2020 zal de geschiedenisboeken ingaan als, op zijn zachtst gezegd, een zeer bewogen jaar. Een jaar waarin we wakker zijn geschrokken door een voor het blote oog onzichtbare vijand: het coronavirus. Plotseling was niets meer vanzelfsprekend en moesten we wennen aan een nieuw normaal. Het zou begrijpelijk zijn om dan weg te zakken in negativiteit. Maar juist in deze tijd staan helden op. Staan mensen hartverwarmend voor elkaar klaar. Proberen zij elkaar te helpen waar het kan. Niet in de laatste plaats de professionals in de zorg, de hulpverlening en het onderwijs.
Met een team van inmiddels ruim zestig vrijwilligers heeft Stichting Nederland Bedankt het boek ‘Nederland Bedankt’ gemaakt. Daarin zijn 48 hartverwarmende verhalen te lezen over initiatieven die zijn opgezet tijdens de coronapandemie. Ook staan er in het boek uiteenlopende verhalen van hulpverleners.
“Het zal van mij een betere arts maken”
Een voorbeeld van zo’n verhaal komt van Coen Feron (29). Coen is werkzaam als anesthesioloog-in-opleiding in het Maastricht University Medical Center (MUMC). Op het moment dat de coronapandemie in Nederland arriveert, werkt hij op de intensive care (ic) en is hij verantwoordelijk voor de zorg van de ic-patiënten, zoals de beademing en het stabiel houden van de vitale lichaamsfuncties. In de maanden februari en maart van dit jaar veranderde de wereld snel en werd er op de ic van Coen geprobeerd zo snel mogelijk op te schalen. Iedereen bereidde zich voor op een storm, mede omdat de mediabeelden uit China en Italië er niet rooskleurig uitzagen. Al was Coen niet bang. “Je wordt anesthesioloog met een bepaald beeld en dit is wel een situatie waarvoor wij zijn opgeleid. Wat dat betreft, dacht ik: dit maak ik maar één keer in m’n carrière mee. Het is naast de Spaanse griep een van de grootste pandemieën ooit. Het is bijzonder om daar als arts middenin te zitten.” Maar toen kreeg Coen zelf de eerste klachten. Langzamerhand werd het erger en moest hij opgenomen worden in zijn ‘eigen’ ziekenhuis in Maastricht. “Ik werd precies ziek tijdens de hectische periode waarin onze hele ic vol lag met COVID-patiënten die aan de beademing lagen, van wie we toen dachten dat iedereen zou overlijden.” Maar gelukkig veranderden die cijfers een paar weken later en werden de eerste patiënten weer wakker uit hun kunstmatige coma’s. Zo ook Coen. Maar dat dit nog maar het begin was van een lang revalidatieproces, realiseerde hij zich pas later. “Het heeft mijn ogen geopend voor het traject dat mensen na de ic nog moeten doorlopen, en dat is niet mis.” Het meest trots is Coen op zijn omgeving. De reacties waren ontroerend.” Ook is hij er ergens wel trots op dit proces meegemaakt te hebben. “Het zal van mij zeker een betere arts maken, met meer aandacht voor de patiënt.” Hij deelde zijn ervaringen als COVID-19 patiënt en arts in een blogreeks op Medisch Contact.
“Veel tijd voor de kinderen tijdens de lockdown”
Naast Coen zijn er verhalen van diverse andere hulpverleners in het boek vastgelegd. Zo zetten Gert Zweverink (57) en Lydia Zweverink-van Voorst (54) zich al jaren in voor kinderen die niet meer bij hun eigen gezin kunnen wonen. Ze richtten in 2016 het gezinshuis Kameleon in Winschoten op. Er wonen nu zes kinderen in het gezinshuis. Tijdens de coronacrisis bracht dit wel wat uitdagingen met zich mee. “Normaal gaan de kinderen naar school, maar nu waren -en zijn- ze de hele dag thuis. De meeste kinderen hebben intensieve zorg nodig, dus we moesten wel even opnieuw onze weg vinden.” In het gezinshuis proberen ze zo veel mogelijk vast te houden aan een structuur. Dit geeft de kinderen houvast: ze weten precies waar ze aan toe zijn. Lydia: “Het was voor de kinderen lastig te begrijpen wat er allemaal gebeurde in de wereld. We hebben het geprobeerd zo goed mogelijk uit te leggen, maar liepen soms wel tegen hindernissen aan. Overdag geef ik les aan de kinderen, maar niet alle kinderen konden direct aannemen dat ik opeens ‘de juf‘ ben. Zo er is een meisje dat ik probeerde uit te leggen dat drie plus vier zeven is, maar ze bleef stellig volhouden dat het acht was, omdat haar juf het zo had uitgelegd. Die rolverandering is voor kinderen met hechtingsproblematiek lastig te begrijpen.” Gert valt haar bij: “We hebben gelukkig wel heel veel tijd voor de kinderen tijdens de lockdown. Dus we kunnen ze extra aandacht geven. Dat maakt deze periode ook wel weer heel erg mooi.”
