Behoeften moeten serieus genomen worden (column)
On 05/06/2015 by Redactie StandardAls het niet erkennen van behoeften tot frustratie leidt, en dus tot nog meer problemen, is het efficiënt en effectief om snel te zien wat “echte” behoeften zijn. En dat is ook meteen kostenbesparend. In vrijwel alle hulpverleningsmodellen en -methodieken die momenteel worden bestudeerd en onderwezen op hogescholen en universiteiten, wordt het belang erkend om de al dan niet vervulde behoeften van de zorgvrager, liefst tijdig, te signaleren. Het tijdig signaleren werkt preventief en het voorkomt dat mensen te lang van verkeerde (lees: dure) hulpverlening afhankelijk worden.
Sinds de invoering van de Wmo staan de behoeften van de cliënt meer centraal dan ooit: het eerste baken van Welzijn Nieuwe Stijl luidt niet voor niets dat de hulpverlener op zoek moet naar “de vraag achter de vraag”. Niet zomaar met een aanbod komen, maar eerst de “echte” behoefte van de cliënt in kaart brengen. Daarom zou je verwachten dat er op de opleidingen en in de discussies in het werkveld de nodige aandacht besteed wordt aan wat behoeften eigenlijk zijn.
Niets is minder waar.
Geen definitie
Eén van de meest gebruikte handboeken voor sociaal werkers van de afgelopen jaren is het boek “Deskundig hulpverlenen”, van Gerard Egan. Het is inmiddels aan zijn elfde druk toe en vrijwel elke HBO opgeleide professional heeft Egan bestudeerd en in trainingen met het model geoefend.
Hoewel Egan stelt dat de hulpverlening moet aansluiten bij de behoeften van de cliënt, wordt er nergens in het boek uitgelegd hoe ik behoeften kan herkennen. Ook Andries Baart legt in zijn “presentiebenadering” niet uit wat we ons precies moeten voorstellen bij dit “aansluiten bij de behoeften van de cliënt”. In geen enkele methode voor zorg en welzijn ben ik een uitleg tegen gekomen van wat “behoeften” zijn. Hoe kunnen professionals dan leren daarbij aan te sluiten?
Weten we soms allemaal precies wat behoeften zijn, hoe we ze kunnen herkennen en hoe we de “onechte” behoeften van “echte” behoeften kunnen leren onderscheiden zoals het eerste baken van Welzijn Nieuwe Stijl ons opdraagt?
Niets is minder waar.
Van sommige behoeften ga je dood
Om vast te kunnen stellen of iets al dan niet een behoefte is, hebben we een criterium nodig dat ons zegt wat wel en wat niet een behoefte is. Zeker als we van mening zijn dat er ook nog zoiets bestaat als “echte” en “onechte” behoeften .
We kunnen zeggen dat ik behoefte heb aan eten, slaap en een sigaret. De eerste twee zijn nodig om te leven, van het laatste ga je, met een beetje pech, dood. Niet alles wat iemand zegt te wensen, is dus een behoefte. Maar behoeften zijn ook meer dan datgene wat nodig is om in leven te blijven.
Behoeften in de hulpverlening
Van mensen die om welke reden dan ook in contact zijn met de hulp- of zorgverlening kunnen we zeggen dat ze te kampen hebben met een tekort of een gebrek. Als je immers alles hebt wat je wilt of denkt nodig te hebben, heb je bij de hulpverlening niets te zoeken. Mensen die hulp zoeken, ervaren dus een gebrek of een tekort aan iets. Ook mensen die mogelijke wettelijk geen “recht” hebben op hulp ervaren dit tekort. Als je immers denkt ergens “recht” op te hebben en je wilt dit recht te gelde doen maken, dan ervaar je op zijn minst een tekort aan erkenning voor je probleem of een tekort aan eerlijkheid of rechtvaardigheid.
Het niet serieus nemen en erkennen van de behoefte van de ander leidt tot frustratie. Altijd.
Maar niet alles waarvan mensen denken dat ze daar behoefte aan hebben, is ook een daadwerkelijke uiting van een behoefte. Daarom is het essentieel dat zorg- en hulpverleners zich serieus buigen over wat we precies bedoelen als we zeggen dat we aan willen sluiten bij de behoefte van de cliënt. Dat zou ons een hoop misverstanden en frustraties kunnen besparen en helderheid brengen in de discussie over de rol en functie van zorg en welzijn in de komende tijd.
Reageren op dit artikel kan in de LinkedIn-groep van Blik op Hulp!
Drs. Carin Wevers is docent aan Zuyd Hogeschool, eigenaar van filosofiepraktijk de vrije radikaal en vaste columnist van Blik op Hulp.
Op 17 juni 2015 geeft ze met betrekking tot dit onderwerp een workshop getiteld “fundamentele vraagstelling; op zoek naar de behoefte” .
Interessant artikel? Meld u dan nu aan voor onze gratis nieuwsbrief!
You may also like
Archieven
- maart 2024
- februari 2024
- januari 2024
- december 2023
- november 2023
- oktober 2023
- september 2023
- augustus 2023
- juni 2023
- mei 2023
- april 2023
- maart 2023
- februari 2023
- januari 2023
- december 2022
- november 2022
- oktober 2022
- september 2022
- juni 2022
- mei 2022
- februari 2022
- januari 2022
- december 2021
- november 2021
- oktober 2021
- september 2021
- augustus 2021
- juni 2021
- april 2021
- maart 2021
- februari 2021
- januari 2021
- november 2020
- oktober 2020
- september 2020
- augustus 2020
- juli 2020
- juni 2020
- mei 2020
- april 2020
- maart 2020
- februari 2020
- januari 2020
- december 2019
- november 2019
- oktober 2019
- september 2019
- augustus 2019
- juni 2019
- mei 2019
- april 2019
- maart 2019
- februari 2019
- januari 2019
- december 2018
- november 2018
- oktober 2018
- september 2018
- augustus 2018
- juli 2018
- juni 2018
- mei 2018
- april 2018
- maart 2018
- februari 2018
- januari 2018
- december 2017
- november 2017
- oktober 2017
- september 2017
- juni 2017
- mei 2017
- april 2017
- maart 2017
- februari 2017
- januari 2017
- december 2016
- november 2016
- oktober 2016
- september 2016
- augustus 2016
- juli 2016
- juni 2016
- mei 2016
- april 2016
- maart 2016
- februari 2016
- januari 2016
- december 2015
- november 2015
- oktober 2015
- september 2015
- augustus 2015
- juli 2015
- juni 2015
- mei 2015
- april 2015
- maart 2015
- februari 2015
- januari 2015
- december 2014
- november 2014
- oktober 2014
- september 2014
- juli 2014
- juni 2014
- mei 2014
- april 2014
- maart 2014
- februari 2014
- januari 2014
- december 2013
- november 2013
- oktober 2013
- september 2013