Executief functioneren en ADHD: Begrijpen en ondersteunen in de praktijk
On 04/10/2023 by Redactie StandardAls hulpverleners en leerkrachten is het van cruciaal belang om begrip te hebben van de relatie tussen executief functioneren en ADHD-gedrag. Dit inzicht helpt bij het effectief ondersteunen van kinderen en volwassenen met ADHD en het creëren van een positieve omgeving waarin ze kunnen floreren. In dit artikel gaan we met dr. Sebastiaan Dovis in op de verbanden tussen executieve functies en ADHD-symptomen, en worden er praktische richtlijnen voor het omgaan met deze uitdagingen in de dagelijkse praktijk geboden. Sebastiaan spreekt over dit onderwerp op het congres over executieve functies.
De Rol van Executief Functioneren bij ADHD
Sebastiaan Dovis, GZ-psycholoog in opleiding tot klinisch psycholoog en expert op het gebied van ADHD, benadrukt dat de gedragssymptomen van ADHD vaak voortkomen uit tekorten in het executief functioneren. “Eén van de belangrijkste executieve functies die beïnvloed wordt, is het werkgeheugen. Het werkgeheugen stelt ons in staat om informatie tijdelijk vast te houden en te manipuleren, en speelt een essentiële rol bij taken zoals redeneren, leren, plannen en doelgericht handelen”, legt hij uit.
ADHD-symptomen en werkgeheugen
ADHD-symptomen zoals vergeetachtigheid, chaotisch werken en ongeduldigheid zijn vaak het resultaat van problemen met het werkgeheugen. Dovis illustreert dit met het voorbeeld van impulsieve symptomen, waarbij kinderen ongeduldig zijn of antwoorden geven voordat een vraag is voltooid. “Deze symptomen kunnen gezien worden als copingstrategieën om het tekortschietende werkgeheugen te compenseren.”
Praten voor je beurt
Een illustratief voorbeeld van deze coping strategieën is volgens Dovis wanneer kinderen met ADHD vaak voor hun beurt praten. “Dit gedrag komt voort uit de moeite om informatie vast te houden in het werkgeheugen. Kinderen willen voorkomen dat ze hun gedachten vergeten en gooien daarom snel hun vraag of opmerking eruit. Deze actie biedt tijdelijke verlichting en maakt ruimte in het werkgeheugen voor nieuwe informatie. Dit gedrag kan echter tot irritatie en negatieve interacties leiden, omdat anderen het als onbeleefd ervaren.”
Alternatieve strategieën
Om kinderen en volwassenen met ADHD effectief te ondersteunen, is het essentieel om de achterliggende redenen van het gedrag te begrijpen. Sebastiaan Dovis pleit verder voor het erkennen van de inspanningen die deze kinderen en volwassenen doen om, ondanks hun uitdagingen, zo goed mogelijk mee te draaien en benadrukt het belang om hen alternatieve strategieën aan te leren voordat bestaande strategieën worden ontmoedigd. “Het gebruik van externe hulpmiddelen, zoals notitieboekjes, kan bijvoorbeeld helpen bij het compenseren van beperkingen in het werkgeheugen. Ook het begrijpen van de bredere context waarin de symptomen optreden, is van vitaal belang. Dat kan namelijk leiden tot een beter inzicht in de oorzaken van gedrag en het ontwikkelen van passende interventies. Bijvoorbeeld, het aanpakken van onderliggende oorzaken zoals vermoeidheid of honger kan het gedrag positief beïnvloeden.”
Eerder deelde hij al 14 Tips om kinderen met ADHD in de praktijk te ondersteunen.
Dr. Sebastiaan Dovis is spreker op het jaarlijks congres Executieve functies dat gaat plaatsvinden op 9 november 2023 te Eindhoven.
Sebastiaan Dovis is GZ-psycholoog en is werkzaam bij het FACT en de polikliniek van Youz in Zaandam. Eerder was hij werkzaam als onderzoeker en docent bij de afdeling Ontwikkelingspsychologie van de Universiteit van Amsterdam (UvA). Zijn expertises zijn o.a. ADHD bij kinderen, adolescenten en volwassenen, executief functioneren, motivatie / bekrachtiging, brain training, gamificatie, (neuro)psychologische assessment en behandeling.
Interessant artikel? Meld je aan voor onze gratis nieuwsbrief en mis nooit meer iets!
Mee discussiëren over dit en andere artikelen kan in onze LinkedIn-groep.
You may also like
Archieven
- april 2024
- maart 2024
- februari 2024
- januari 2024
- december 2023
- november 2023
- oktober 2023
- september 2023
- augustus 2023
- juni 2023
- mei 2023
- april 2023
- maart 2023
- februari 2023
- januari 2023
- december 2022
- november 2022
- oktober 2022
- september 2022
- juni 2022
- mei 2022
- februari 2022
- januari 2022
- december 2021
- november 2021
- oktober 2021
- september 2021
- augustus 2021
- juni 2021
- april 2021
- maart 2021
- februari 2021
- januari 2021
- november 2020
- oktober 2020
- september 2020
- augustus 2020
- juli 2020
- juni 2020
- mei 2020
- april 2020
- maart 2020
- februari 2020
- januari 2020
- december 2019
- november 2019
- oktober 2019
- september 2019
- augustus 2019
- juni 2019
- mei 2019
- april 2019
- maart 2019
- februari 2019
- januari 2019
- december 2018
- november 2018
- oktober 2018
- september 2018
- augustus 2018
- juli 2018
- juni 2018
- mei 2018
- april 2018
- maart 2018
- februari 2018
- januari 2018
- december 2017
- november 2017
- oktober 2017
- september 2017
- juni 2017
- mei 2017
- april 2017
- maart 2017
- februari 2017
- januari 2017
- december 2016
- november 2016
- oktober 2016
- september 2016
- augustus 2016
- juli 2016
- juni 2016
- mei 2016
- april 2016
- maart 2016
- februari 2016
- januari 2016
- december 2015
- november 2015
- oktober 2015
- september 2015
- augustus 2015
- juli 2015
- juni 2015
- mei 2015
- april 2015
- maart 2015
- februari 2015
- januari 2015
- december 2014
- november 2014
- oktober 2014
- september 2014
- juli 2014
- juni 2014
- mei 2014
- april 2014
- maart 2014
- februari 2014
- januari 2014
- december 2013
- november 2013
- oktober 2013
- september 2013