Theory of Mind kan getraind worden
On 02/06/2014 by Redactie StandardTheory of Mind kan getraind worden. Vorige maand werd de theory of Mind training voor jeugd met een autismespectrumstoornis door het Nederlands Jeugdinstituut met het oordeel “goed onderbouwd” opgenomen in de databank effectieve jeugdinterventies. Nu wordt echter ook de mogelijkheid om invoelend vermogen te trainen aangetoond door onderzoek binnen het terrein van de kunstmatige intelligentie.
De mens is een sociaal wezen en komt elke dag met veel andere mensen in contacten, is het van belang om te begrijpen wat er in de ander omgaat. Voor pokerspelers is het gebruiken van hun Theory of Mind een essentiële vaardigheid: weten of je tegenstander bluft of niet. Een opgetrokken wenkbrauw kan van alles betekenen. Een goede kaart, of juist een slechte. Of de tegenstander weet dat jij hem observeert en geeft met die wenkbrauw bewust een storend signaal af, om je in de war te maken. Bij autistische stoornissen gaat dat bijvoorbeeld mis. Vaak hebben mensen met een autsimespectrumstoornis een beperkt ontwikkelde theory of Mind, waardoor zij moeite hebben met het begrijpen van de intenties van andere mensen. Promovendus Ben Meijering onderzocht bij de afdeling Kunstmatige Intelligentie van de Rijksuniversiteit Groningen hoe mensen elkaar leren begrijpen. Hij verdedigt zijn proefschrift op 6 juni.
Theory of Mind-onderzoekers verdeeld
‘Wetenschappers buigen zich al jaren over de manier waarop we ons zelf in de ander proberen te verplaatsen’, vertelt Ben Meijering. De theorie erachter heet ‘Theory of Mind’. Er zijn ruwweg twee kampen. Het eerste stelt dat Theory of Mind ontstaat uit basale functies van onze hersenen. Door gewoon logisch te redeneren kunnen we reconstrueren hoe die ander denkt. Het tweede kamp denkt dat Theory of Mind een aparte eigenschap is van de hersenen, naast onze vermogens om logisch te denken.
Meijering heeft daarom experimenten uitgevoerd om die twee benaderingen te toetsen. Hij ontwikkelde een spel waarin bij iedere zet twee keuzes mogelijk waren. Twee spelers doen om de beurt een zet. Ze moeten daarbij anticiperen op de volgende zet van hun tegenstander. ‘Dat blijkt in de praktijk heel lastig’, vertelt Meijering. In zijn opzet speelde een proefpersoon tegen een computer. ‘De proefpersoon blijkt maar één zet vooruit te denken.’
Maar wanneer Meijering de proefpersoon de tip gaf zich te verplaatsen in de tegenstander, dan hielden ze meer rekening met de tegenzetten. ‘Dit laat zien dat sociale vaardigheden, bijvoorbeeld onderhandelen, te trainen zijn.’
Logisch redeneren
In een tweede experiment plaatste Meijering een mechaniek in het spel dat automatisch op een logische manier de laatste zet uitvoerde. ‘De menselijke spelers reageerden daarbij verschillend op de situatie met en zonder mechanisme.’ Dit laat volgens hem zien dat de Theory of Mind – nodig om jezelf te verplaatsen in een tegenstander – meer is dan alleen logisch redeneren.
Theory of Mind training en autisme
Dat Theory of Mind trainbaar is, is ook een belangrijke conclusie van Meijering. Of kinderen met autisme ermee gebaat zijn, durft hij echter op basis van het door hem verrichte onderzoek niet te zeggen. “Maar stel, je krijgt een nieuwe baan waarin je veel moet onderhandelen. En dat gaat je niet goed af. Misschien heb je de neiging te zeggen ‘ik kan dit niet’ om dan de handdoek in de ring te gooien. Maar mijn onderzoek laat zien dat je met gerichte training je vaardigheden op het gebied van Theory of Mind kunt verbeteren”.
Ben Meijering promoveert op 6 juni 2014 aan de faculteit Wiskunde en Natuurwetenschappen van de RUG op een proefschrift over Theory of Mind, getiteld Reasoning about self and others.
Interessant artikel? Schrijf je in voor onze gratis nieuwsbrief en mis nooit meer iets!
You may also like
Archieven
- april 2024
- maart 2024
- februari 2024
- januari 2024
- december 2023
- november 2023
- oktober 2023
- september 2023
- augustus 2023
- juni 2023
- mei 2023
- april 2023
- maart 2023
- februari 2023
- januari 2023
- december 2022
- november 2022
- oktober 2022
- september 2022
- juni 2022
- mei 2022
- februari 2022
- januari 2022
- december 2021
- november 2021
- oktober 2021
- september 2021
- augustus 2021
- juni 2021
- april 2021
- maart 2021
- februari 2021
- januari 2021
- november 2020
- oktober 2020
- september 2020
- augustus 2020
- juli 2020
- juni 2020
- mei 2020
- april 2020
- maart 2020
- februari 2020
- januari 2020
- december 2019
- november 2019
- oktober 2019
- september 2019
- augustus 2019
- juni 2019
- mei 2019
- april 2019
- maart 2019
- februari 2019
- januari 2019
- december 2018
- november 2018
- oktober 2018
- september 2018
- augustus 2018
- juli 2018
- juni 2018
- mei 2018
- april 2018
- maart 2018
- februari 2018
- januari 2018
- december 2017
- november 2017
- oktober 2017
- september 2017
- juni 2017
- mei 2017
- april 2017
- maart 2017
- februari 2017
- januari 2017
- december 2016
- november 2016
- oktober 2016
- september 2016
- augustus 2016
- juli 2016
- juni 2016
- mei 2016
- april 2016
- maart 2016
- februari 2016
- januari 2016
- december 2015
- november 2015
- oktober 2015
- september 2015
- augustus 2015
- juli 2015
- juni 2015
- mei 2015
- april 2015
- maart 2015
- februari 2015
- januari 2015
- december 2014
- november 2014
- oktober 2014
- september 2014
- juli 2014
- juni 2014
- mei 2014
- april 2014
- maart 2014
- februari 2014
- januari 2014
- december 2013
- november 2013
- oktober 2013
- september 2013