Social mindfulness nieuw concept in de sociale psychologie
On 14/09/2016 by Redactie StandardIemand de keuze laten of die keuze juist wegnemen; dat zegt een heleboel over hoe mensen tegenover elkaar staan en hoe hun relatie in elkaar steekt. Het is dan ook een effectieve manier om social mindfulness te meten, een nieuw begrip dat door VU-sociaal psycholoog Niels van Doesum wordt geïntroduceerd in zijn proefschrift met dezelfde titel.
Social mindfulness gaat over sociaal gedrag op basis van het zien en beoordelen van andermans perspectief. Gedrag dat kan worden aangemerkt als ‘socially mindful’ is spontaan, proactief, en vergt weinig tot geen opoffering. De sociaalpsychologische benadering in dit proefschrift richt zich daarmee expliciet niet op de (psycho)therapeutische toepassingen van mindfulness; het gaat hier in bredere zin om het bestuderen en verklaren van hoe mensen hun weg vinden in het sociale verkeer door meer of juist minder aandacht voor elkaar te tonen. In technische termen keek Van Doesum naar een specifieke vorm van ‘prosociaal gedrag’, iets dat je ‘weinig kost’ maar je moet het wel zien dat je ander tegemoet kunt komen.
Het is de gedachte die telt
Drie punten onderscheiden social mindfulness van andere en meer traditionele benaderingen van prosociaal gedrag: social mindfulness impliceert een ‘social mind’, dus een manier van sociaal denken die andermans noden en wensen erkent in het hier en nu, socially mindful gedrag vergt geen grote investeringen of opofferingen, en het interpersoonlijke effect van social mindfulness zit meer in het proces dan in de materiële uitkomst van de situatie (wie krijgt wat) – dus intentie boven uitkomst.
Van Doesum: “Social mindfulness past van nature bij situaties waarin mensen onderling van elkaar afhankelijk zijn voor het verloop en de uitkomst van de situatie.” Hij spitst dit toe op een taak waarin mensen als eerste mogen kiezen tussen bijvoorbeeld een blauwe en twee zwarte pennen. Als je de blauwe pen wegneemt, kan de ander alleen maar een zwarte pen krijgen. “Maar belangrijker dan de uitkomst is het proces van social mindfulness”, zegt Van Doesum. “Het gaat er dan niet om wie een blauwe pen krijgt en wie een zwarte, maar om het feit of de ander belangrijk genoeg is om ervoor te zorgen dat die nog kan kiezen. Zelfs al maakt die ander daar geen gebruik van, dan nog is het de mogelijkheid die telt.”
Social mindfulness versus social hostility
Waar het meten van social mindfulness in deze taak vooral gaat over de vraag of mensen elkaar een bepaalde keuze gunnen of niet, kan dit proces zich ook omdraaien naar vijandigheid. Dit proces wordt goed duidelijk in een onderzoek in een realistische setting van de zeer competitieve wereld van het jeugdvoetbal. Hieruit blijkt dat aartsrivalen elkaar systematisch de keuze willen onthouden. Van Doesum: “De manier waarop we social mindfulness hier meten kan dus ook worden ingezet in onderzoek naar de meer subtiele vormen van agressie en vijandigheid.” Hoewel het onderzoek naar social mindfulness nog in de kinderschoenen staat, kan de respectvolle aandacht die daarbij hoort uiteindelijk ook bijdragen op maatschappelijk niveau. Bijvoorbeeld in de huidige vluchtelingencrisis. “Social mindfulness kan natuurlijk niet zorgen voor fysieke veiligheid, maar wel voor een gevoel van basale psychologische veiligheid, zowel voor de vluchtelingen als voor degenen die ze opvangen,” aldus van Doesum.
Interessant artikel? Meld u dan aan voor onze gratis nieuwsbrief en mis nooit meer iets!
Mee discussiëren over dit artikel? Dat kan in onze LinkedIn-groep!
You may also like
Archieven
- april 2024
- maart 2024
- februari 2024
- januari 2024
- december 2023
- november 2023
- oktober 2023
- september 2023
- augustus 2023
- juni 2023
- mei 2023
- april 2023
- maart 2023
- februari 2023
- januari 2023
- december 2022
- november 2022
- oktober 2022
- september 2022
- juni 2022
- mei 2022
- februari 2022
- januari 2022
- december 2021
- november 2021
- oktober 2021
- september 2021
- augustus 2021
- juni 2021
- april 2021
- maart 2021
- februari 2021
- januari 2021
- november 2020
- oktober 2020
- september 2020
- augustus 2020
- juli 2020
- juni 2020
- mei 2020
- april 2020
- maart 2020
- februari 2020
- januari 2020
- december 2019
- november 2019
- oktober 2019
- september 2019
- augustus 2019
- juni 2019
- mei 2019
- april 2019
- maart 2019
- februari 2019
- januari 2019
- december 2018
- november 2018
- oktober 2018
- september 2018
- augustus 2018
- juli 2018
- juni 2018
- mei 2018
- april 2018
- maart 2018
- februari 2018
- januari 2018
- december 2017
- november 2017
- oktober 2017
- september 2017
- juni 2017
- mei 2017
- april 2017
- maart 2017
- februari 2017
- januari 2017
- december 2016
- november 2016
- oktober 2016
- september 2016
- augustus 2016
- juli 2016
- juni 2016
- mei 2016
- april 2016
- maart 2016
- februari 2016
- januari 2016
- december 2015
- november 2015
- oktober 2015
- september 2015
- augustus 2015
- juli 2015
- juni 2015
- mei 2015
- april 2015
- maart 2015
- februari 2015
- januari 2015
- december 2014
- november 2014
- oktober 2014
- september 2014
- juli 2014
- juni 2014
- mei 2014
- april 2014
- maart 2014
- februari 2014
- januari 2014
- december 2013
- november 2013
- oktober 2013
- september 2013