Menselijke emoties veranderen gedurende het leven, bijvoorbeeld door groei of belangrijke gebeurtenissen. Voor mensen met een geschiedenis van depressieve klachten kunnen dit soort veranderingen een teken zijn dat de klachten terugkeren of verergeren. In zijn proefschrift onderzocht Arnoud Smit van de Rijksuniversiteit Groningen welke veranderingen mogelijk een indicatie zijn voor het ontwikkelen van depressieve klachten in de nabije toekomst.
Onderlinge verschillen
Smit: “Deze resultaten laten zien dat depressieve klachten voor verschillende mensen op verschillende manieren en verschillende tijden kunnen terugkeren. Deze diversiteit in hoe en wanneer depressieve klachten terugkomen is een bemoeilijkende factor als het doel is om die transitie te voorspellen. Daarom zou het erg nuttig zijn als we voorspellers kunnen vinden die bij een breed scala van verschillende soorten transities werken, dus zelfs als we van tevoren niet exact weten op welke manier de transitie precies plaats zal vinden”.
Herstellen van verstoringen
“Stel dat je leven wordt verstoord door een nare gebeurtenis, zoals het overlijden van een geliefd huisdier”, vervolgt Smit. “De meeste mensen zullen zich na zo’n gebeurtenis slecht voelen, maar deze negatieve gevoelens gaan doorgaans na een tijdje weer over. Als het vermogen om te herstellen van dit soort verstoringen afneemt (bijvoorbeeld door het afbouwen van antidepressiva) dan is het mogelijk dat negatieve emoties langer blijven hangen en mensen gevoeliger worden voor transities naar depressieve klachten. Het principe dat het herstellen van verstoringen voor transities vaak langer gaat duren staat bekend als ‘kritische vertraging’. Eerder onderzoek duidt erop dat meetbare signalen van kritische vertraging, bekend als ‘vroege waarschuwingssignalen’, wellicht voorafgaan aan een breed scala aan verschillende transities. Het zou dus kunnen dat dezelfde waarschuwingssignalen kunnen helpen om transities in depressie te voorspellen bij een breed scala aan verschillende patiënten.”
Terugkeer depressieve klachten
Voor zijn onderzoek maakte Smit gebruik van de TRANS-ID afbouwstudie, waarin 50 deelnemers gedurende vier maanden gevolgd werden terwijl ze hun medicatie tegen depressie afbouwden. Bij sommige van deze mensen kwamen de depressieve klachten geleidelijk of plotseling terug.
Smit bekeek of de terugkeer van depressieve klachten voorafgegaan werd door emoties die meer, of trager, op en neer gingen dan anders. Dit bleek bij sommige deelnemers inderdaad voor te komen, maar niet bij genoeg mensen om als een algemene risico-indicator te kunnen gelden. Daarnaast onderzocht Smit de rol van gevoelens van onrust, een symptoom dat vaak voorkomt in het voorstadium van depressie. Deze gevoelens van onrust bleken bij ruim 70 procent van de deelnemers correct te voorspellen of de depressieve klachten in de nabije toekomst terug kwamen. Dit lijkt dus een veelbelovende nieuwe methode om depressie in een vroeg stadium te detecteren.
Het proefschrift van Arnoud Smit is hier te downloaden.
Interessant artikel? Meld je aan voor onze gratis nieuwsbrief en mis nooit meer iets!
Mee discussiëren over dit en andere artikelen kan in onze LinkedIn-groep.
