Scholen kunnen zorgplicht zelf niet waarmaken
On 01/07/2014 by Redactie StandardEr is volgens hoogleraar Dolf van Veen nauwelijks nagedacht over wat passend onderwijs betekent voor teams en leerkrachten. “In Scandinavische landen, maar ook in landen als Schotland zijn er véél meer voorbereidingen geweest. Niet alleen op scholen, maar bijvoorbeeld ook op de lerarenopleidingen. Het leren omgaan met verschillen tussen kinderen, en dat is passend onderwijs uiteindelijk, is niet eenvoudig. Dat wordt nogal eens onderschat. Vooral externaliserende gedragsproblemen vinden leerkrachten vaak erg moeilijk”.
Kennis wordt niet toegepast
Dolf van Veen, die behalve hoogleraar aan de universiteit van Nottingham, ook lector aan Hogeschool InHolland is, stelt vast dat er al veel kennis beschikbaar is over het omgaan met verschillen tussen leerlingen, maar dat die niet toegepast wordt: “Slechts één op de acht leerkrachten voelt zich voldoende voorbereid op passend onderwijs en dat komt met name doordat de samenwerking tussen de overheid en het onderwijs niet goed op gang komt. Op papier ziet het er allemaal prima uit, maar in de praktijk werkt het vaak niet. Het echte beleid in een school om kinderen langdurig te ondersteunen is heel moeilijk om vorm te geven”, zo stelde hij onlangs op een landelijk symposium over passend onderwijs.
“Ontzorgen in het onderwijs niet verstandig”
De tendens van “ontzorgen”, waardoor niet zo snel meer naar zorg verwezen wordt wanneer zich op school problemen voordoen, kan evenmin op veel sympathie rekenen bij Dolf van Veen: “Scholen kunnen de zorgplicht zelf helemaal niet waarmaken. Een leraar is namelijk niet opgeleid om zorg te leveren. Die is onderwijzer. Dus die zorgprofessionals en hun organisaties hebben we keihard nodig, maar tegelijkertijd zien we dat allerlei partijen die wél verstand van zorg hebben, niet of onvoldoende aansluiten”.
Een goede ontwikkeling is volgens de sympathieke hoogleraar dat de neiging om de verantwoordelijkheid voor zorgaspecten bij het samenwerkingsverband en bovenschoolse voorzieningen te leggen, afneemt. Steeds vaker wordt er naar de kwaliteit van de individuele school gekeken. “Ook inspecties mogen tegenwoordig niet alleen kijken naar de wettelijke vereisten, maar ook naar de kwaliteit van de leerkrachten en dat is een goede zaak. Leerkrachten voelen zich orthopedagogisch en interpersoonlijk vaak minder competent dan ze zouden willen zijn en het is een goed idee om juist daarin te investeren”.
Niet alleen de kinderen met gedragsproblemen
De plannen zijn in hoogglans gedrukt, maar aan de basis schort er vaak veel. Dolf van Veen roept er dan ook toe op dat scholen zich hardop af moeten vragen hoe ze hun leerkrachten toerusten op hun toekomstige taken. “Pedagogiek op school gaat immers evenveel over leerkrachten als over kinderen”.
Wanneer er geïnvesteerd wordt in de kennis van leerkrachten ten aanzien van kinderen met een zorgvraag, dan zou Van Veen het liefst zien dat dat zo evenwichtig mogelijk gebeurt. “Hoewel er wetenschappelijk gezien geen enkel bewijs is dat er in de hele populatie van schooljeugd meer gedragsproblemen zouden zijn, liggen leerkrachten toch vooral wakker van dit type problematiek. Ook vraagstukken aangaande de ouders en de gezinssituatie vinden leerkrachten moeilijk. Maar daardoor lijken de kinderen met emotionele problemen en ontwikkelingsachterstanden aan het kortste eind te trekken. Die verstoren het onderwijs minder en daar wordt dan ook vaak minder naar omgekeken”.
Ervaringen delen
De oplossing voor de handelingsverlegenheid van leerkrachten waar het over zorgleerlingen gaat, moet volgens Dolf van Veen gezocht worden in het uitwisselen van ervaringen tussen leerkrachten. Maar dan moet daar wel tijd voor vrijgemaakt worden. Van Veen: “Geef leerkrachten de ruimte om ‘on the job’ begeleid te worden en om onderling ervaringen uit te wisselen. De mogelijkheden voor leerkrachten om van elkaar te leren zijn in Nederland in vergelijking met de rest van Europa zo ongeveer het meest beperkt. Mensen krijgen geen ruimte om kennis en ervaringen met elkaar te delen. Laat leerkrachten die worstelen met druk gedrag van leerlingen nou eens gewoon een intervisie met elkaar houden. Ervaring en kennis uitwisselen. En als dat niet lukt, dan kun je er altijd nog iemand van buiten bijzetten”.
Zijn slotconclusie? “Haal de leerkracht of docent uit zijn of haar isolement. En dat begint met samenspraak, want de leerkracht in het basisonderwijs staat er vaak alleen voor en in het voortgezet onderwijs wordt er doorverwezen naar de zorgcoördinator. Dat schept een bepaalde eenzaamheid en dáár moeten we nou juist vanaf”.
Interessant artikel? Meld u dan nu aan voor onze gratis nieuwsbrief en mis nooit meer iets!
You may also like
Archieven
- april 2024
- maart 2024
- februari 2024
- januari 2024
- december 2023
- november 2023
- oktober 2023
- september 2023
- augustus 2023
- juni 2023
- mei 2023
- april 2023
- maart 2023
- februari 2023
- januari 2023
- december 2022
- november 2022
- oktober 2022
- september 2022
- juni 2022
- mei 2022
- februari 2022
- januari 2022
- december 2021
- november 2021
- oktober 2021
- september 2021
- augustus 2021
- juni 2021
- april 2021
- maart 2021
- februari 2021
- januari 2021
- november 2020
- oktober 2020
- september 2020
- augustus 2020
- juli 2020
- juni 2020
- mei 2020
- april 2020
- maart 2020
- februari 2020
- januari 2020
- december 2019
- november 2019
- oktober 2019
- september 2019
- augustus 2019
- juni 2019
- mei 2019
- april 2019
- maart 2019
- februari 2019
- januari 2019
- december 2018
- november 2018
- oktober 2018
- september 2018
- augustus 2018
- juli 2018
- juni 2018
- mei 2018
- april 2018
- maart 2018
- februari 2018
- januari 2018
- december 2017
- november 2017
- oktober 2017
- september 2017
- juni 2017
- mei 2017
- april 2017
- maart 2017
- februari 2017
- januari 2017
- december 2016
- november 2016
- oktober 2016
- september 2016
- augustus 2016
- juli 2016
- juni 2016
- mei 2016
- april 2016
- maart 2016
- februari 2016
- januari 2016
- december 2015
- november 2015
- oktober 2015
- september 2015
- augustus 2015
- juli 2015
- juni 2015
- mei 2015
- april 2015
- maart 2015
- februari 2015
- januari 2015
- december 2014
- november 2014
- oktober 2014
- september 2014
- juli 2014
- juni 2014
- mei 2014
- april 2014
- maart 2014
- februari 2014
- januari 2014
- december 2013
- november 2013
- oktober 2013
- september 2013