Overdiagnostiek van ADHD te lijf met onderzoek

Op 1 december aanstaande gaat de Academische Werkplaats ADHD en druk gedrag van start. Doel van dit samenwerkingsverband is het beantwoorden van vragen over overdiagnostiek van ADHD en gepaste zorg bij ADHD en druk gedrag.

Toename medicatiegebruik

In 2014 verscheen een rapport van de Gezondheidsraad naar aanleiding van het sterk toegenomen gebruik van medicatie voor de behandeling van ADHD bij kinderen. Terwijl er geen aanwijzingen zijn dat het gedrag van kinderen in de afgelopen decennia is veranderd, blijkt een groeiend aantal jeugdigen met ADHD-achtige problemen in het hulpcircuit terecht te komen. Een belangrijke conclusie van de Gezondheidsraad was dat meer kennis noodzakelijk is om te bepalen of kinderen gepaste zorg krijgen. Met andere woorden: er moet een antwoord komen op de vraag of deze kinderen de hulp krijgen die ze nodig hebben, zonder daarbij in een te zwaar zorgtraject terecht te komen?

De Academische Werkplaats betreft een samenwerking tussen Accare Kinder- en Jeugdpsychiatrie, de Vrije Universiteit, Rijksuniversiteit Groningen en de Hanzehogeschool Groningen. Ook diverse gemeenten, verschillende onderwijsorganisaties, oudervereniging Balans en tal van zorginstellingen voor jeugd nemen deel aan het project, dat onderzoek, onderwijs, beleid en praktijk dichter bij elkaar moet brengen. Samen hopen de partijen bij te dragen aan het realiseren van passende zorg voor alle kinderen binnen het spectrum van druk gedrag tot ernstige ADHD.

Voorlichting over druk gedrag

Druk gedrag hoeft volgens de initiatiefnemers niet altijd medicamenteus behandeld te worden. Een van de deelprojecten binnen de Academische werkplaats betreft bijvoorbeeld het ontwikkelen en verspreiden van voorlichting over de aanpak van druk gedrag en ADHD. Er bestaan meerdere effectief bewezen gedragstherapeutische programma’s voor de aanpak van druk gedrag en ADHD. Niet iedere instelling en school is echter bekend met deze programma’s. Daarnaast blijkt in een deel van de voorlichting aan ouders, kinderen, leerkrachten en professionals een biomedische visie op ADHD te overheersen. Dat kan volgens de onderzoekers problemen opleveren: “Door ADHD te omschrijven als een aanwijsbaar hersendefect kan wellicht het geloof en vertrouwen in pedagogische en psychologische interventies afnemen. Om het effect van die interventies te optimaliseren is juiste voorlichting over ADHD en druk gedrag noodzakelijk”, zo stellen zij.

Ouder- en leerkrachtinterventies

Binnen de Academische Werkplaats worden laagdrempelige programma’s voor leerkrachten en ouders ontwikkeld die een minimale inzet van professionals vereisen voor de aanpak van druk gedrag. Er zijn programma’s voor ouders van kinderen bij wie ADHD gediagnosticeerd is, en programma’s voor ouders van kinderen met druk gedrag, zonder dat daarbij een diagnose is gesteld. Deze interventies kunnen zowel voorafgaand als tijdens medicamenteuze behandeling ingezet worden.

Ritalin

Er is ook aandacht voor het toegenomen gebruik van medicijnen met daarin de stof methylfenidaat, zoals bijvoorbeeld Ritalin en Concerta, door kinderen en jongeren met een ADHD diagnose. Een belangrijke oorzaak van deze toename is gelegen in het feit dat kinderen en jongeren methylfenidaat steeds langer zijn gaan gebruiken. Er zijn echter met name op de langere termijn belangrijke twijfels met betrekking tot de effectiviteit en veiligheid van deze middelen. Binnen de Academische Werkplaats zal daar onderzoek naar gedaan worden. Ook gaat de Academische Werkplaats onderzoeken of het in de klinische praktijk haalbaar is om jeugdigen die al langere tijd methylfenidaat gebruiken hun medicatie te laten afbouwen.

Overdiagnostiek van ADHD

De projecten binnen de werkplaats passen in het zogenoemde “stepped diagnosis model”. Dit model is bedoeld om overdiagnostiek van ADHD te voorkomen zonder onderbehandeling te riskeren en het beschrijft vijf stappen die genomen kunnen worden alvorens een kind door te sturen naar de geestelijke gezondheidszorg voor diagnostiek en specialistische behandeling. De doelen van “Stepped Diagnosis” zijn het normaliseren van opvoedproblemen, het optimaal gebruik maken van de mogelijkheden en krachten van ouders en leerkrachten, het terugdringen van onnodige diagnostiek en behandeling en het daarmee bewaren van specialistische zorg voor kinderen en gezinnen met de meest ernstige en hardnekkige problemen.

Wat is jouw mening hierover?

Wat vind jij? Wordt ADHD echt te snel gediagnosticeerd? En medicatie te snel voorgeschreven voor kinderen met ADHD? Of valt dat allemaal wel mee? Laat je mening horen in ons lezersonderzoek!

Interessant artikel? Meld u dan nu aan voor onze gratis nieuwsbrief en mis nooit meer iets!

Lees meer artikelen over ADHD op deze site.

Mee discussiëren? Dat kan in onze LinkedIn-groep.