Jongeren besteden veel tijd in de online, digitale wereld van het internet. De toegang tot al die informatie en interactie biedt veel voordelen, maar jongeren kunnen online ook door anderen geprovoceerd worden. Onderzoekers van de Universiteit Leiden en de Universiteit Utrecht deden onderzoek naar de manier waarop Nederlandse en Marokkaans-Nederlandse jongeren met zulke provocaties omgaan en publiceerden de resultaten in het internationale wetenschappelijke blad Infant and Child Development.
De onderzoekers lieten de jongeren een speciaal daarvoor ontwikkeld online spel spelen, waarin ze contact hadden met een teamgenoot die ze niet kenden en op een andere school zat. Deze teamgenoot gedroeg zich provocerend. In werkelijkheid betrof het echter een offline spel en bestond de ’teamgenoot’ niet echt. Deelnemers werd voor en na het spel gevraagd hoe ze zich voelden en hun chatreacties op de fictieve tegenstander werden geanalyseerd.
Minder blij, meer boos
De bevindingen van de onderzoekers laten zien dat het spel erin slaagde om de deelnemers minder blij te maken. Hun boosheid nam toe gedurende het spelen van het spel. Uitingen van ongenoegen kwamen vaker voor nadat een jongere geprovoceerd was door de zogenaamde teamgenoot. Wanneer zij hun ongenoegen niet uitten, reageerden ze simpelweg niet of ze gaven een neutraal antwoord waardoor ze de situatie niet verder verergerden. Geslachts- of ethnische verschillen in hun manieren van reageren werden niet gesignaleerd. Wel werd vastgesteld dat de eigen opvattingen van jongeren over hun eigen vermogen om op een goede manier om te gaan met uitdagende (sociale) situaties, evenals hun mate van zelfvertrouwen, mede bepalend waren voor de manier waarop zij reageerden op de provocatie. Jongeren die in hun eigen beleving goed waren in het gepast en adaptief reageren op zulke situaties, gaven gedurende het spel minder uitingen van ongenoegen die het conflict mogelijk hadden kunnen laten escaleren.
Zelfvertrouwen
De onderzoekers verwachtten dat hetzelfde zou gelden voor zelfvertrouwen. Zelfverzekerde mensen beschouwen interpersoonlijke conflicten immers als minder bedreigend en hebben daardoor minder behoefte om hun ongenoegen te uiten. Dat bleek echter in de praktijk niet het geval te zijn. Een groter gevoel van eigenwaarde leidde juist tot meer uitingen van ongenoegen, maar uitsluitend in de groep Marokkaanse Nederlanders. Er zijn verklaringen voor dit opvallende verschijnsel te bedenken, maar die zijn speculatief, zo waarschuwen de wetenschappers. Eén van de mogelijkheden die zij opperen is dat het zelfconcept van jongeren afgeleid wordt van de sociale groep waarmee ze zich identificeren. Dit kan extra het geval zijn bij adolescenten uit ethnische minderheidsgroepen, omdat hun ethnische identiteitsvorming integraal deel uitmaakt van hun leven. Zodoende zou het zo kunnen zijn dat zelfvertrouwen het gedrag van jongeren uit etnische minderheidsgroepen méér beïnvloedt dan het gedrag van autochtoon Nederlandse jongeren. Een andere mogelijke verklaring kan zijn dat Marokkaans-Nederlandse jongeren provocaties als ernstiger en meer bedreigend ervaren vanwege hun status als minderheid en de door hen ervaren discriminatie.
Preventie en interventie
Online platforms kunnen voor ouders aanvoelen als een “black box”, waar in kinderen en pubers potentieel slachtoffer kunnen worden van provocaties door leeftijdgenoten. Het onderzoek toont echter aan dat jongeren zich ook in een online omgeving echter redelijk inhouden wanneer het gaat om het uiten van hun ongenoegen. In slechts de helft van de gevallen laten ze na een (milde) provocatie hun ongenoegen blijken. De onderzoekers roepen met het oog op preventie en interventie op tot het ontwikkelen van een beter inzicht in de risico- en beschermende factoren die de online reacties van jongeren vormen.
Interessant artikel? Meld je dan nu aan voor onze gratis nieuwsbrief en mis nooit meer iets.
Mee discussiëren over dit artikel kan in onze LinkedIn-groep.