Telefonische hulplijn
Ook vertelt het boek het verhaal van Saisha Partiman (30), ze is psycholoog van beroep. Ze werkt in de jeugdhulpverlening en geeft vooral therapieën aan gezinnen, jongeren en jongvolwassenen. Ze zette een telefonische hulplijn op voor mensen die psychische problemen kregen door de coronacrisis. “Stress, onzekerheid, of eenzaamheid. Bij mijn cliënten zouden deze gevoelens voor mentale onrust kunnen gaan zorgen”, zegt Saisha. “Ik wilde daarom iets doen voor mensen die daar door de coronacrisis meer last van zouden krijgen, omdat ze bijvoorbeeld een kleiner netwerk hebben dan anderen.” Het werd het ‘Bel-me-wel-register’, een laagdrempelige hulplijn waar mensen zich voor kunnen aanmelden als ze met (mentale) vragen zitten. Samen met een groepje van twaalf psychologen uit haar netwerk begon Partiman met het opzetten van de website en met de promotie. En al snel kwam er veel respons. Wat bleek, de lockdown en afnemende sociale contacten zorgden inderdaad bij veel mensen voor kleinere netwerken en meer stress. Het doel van het Bel-me-wel-register was om de reacties van mensen op de nieuwe situatie waarin veel mensen zich bevonden, uit te leggen. “Veel mensen schrokken van wat ze zelf ervoeren. Een beetje van die schrik wegnemen, het normaliseren, het in de context plaatsen van het grotere plaatje, dat hielp enorm”, zegt Saisha. Partiman en haar mede-psychologen gaven tips en verwezen mensen door naar de reguliere ggz, als dat nodig was. Een paar mensen sprak ze meerdere malen. “Dat is bijzonder, om mensen die het echt nodig hebben, door zo’n tijd heen te slepen. En dat aan het einde van een gesprek iemand zegt: ‘Hé, ik had het, denk ik, echt nodig. Ik zat er zo doorheen en nu kan ik het weer aan.’ Dat is precies waarvoor we het doen. Daar ben ik heel dankbaar voor.”
“Via Zoom zie je niet hoe iemand de klas binnenkomt”
Een tak die zeker ook een plaats in het boek heeft verdiend is het onderwijs. Bijvoorbeeld het verhaal van leerkracht Marijke Boudewijns (30). Na tien jaar lesgeven had ze in maart opeens allemaal lege stoeltjes in haar klaslokaal. Toen Marijke hoorde van de sluiting van scholen, dacht ze direct aan haar leerlingen en de impact die het op hen zou hebben. “Alles wat ze kenden, viel opeens weg, van het dagelijkse fietstochtje naar school, tot de dag beginnen met rekenen”, zegt ze. Marijke en haar collega’s hadden dan ook hetzelfde doel: de kinderen zo snel mogelijk structuur en goed onderwijs bieden. Alle leerlingen en leraren kregen een Chromebook en iedereen begon de dag samen online tijdens de dagstart. Toch miste ze het een-op-eencontact met haar leerlingen enorm: “Ik miste het heel erg om écht verbinding te maken met mijn leerlingen. Je kunt alles wel via Zoom doen, maar gewoon even een knipoog geven of zien hoe iemand de klas binnenkomt, dat kan echt niet via een computerscherm.” Marijke zag haar YouTube-kanaal Geflipt?!, dat ze enkele jaren geleden begon, als een manier om kinderen iets van houvast te kunnen bieden naast het reguliere onderwijs: “Al mijn collega’s waren superdruk met het regelen van leermaterialen, dus ik had het gevoel dat ik daar niet per se extra aandacht aan hoefde te besteden, maar wél aan het bieden van structuur en iets positiefs.” De speelse en toch educatieve aard van Marijkes filmpjes zorgen ervoor dat de kinderen deze filmpjes tijdens de coronaperiode ook kunnen gebruiken als aanvulling op de leerstof. Bovendien gaf het Marijke een middel om op een andere manier contact te maken met haar leerlingen. “Je bent constant aan het zoeken als leerkracht. Door zoiets zie je dat kinderen een overlevingsstrategie hebben, maar tegelijkertijd ook nog aan anderen kunnen denken hoe je je het beste verbindt met je leerlingen, want dan leren ze het beste”, vertelt ze.
Winactie
Blik op Hulp verloot het boek “Nederland bedankt” waarin deze en 45 andere verhalen gepubliceerd zijn, onder nieuwsbriefabonnees. Meld je dus snel aan voor de nieuwsbrief en stuur ons daarna een bericht met in de onderwerp-regel “Nederland bedankt” waarin je uitlegt waarom jij het boek zou moeten winnen.
Het boek is ook te koop. De volledige opbrengst gaat naar Stichting ZWIC, het steunfonds voor hulpverleners die geraakt zijn door COVID-19.
Interessant artikel? Meld je aan voor onze gratis nieuwsbrief en mis nooit meer iets!
Mee discussiëren over dit en andere artikelen kan in onze LinkedIn-groep.
