Chronisch gepeste kinderen hebben maatwerk nodig
On 20/02/2020 by Redactie StandardHoewel sommige anti-pestprogramma’s effectief blijken, leiden deze programma’s tot nieuwe, onvoorziene problemen. Voor de kinderen die ook ná een interventie gepest blijven (zo’n 20% van de aanvankelijke slachtoffers), verslechtert de situatie juist. Zij voelen zich nog meer een buitenbeentje dan voorheen. Tessa Kaufman van de Rijksuniversiteit Groningen onderzocht chronische slachtoffers van pesten en geeft aanbevelingen om ze te helpen, omdat volgens haar die hulp juist nu urgent is.
Fijne school paradox
Voor chronische pestslachtoffers kan een anti-pestprogramma averechts uitpakken, omdat zij lotgenoten en daarmee vaak ook potentiële vrienden verliezen. Ook is het voor hen extra rot als anderen het wel leuk hebben met elkaar. Dit verschijnsel wordt wel de ‘fijne school paradox’ genoemd. Kaufman adviseert dan ook om binnen universele anti-pestinterventies die succesvol zijn gebleken voor de meeste leerlingen, de focus op de groep uit te breiden met interventies die gericht zijn op individuele processen, zoals impliciete overtuigingen.
Kwetsbare leerlingen
Om te onderzoeken welke leerlingen het grooste risico lopen om langdurig gepest te worden, gebruikte Kaufman gegevens van ruim 9.000 kinderen (7-12 jaar oud) in de eerste twee jaar na de uitvoering van het anti-pestprogramma KiVa. Daaruit bleek dat 15,3% van de kinderen steeds minder gepest werd (80% van de aanvankelijke slachtoffers). Daarentegen bleef 3,6% van de kinderen blijvend gepest (20% van de aanvankelijke slachtoffers). Hierbij ging het om kinderen die al meer afgewezen werden door leeftijdsgenoten, meer teruggetrokken en angstig gedrag lieten zien en een problematischere relatie met hun ouders ervoeren. Ook bleek uit haar onderzoek dat jongeren die structureel afwijken van de maatschappelijke norm, zoals lesbische, homoseksuele en biseksuele (LHB) jongeren, het risico liepen steeds opnieuw gepest te worden.
Maatwerk
Er bestaat waarschijnlijk niet één strategie om alle slachtoffers te helpen. Wat ze echter gemeen hebben is dat individuele eigenschappen (zoals angstig en teruggetrokken gedrag) het slachtofferschap in stand houden. Kaufman: ‘Chronische slachtoffers hebben daarom ten eerste maatwerk nodig. Denk aan interventies die jongeren helpen positief te denken over zichzelf en over anderen. Daarnaast is meer aandacht nodig voor de kwetsbare positie van minderheidsgroepen, zoals seksuele minderheden, maar mogelijk ook etnische minderheden of jongeren met een handicap.’
Gezinscontext
Verder roept Kaufman op meer aandacht te geven aan de rol van de gezinsomgeving in anti-pestprogramma’s. ‘Afwijzing door ouders en leeftijdsgenoten blijken elkaar in stand te houden: een vicieuze cirkel dus. Je kunt die belangrijke thuisomgeving dus niet negeren in een anti-pestprogramma.’
Eerdere herkenning
Tot slot kan monitoring door leerkrachten helpen om slachtoffers eerder te herkennen. Kaufman: ‘Monitoring van sociale veiligheid is inmiddels verplicht, maar er is ernstig gebrek aan handvatten voor scholen om de uitkomsten van monitoring daadwerkelijk te benutten. Ook is het belangrijk ouders actiever te betrekken. De samenleving mag geen genoegen nemen met huidige interventies, hoe effectief ook. Want álle leerlingen hebben het recht om met plezier naar school te gaan en op een veilige en fijne manier op te groeien.’
Het proefschrift van Tessa Kaufman is te vinden op de site van de Rijksuniversiteit Groningen.
Interessant artikel? Meld je aan voor onze gratis nieuwsbrief en mis nooit meer iets!
Mee discussiëren over dit en andere artikelen kan in onze LinkedIn-groep.
You may also like
Archieven
- maart 2024
- februari 2024
- januari 2024
- december 2023
- november 2023
- oktober 2023
- september 2023
- augustus 2023
- juni 2023
- mei 2023
- april 2023
- maart 2023
- februari 2023
- januari 2023
- december 2022
- november 2022
- oktober 2022
- september 2022
- juni 2022
- mei 2022
- februari 2022
- januari 2022
- december 2021
- november 2021
- oktober 2021
- september 2021
- augustus 2021
- juni 2021
- april 2021
- maart 2021
- februari 2021
- januari 2021
- november 2020
- oktober 2020
- september 2020
- augustus 2020
- juli 2020
- juni 2020
- mei 2020
- april 2020
- maart 2020
- februari 2020
- januari 2020
- december 2019
- november 2019
- oktober 2019
- september 2019
- augustus 2019
- juni 2019
- mei 2019
- april 2019
- maart 2019
- februari 2019
- januari 2019
- december 2018
- november 2018
- oktober 2018
- september 2018
- augustus 2018
- juli 2018
- juni 2018
- mei 2018
- april 2018
- maart 2018
- februari 2018
- januari 2018
- december 2017
- november 2017
- oktober 2017
- september 2017
- juni 2017
- mei 2017
- april 2017
- maart 2017
- februari 2017
- januari 2017
- december 2016
- november 2016
- oktober 2016
- september 2016
- augustus 2016
- juli 2016
- juni 2016
- mei 2016
- april 2016
- maart 2016
- februari 2016
- januari 2016
- december 2015
- november 2015
- oktober 2015
- september 2015
- augustus 2015
- juli 2015
- juni 2015
- mei 2015
- april 2015
- maart 2015
- februari 2015
- januari 2015
- december 2014
- november 2014
- oktober 2014
- september 2014
- juli 2014
- juni 2014
- mei 2014
- april 2014
- maart 2014
- februari 2014
- januari 2014
- december 2013
- november 2013
- oktober 2013
- september 2013