2016
- augustus 2016
- juli 2016
- juni 2016
- mei 2016
- april 2016
- maart 2016
- februari 2016
- januari 2016
- december 2015
- november 2015
- oktober 2015
- september 2015
- augustus 2015
- juli 2015
- juni 2015
- mei 2015
- april 2015
- maart 2015
- februari 2015
- januari 2015
- december 2014
- november 2014
- oktober 2014
- september 2014
- juli 2014
- juni 2014
- mei 2014
- april 2014
- maart 2014
- februari 2014
- januari 2014
- december 2013
- november 2013
- oktober 2013
- september 2013