Geen verband social media gebruik en gemoedstoestand van jongeren
On 14/09/2022 by Redactie StandardSociale media zoals TikTok, Instagram en Twitter maken het makkelijk om eindeloos door te blijven scrollen. Maar dat betekent niet dat er direct sprake is van ‘doomscrollen’, eindeloos gebruik met een negatief effect op het welzijn. Dat zegt Dr. Nastasia Griffioen, die op 12 september promoveerde aan de Radboud Universiteit op onderzoek naar smartphonegebruik onder jongeren.
‘De vrees voor de effecten van smartphones en sociale media lijkt vergelijkbaar met de vrees voor radio, televisie of Dungeons & Dragons in eerdere generaties. De maatschappij is bang dat sociale media jongeren beschadigen, en al meer dan een decennium zijn onderzoekers bezig uit te zoeken of jongeren er nadelige effecten van ondervinden,’ legt gedragsonderzoeker Griffioen uit.
Onderzoeksmethoden schieten tekort
‘Maar nu blijkt dus dat we de grote meerderheid van deze onderzoeken het raam uit moeten gooien, omdat de onderzoeksmethodes onbetrouwbaar of ongeschikt blijken te zijn. Jongeren wordt vaak gevraagd om in een vragenlijst aan te geven wat ze doen op sociale media, hoe vaak ze ernaar kijken en hoe lang. Maar jongeren weten aan het einde van de dag, laat staan week, echt niet goed meer wat ze allemaal op sociale media gedaan en gezien hebben. Daarnaast zijn vragenlijsten een eenrichtingsstraat—je hebt als onderzoeker geen idee hoe de vraag geinterpreteerd wordt en je hebt geen kans om een gesprek aan te gaan met de jongeren om hun antwoorden verder uit te diepen.’
Gecompliceerde relatie
Griffioen ging op zoek naar manieren om de effecten van socialmedia-gebruik beter in kaart te brengen. ‘Dat deden we bijvoorbeeld door jongeren tien minuten alleen te laten en in het geheim te monitoren om te zien wat ze op hun smartphone deden. Vervolgens gingen we in gesprek met ze om te reflecteren op wat ze in die periode deden, en op hun ervaringen met het gebruik van sociale media bredere zin. Aan de hand van beelden konden we ze helpen om zich dingen te herinneren, en kregen we een duidelijk en compleet beeld van hun relatie tot smartphones en sociale media. Deze onderzoeksmethode kost meer tijd, maar het geeft wel een beter beeld dan onderzoek dat vooral gebruik maakt van vragenlijsten.’
Voornaamste conclusie: er bleek over het algemeen geen verband tussen het gebruik van sociale media en hoe de jongeren zich voelden op de korte termijn. ‘Maar uit de gesprekken bleek wel dat hun relatie met social media heel gecompliceerd is. Het hangt sterk af van de persoon, de context en allerlei andere factoren,’ merkt Griffioen op. ‘Denk bijvoorbeeld aan de coronapandemie: tijdens de lockdowns zaten heel veel mensen thuis en was er weinig ruimte voor sociaal contact buiten de deur. We zagen dat sociale media in die periode juist een erg positief effect had—nog meer dan normaal—omdat het toch nog voor enig contact zorgde. Hetzelfde geldt als je bijvoorbeeld in een dunbevolkt gebied woont waar niemand je interesses deelt: dan kan sociale media juist een uitkomst zijn.’
Impact van maatschappelijk debat
Wat in ieder geval wel impact lijkt te hebben op hoe jongeren smartphonegebruik ervaren: het maatschappelijke debat. Griffioen: ‘Tijdens mijn gesprekken met jongeren over hun smartphonegebruik hoorde ik vaak dingen als ‘Ik weet dat ik er niet op moet zitten, maar…’ en ‘Het is zonde van mijn tijd, maar…’. Omdat we continu in onze omgeving en in de media horen over smartphoneverslaving en andere gruwelverhalen, ontstaat het idee dat het wel slecht móet zijn. Door onze onderzoeksmethodes te verbeteren krijgen we een beter idee van de échte impact, en kunnen we die ingebouwde schaamte misschien wegnemen. Het is lastig om je goed te voelen over iets wanneer de maatschappij blijft zeggen dat het slecht is, ook al is daar geen wetenschappelijke basis voor. ’
Interessant artikel? Meld je aan voor onze gratis nieuwsbrief en mis nooit meer iets!
Mee discussiëren over dit en andere artikelen kan in onze LinkedIn-groep.
You may also like
Archieven
- april 2024
- maart 2024
- februari 2024
- januari 2024
- december 2023
- november 2023
- oktober 2023
- september 2023
- augustus 2023
- juni 2023
- mei 2023
- april 2023
- maart 2023
- februari 2023
- januari 2023
- december 2022
- november 2022
- oktober 2022
- september 2022
- juni 2022
- mei 2022
- februari 2022
- januari 2022
- december 2021
- november 2021
- oktober 2021
- september 2021
- augustus 2021
- juni 2021
- april 2021
- maart 2021
- februari 2021
- januari 2021
- november 2020
- oktober 2020
- september 2020
- augustus 2020
- juli 2020
- juni 2020
- mei 2020
- april 2020
- maart 2020
- februari 2020
- januari 2020
- december 2019
- november 2019
- oktober 2019
- september 2019
- augustus 2019
- juni 2019
- mei 2019
- april 2019
- maart 2019
- februari 2019
- januari 2019
- december 2018
- november 2018
- oktober 2018
- september 2018
- augustus 2018
- juli 2018
- juni 2018
- mei 2018
- april 2018
- maart 2018
- februari 2018
- januari 2018
- december 2017
- november 2017
- oktober 2017
- september 2017
- juni 2017
- mei 2017
- april 2017
- maart 2017
- februari 2017
- januari 2017
- december 2016
- november 2016
- oktober 2016
- september 2016
- augustus 2016
- juli 2016
- juni 2016
- mei 2016
- april 2016
- maart 2016
- februari 2016
- januari 2016
- december 2015
- november 2015
- oktober 2015
- september 2015
- augustus 2015
- juli 2015
- juni 2015
- mei 2015
- april 2015
- maart 2015
- februari 2015
- januari 2015
- december 2014
- november 2014
- oktober 2014
- september 2014
- juli 2014
- juni 2014
- mei 2014
- april 2014
- maart 2014
- februari 2014
- januari 2014
- december 2013
- november 2013
- oktober 2013
- september 2013