Blik op hulp

Helen Bouma deed onderzoek naar het systeem van de jeugdbescherming in Nederland. Ze onderzocht de behoeften van kinderen en gezinnen, evenals de participatie van kinderen in het Nederlandse jeugdbeschermingssysteem.

Continuïteit en stabiliteit

Haar onderzoek laat zien dat zowel de reden waarom jeugdbescherming betrokken raakt in gezinnen, evenals het jeugdbeschermingstraject en de besluiten die hierin genomen worden veel impact hebben op het leven van kinderen en gezinnen. Bouma: “De resultaten onderstrepen het belang van het waarborgen van continuïteit en stabiliteit in het leven van kinderen. Ook is een goede relatie tussen professionals, kinderen en ouders van belang voor de bescherming van de veiligheid, het welzijn en de ontwikkeling van kinderen”.

Samenwerking en respect

Bouma geeft verschillende aanbevelingen voor jeugdbeschermingsbeleid en -praktijk. Het Nederlandse jeugdbeschermingssysteem heeft de verantwoordelijkheid het welzijn en de ontwikkeling van kinderen te beschermen en ondersteunen. “Dat moet in lijn zijn met het belang van continuïteit en stabiliteit en een goede relatie met professionals”, aldus Bouma. Op het niveau van de directe interactie tussen professionals, kinderen en ouders is een relatie gebaseerd op samenwerking en respect essentieel. “Het is belangrijk dat professionals luisteren, maar ook adequaat en snel reageren op wat belangrijk is voor het individuele kind en gezin”.

Werken vanuit behoeften kinderen

Professionals dienen volgens Bouma ook praktisch ondersteund te worden om te werken vanuit de perceptie en behoeften van kinderen. Bouma: “Allereerst speelt de structuur van de jeugdbeschermingsketen, met de betrokkenheid van verschillende organisaties en professionals, een rol. Dat vereist samenwerking, duidelijkheid over de rollen en taken van de verschillende professionals. Ook zijn duidelijke afspraken en beleid nodig om te voorkomen dat gezinnen ‘steeds opnieuw moeten beginnen’ bij iedere organisatie”.

Impact

Bouma stelt dat het ook noodzakelijk is om na te gaan hoe de betrokkenheid van verschillende organisaties en professionals impact heeft op kinderen. “Mogelijk worden professionals hierdoor belemmerd in het verzekeren van continuïteit en stabiliteit. Hetzelfde geldt voor het opbouwen van een samenwerkings- en vertrouwensrelatie met kinderen en ouders. Naast de structuur van de jeugdbeschermingsketen is het praktisch faciliteren van professionals van belang. Daarbij kun je denken aan training, maar ook aan tijd. Het is nodig om voortdurend aandacht te besteden aan de behoeften van professionals, zodat zij de stabiliteit, continuïteit en het opbouwen van een samenwerkingsrelatie met kinderen en ouders kunnen garanderen.

Perceptie van het kind

“Het is essentieel om altijd uit te gaan van de perceptie van het kind”, betoogt Bouma in haar proefschrift. “Hun perceptie kan verschillen van de visie en intenties van volwassenen. Ook kunnen de zienswijzen van kinderen in de jeugdbescherming anders zijn dan de visies en ervaringen van kinderen buiten de jeugdbescherming. En ook ieder individueel kind heeft zijn of haar eigen unieke percepties, visies en ervaringen. Al deze dingen onderstrepen het belang voor professionals van het zich voortdurend verdiepen in de perceptie van het kind. Check dus altijd in hoeverre het kind echt ervaart dat aan zijn of haar behoeften is voldaan”.