Hoe nuttig is voorlezen?
On 24/01/2019 by Redactie StandardHoe leren kinderen een taal? En helpt het om voor te lezen? Claartje Levelt, hoogleraar Eerste taalverwerking, legt uit hoe het zit.
Hoe nuttig is voorlezen?
‘Voor een goede taalontwikkeling is het erg belangrijk is dat kinderen taalinput krijgen uit hun omgeving. Daarbij is het niet genoeg dat ze enkel de taal horen, want dan zouden ze voldoende hebben aan de radio of televisie. Nee, je hebt momenten nodig van shared attention, gedeelde aandacht. Kinderen moeten samen met iemand anders talig bezig zijn, bijvoorbeeld met hun ouders. Voorlezen is zo’n moment bij uitstek.’
En dat zie je terug in het succes waarmee kinderen taal verwerven?
‘Ja, dat klopt. Onderzoek waarbij ouders hun kinderen een paar weken dagelijks 20 minuten voorlazen liet bijvoorbeeld een duidelijke positieve invloed op de taalontwikkeling zien, en ook na een halfjaar was die invloed nog meetbaar. En een goede taalontwikkeling is weer enorm belangrijk voor de schoolcarrière van een kind. Dat wordt nog wel eens vergeten omdat taal zo vanzelfsprekend lijkt te zijn.’
Hoe leren kleine kinderen klanken en woorden?
‘Kinderen moeten woorden ontdekken in de omgevingstaal, de klanken ervan opslaan in het geheugen, en die klankcombinaties leren uitspreken. Dat gaat meestal niet in één keer goed. Neem een woord als ‘brood’. Eerst zeggen kleine kinderen vaak ‘bo’, een tijdje later ‘bood’, en nog wat later pas het volledige woord. Het leuke is dat de stappen in deze ontwikkeling voor een deel universeel zijn. Zo is het overal ter wereld zo dat kleine kinderen beginnen met combinaties van een medeklinker en een klinker. De woorden ‘papa’ en ‘mama’ hebben deze oorsprong.’
Wat onderzoek je zelf?
‘Ik onderzoek het systeem achter de ontwikkeling van ‘bo’ naar ‘brood’. Ontstaat ‘bo’ dat omdat een kind de klanken van het woord nog niet volledig heeft opgeslagen in het woordgeheugen? Of is dat wel het geval, maar gaat het mis als die informatie wordt omgezet naar spraak? De uitkomsten van een van mijn laatste experimenten bij tweejarigen suggereren het laatste. Ik liet kinderen plaatjes zien van woorden die alleen verschilden in de klanken ‘p’ of ‘b’, zoals ‘peer’ en ‘beer’. Een ‘b’ is voor kleine kinderen moeilijk uit te spreken. Kinderen zeggen dan ook vaak ‘peer’ in plaats van ‘beer’. Maar als ze net een plaatje van een ‘peer’ hadden benoemd wisten veel kinderen hun uitspraak van ‘beer’ te verbeteren. We konden akoestisch meten dat de klank ‘b’ in deze context veel meer op een echte ‘b’ leek. De klanken ‘p’ en de ‘b’ verschillen dus wel degelijk in het woordgeheugen, maar in de uitvoering kan het verschil verdwijnen.’
Waarom is het belangrijk om dat te weten?
‘Je moet het normale leerproces begrijpen om de uitzonderingen erop te kunnen zien. Je kunt kinderen met een taalachterstand immers beter helpen als je begrijpt waar het systeem zou kunnen haperen.’
Tot slot: heb je nog een tip?
‘Leg die telefoon eens weg. Juist daardoor mis je vaak de momenten van shared attention met je kinderen. Ik vermoed dat dit de taalontwikkeling negatief kan beïnvloeden. Een van mijn jonge collega’s hoopt daar binnenkort uitgebreid onderzoek naar te doen. En vaak samen een boek lezen helpt dus ook!’
Bron: Universiteit Leiden
Interessant artikel? Meld je aan voor onze gratis nieuwsbrief en mis nooit meer iets!
Mee discussiëren over dit en andere artikelen kan in onze LinkedIn-groep. Boeken over dit onderwerp vind je op onze bronnen-pagina.
You may also like
Archieven
- maart 2024
- februari 2024
- januari 2024
- december 2023
- november 2023
- oktober 2023
- september 2023
- augustus 2023
- juni 2023
- mei 2023
- april 2023
- maart 2023
- februari 2023
- januari 2023
- december 2022
- november 2022
- oktober 2022
- september 2022
- juni 2022
- mei 2022
- februari 2022
- januari 2022
- december 2021
- november 2021
- oktober 2021
- september 2021
- augustus 2021
- juni 2021
- april 2021
- maart 2021
- februari 2021
- januari 2021
- november 2020
- oktober 2020
- september 2020
- augustus 2020
- juli 2020
- juni 2020
- mei 2020
- april 2020
- maart 2020
- februari 2020
- januari 2020
- december 2019
- november 2019
- oktober 2019
- september 2019
- augustus 2019
- juni 2019
- mei 2019
- april 2019
- maart 2019
- februari 2019
- januari 2019
- december 2018
- november 2018
- oktober 2018
- september 2018
- augustus 2018
- juli 2018
- juni 2018
- mei 2018
- april 2018
- maart 2018
- februari 2018
- januari 2018
- december 2017
- november 2017
- oktober 2017
- september 2017
- juni 2017
- mei 2017
- april 2017
- maart 2017
- februari 2017
- januari 2017
- december 2016
- november 2016
- oktober 2016
- september 2016
- augustus 2016
- juli 2016
- juni 2016
- mei 2016
- april 2016
- maart 2016
- februari 2016
- januari 2016
- december 2015
- november 2015
- oktober 2015
- september 2015
- augustus 2015
- juli 2015
- juni 2015
- mei 2015
- april 2015
- maart 2015
- februari 2015
- januari 2015
- december 2014
- november 2014
- oktober 2014
- september 2014
- juli 2014
- juni 2014
- mei 2014
- april 2014
- maart 2014
- februari 2014
- januari 2014
- december 2013
- november 2013
- oktober 2013
- september 2013