Blik op hulp

Januari, 1 jaar na de kick-off…

Decentralisatie, transitie. Twee begrippen waarmee we het afgelopen jaar herhaaldelijk om de oren zijn geslagen.
Het moet makkelijker toegankelijk, effectiever, minder bureaucratisch en bij voorkeur veel goedkoper.
Het is januari 2016. De maand van de cijfertjes.
Hoe hebben we het afgelopen jaar gepresteerd? Wat betekent dit voor komend jaar?
Tegen welke problemen lopen we aan? Hoe vaak? Hoe veel? Hoe duur?

Temidden van alle cijfertjes -of misschien wel in de periferie daarvan- staat de cliënt. De jeugdige, de zorgvrager, degene met een hulpvraag. Decentralisatie en Transitie hebben -naar we mogen aannemen- als hoger doel het efficiënter dienen van de cliënt.

Politiek gezien is die cliënt echter ondergeschikt aan de cijfertjes, daarin is nog een wereld te winnen. Productie, afnemerschap en marktwerking. De cliënt is secundair, de omzet primair.

Diverse media geven aandacht aan dit transitiejaar. Er wordt via verschillende kanalen een terugblik gepresenteerd op 2015. Ik wil een aantal termen uit dit soort reviews benoemen, zonder uitzondering gehanteerd: inkoop, afname, regelgeving, verdeelsleutel, inregeling, innovatie, dichtbij, laagdrempelig.

Maar wat zegt de cliënt?

Wat zegt de belangrijkste beoordelaar van al dan niet helpende veranderingen in de zorg? Is de cliënt geholpen bij de huidige -vernieuwende- gang van zaken? Is voor de ‘nieuwe’ cliënt, die niet bekend is met jeugdhulp van oudsher, en nu kampt met opvoedvragen of -problematiek, duidelijk tot wie hij zich wenden kan? Is de ‘oude’ cliënt tevreden over de veranderingen in de zorg? Hebben die er toe bijgedragen dat zijn persoonlijke situatie is verbeterd?

Hulpverleners zijn lang niet altijd politiek-geëngageerde individuen. Als collectief durf ik te stellen dat het een groep is, die zich ontzettend hard maakt voor de cliënt wiens zorg haar is toevertrouwd. De meeste hulpverleners, die met twee benen stevig op de werkvloer staan, maar ook de overhead van zorginstellingen blikken op een andere manier terug op het afgelopen jaar.

Ik heb er een mooi aantal van mogen spreken, in 2015.

Zij geven aan dat de bureaucratie is verhevigd. Gemeenten vragen -ieder op een specifieke manier- om verantwoording van gemaakte kosten. Onderling verschillen die manieren nogal, waardoor de administratieve rompslomp zienderogen is toegenomen. Men komt minder aan de cliënt toe, en is in verhoogde mate bezig met beargumenteren van zorgplannen, zorgvormen en zorgverantwoording.

Ook in het gedwongen kader wordt er meer gevraagd: waar bij de verlenging van een ondertoezichtstelling voorheen slechts drie individuele stukken naar de Rechtbank dienden te worden gestuurd, is dat aantal inmiddels opgelopen naar negen. Eén gezin, één plan. In negen delen dan wel.

Een en ander moet onvermijdelijk tot gevolg hebben dat er naar rato meer tijd in administratie gaat zitten, dan in de cliënt. Precies het tegenovergestelde van wat beoogd wordt.

Maar, en dat is de hoop die uitgesproken dient te worden, dit was een transitiejaar. Een kick-off.
In januari 2017 kan ik u allen vast en zeker melden dat we er zijn. Het doel is behaald, de vlag mag uit. Dan schrijf ik op deze plek dat de cliënt de tijd krijgt die hem toekomt, dat de administratieve last aanzienlijk is gedaald, dat gemeenten onderling tot een gemene deler, tot ultieme overeenstemming, zijn gekomen en dat de hulpverlener weer alle tijd heeft om bezig te zijn met dat waar het hem in oorsprong om te doen was: hulp verlenen.

Legt u dat alvast even uit aan uw cliënt? Die zal er vast alle begrip voor hebben, de cijfertjes hebben nu gewoon nog heel eventjes voorrang, niet zijn hulpvraag. Die is er ook nog wel in 2017.

Ricky van Ek

Ricky van Ek is opgeleid als sociaal-pedagogisch hulpverlener en als jeugdzorgprofessional werkzaam voor een landelijke organisatie. Zij is één van de vaste columnisten van Blik op Hulp.

Interessante column? Meld u dan, net als meer dan 4500 collega’s, aan voor onze gratis nieuwsbrief en mis nooit meer iets!

Met Ricky in gesprek gaan over haar column? Dat kan in onze LinkedIn-groep.