Nut van cito-kleutertoets zeer beperkt
On 17/09/2019 by Redactie StandardOp het gebruik van Cito toetsen bij jonge kinderen is vaak kritiek te horen. Want wat zegt de uitkomst van zo’n toets nou over het huidige en toekomstige schools functioneren van een jong kind? Als we het onderzoek van Niek Frans mogen geloven, dan is het antwoord: niet zo heel veel.
Taal- en rekenproblemen
Het op jonge leeftijd vaststellen en ondervangen van taal- en rekenproblemen is een belangrijke motivatie voor het gebruik van toetsen zoals de Cito kleutertoetsen. Bij het gebruik van toetsresultaten in beslissingen over individuele kinderen is het niet zozeer belangrijk wat het resultaat zegt over de huidige schoolse ontwikkeling, maar wat dit betekent voor de verdere ontwikkeling van het kind. Tegelijkertijd geeft Cito aan dat onderzoek naar de predictieve validiteit niet nodig zou zijn, omdat de toetsen niet bedoeld zijn voor voorspellend gebruik. Frans: “Hoewel deze instrumenten voornamelijk gemaakt zijn om de ontwikkeling van kinderen te volgen, worden de toetsen in de handleiding omschreven als instrumenten voor het signaleren van problemen in de taal- en rekenontwikkeling ten behoeve van interventie. Het signaleren van problemen in de ontwikkeling heeft een inherent voorspellend karakter”.
Instabiele scores
Niek Frans van de Rijksuniversiteit Groningen onderzocht hoe scores op de kleutertoetsen zich verhouden tot latere uitkomsten en hoe leerkrachten de bruikbaarheid van deze toetsen ervaren. Hiervoor zijn de toetsgegevens van ruim 1800 kinderen van 77 scholen geanalyseerd over een periode van vijf jaar. Daarnaast zijn leerkrachten met uiteenlopende visies over de toetsen geïnterviewd.
Uit het onderzoek bleek dat de kleutertoetsen een beperkte indruk kunnen geven van het niveau van een kind. De scores lijken echter niet stabiel genoeg om zekere uitspraken te doen over de verdere ontwikkeling van het kind op basis van één of twee toetsmomenten. Slechts een klein percentage behaalt consistent lage scores en grote sprongen in de scores van een kind komen geregeld voor.
Jonge kinderen blijken eveneens nog niet toetsvaardig. Frans: “Jonge kinderen zijn over het algemeen minder goed toetsbaar met klassieke meerkeuzetoetsen waarbij individuele prestatie centraal staat. Ze zijn vaak niet gewend om in een toetsopstelling met papier en potlood te werken, zijn snel afgeleid, of begrijpen nog niet goed wat van hen verwacht wordt”.
Risicoleerlingen
Ten slotte bleek individuele groei in scores een slechte voorspeller te zijn voor toekomstige groei. Identificatie van risicoleerlingen op basis van lage scores in de kleuterjaren of achterblijvende groei in scores lijkt erg lastig. Frans: “Er zijn er op deze leeftijd grote ontwikkelingsverschillen tussen kinderen. Enerzijds door het grillige en snelle verloop van de vroege ontwikkeling en anderzijds door verschillen in de thuiscontext. Hierdoor is het lastig om te bepalen wanneer een vermeende achterstand als voorspeller van een problematische ontwikkeling moet worden gezien. Het risico bestaat dan dat toetsen op deze leeftijd kinderen ten onrechte als ‘risicoleerlingen’ identificeren. Het gaat in die gevallen tenslotte naar alle waarschijnlijkheid om een tijdelijke daling in de resultaten. Sterker nog, 60% van alle kinderen in deze steekproef laat ten minste één stagnatie zien binnen de gemeten periode. Dit zijn vaak niet de kinderen die structureel verminderde groei laten zien over de hele meetperiode. Van de andeere kant zien we ook dat er kinderen zijn die juist geen problemen in de taal en rekenontwikkeling zien, terwijl die dan op latere leeftijd alsnog aan het licht komen. Dat kan enerzijds leiden tot stigmatisering en gevoelens van incompetentie bij kinderen, maar anderzijds krijgen kinderen hierdoor niet de hulp die ze nodig hebben”.
De cito-kleutertoets wordt met ingang van 2021 afgeschaft.
Het hele proefschrift is hier te vinden.
Interessant artikel? Meld je aan voor onze gratis nieuwsbrief en mis nooit meer iets!
Mee discussiëren over dit en andere artikelen kan in onze LinkedIn-groep. Boeken over dit thema vind je op onze bronnen-pagina.
You may also like
Archieven
- april 2024
- maart 2024
- februari 2024
- januari 2024
- december 2023
- november 2023
- oktober 2023
- september 2023
- augustus 2023
- juni 2023
- mei 2023
- april 2023
- maart 2023
- februari 2023
- januari 2023
- december 2022
- november 2022
- oktober 2022
- september 2022
- juni 2022
- mei 2022
- februari 2022
- januari 2022
- december 2021
- november 2021
- oktober 2021
- september 2021
- augustus 2021
- juni 2021
- april 2021
- maart 2021
- februari 2021
- januari 2021
- november 2020
- oktober 2020
- september 2020
- augustus 2020
- juli 2020
- juni 2020
- mei 2020
- april 2020
- maart 2020
- februari 2020
- januari 2020
- december 2019
- november 2019
- oktober 2019
- september 2019
- augustus 2019
- juni 2019
- mei 2019
- april 2019
- maart 2019
- februari 2019
- januari 2019
- december 2018
- november 2018
- oktober 2018
- september 2018
- augustus 2018
- juli 2018
- juni 2018
- mei 2018
- april 2018
- maart 2018
- februari 2018
- januari 2018
- december 2017
- november 2017
- oktober 2017
- september 2017
- juni 2017
- mei 2017
- april 2017
- maart 2017
- februari 2017
- januari 2017
- december 2016
- november 2016
- oktober 2016
- september 2016
- augustus 2016
- juli 2016
- juni 2016
- mei 2016
- april 2016
- maart 2016
- februari 2016
- januari 2016
- december 2015
- november 2015
- oktober 2015
- september 2015
- augustus 2015
- juli 2015
- juni 2015
- mei 2015
- april 2015
- maart 2015
- februari 2015
- januari 2015
- december 2014
- november 2014
- oktober 2014
- september 2014
- juli 2014
- juni 2014
- mei 2014
- april 2014
- maart 2014
- februari 2014
- januari 2014
- december 2013
- november 2013
- oktober 2013
- september 2013