Drs. Carin Wevers is vrijdenker, filosoof, docent aan Zuyd Hogeschool en vaste columnist van Blik op Hulp
Gisteren moest staatssecretaris van Rijn van VWS in de Tweede Kamer zijn beleid verantwoorden. Het debat heeft extra nieuwsaandacht gekregen vanwege de affaire met Pa en Ma van Rijn. Het probleem van de zorg in de verpleegtehuizen is niet nieuw; we kennen deze beschamende verhalen over hoe we in Nederland met onze dementerende ouderen omgaan al jaren. De begrippen, “pyjamadagen”, “vierentwintiguursluier” en “zorgminuten” zijn inmiddels toegevoegd aan ieders woordenschat en opgenomen in de van Dale.
We spreken er met zijn allen schande van. Dit kan niet, dit mag niet, dit is mensonwaardig.
En wat zegt minister Schippers afgelopen zondag in Buitenhof tegen Paul Witteman? “Ja, maar u moet niet vergeten; de mensen hebben nu wel allemaal een eigen kamer hé!”.
Daar heeft de minister natuurlijk een punt. Het maakt namelijk nogal een verschil of je op je eigen kamer in de stront zit of wanneer je met zijn vieren op een kamer – alleen of met zijn vieren tegelijk – in de stront zit.
Overigens kunnen we hieruit ook concluderen dat de minister alleen in privaat gefinancierde verpleegtehuizen komt, want in het verpleegtehuis waar bijvoorbeeld mijn 80-jarige moeder als vrijwilligster werkt, liggen de mensen gewoon nog met drie anderen op een kamer. Daar is overigens wel voldoende personeel om de mensen tijdig naar het toilet te begeleiden.
De ‘oplossing’ van het ministerie
Wat is nu volgens het ministerie de oplossing voor de geconstateerde problemen?
De staatsecretaris, formuleerde de verdediging van zijn beleid in de tweede kamer in heerlijke managementtaal, die in de rest van de samenleving ook wel bekend staat als slap gelul:
“De kwaliteitsverbetering is een proces van de lange adem, waarbij ik speerpunten heb gedefinieerd:
- Optimale samenwerking tussen cliënt, informele zorg en zorgverlener: de sleutel naar kwaliteit van leven;
- Basis op orde: veilige zorg;
- Meer ruimte voor – en kwaliteit van – professionals;
- Bestuurlijk leiderschap;
- Openheid en transparantie.
Zo staat het er echt!
We halen allemaal opgelucht adem. Dit is krachtige taal, zeg! Nu gaat er écht iets veranderen!
Meetbare doelen
Hulpverlening, zo leren wij onze studenten Social Work, moet evidence-based zijn. Je moet aan kunnen tonen dat wat je doet effect heeft. Hoewel ik niet van de evidencebasedclub ben, zou het hier geen kwaad kunnen. Ik zal voor de staatssecretaris ook even wat “speerpunten uitrollen”:
Speerpunt 1: Niemand zit langer dan tien minuten in zijn eigen ontlasting;
Speerpunt 2: Iedereen wordt elke dag gedoucht;
Speerpunt 3: Iedereen krijgt drie keer per dag een kopje koffie, drie maaltijden en naar behoefte ’s avonds een borreltje;
Speerpunt 4. Iedereen krijgt minimaal één uur per dag persoonlijke aandacht in de vorm van een gesprekje tijdens een wandeling in de buitenlucht.
Met deze speerpunten kunnen we in ieder geval één speerpunt van de staatssecretaris bereiken: “de sleutel naar kwaliteit van leven”. Bijkomende win-win situatie: we kunnen toe met de helft van de toezichthouders, want dit is allemaal snel te controleren.
Zorg is mensenwerk
Wat hiervoor nodig is? In ieder geval geen “hoger en beter gekwalificeerd personeel”, zoals Schippers zei in Buitenhof. Alsof het verdorie aan het personeel ligt! Volgens de minister kan een hoger opgeleide namelijk best wel veertig mensen tegelijk “kwalitatief, open en transparant” naar het toilet begeleiden. Bert Keizer, filosoof en al 20 jaar werkzaam als verpleeghuisarts zei het kort maar krachtig in een recent interview: “We hebben simpelweg meer mensen nodig, met de kwaliteit van het personeel is niets mis, wel met de kwantiteit van het personeel”.
Om een menswaardige oude dag van onze ouders en grootouders – ik bedoel dus de generatie die jarenlang keihard gewerkt heeft en flink heeft bijgedragen aan de staatskas, waar we nu ook alle zichzelf dikke bonussen toedienende zorgmanagers uit betalen – te garanderen, moeten we investeren in de zorg voor mensen. Daar heb je geen hoogopgeleide verpleegkundigen voor nodig, daar heb je mensen voor nodig die liefdevolle aandacht en zorg hebben voor de behoeften van mensen. Letterlijk!
