Het besef dat vrijwel elke professional in de hulpverlening en het onderwijs op enig moment te maken krijgt met iemand met een Licht Verstandelijke Beperking (LVB) is nog onvoldoende doorgedrongen in de praktijk, stelt Femke van de Lustgraaf, werkzaam bij het Landelijk Kenniscentrum LVB. In een uitgebreid gesprek licht ze toe hoe belangrijk het is om LVB in een vroeg stadium te herkennen en hoe hulpverleners en onderwijsprofessionals daarin kunnen bijdragen.
De prevalentie van LVB in de samenleving
“Mensen kiezen vaak voor de hulpverlening om te helpen, te ondersteunen en/of te begeleiden daar waar iemand dat nodig heeft,” legt Van de Lustgraaf uit. “In verschillende contexten, zoals de schuldhulpverlening, bij het wijkteam, of in de GGZ, kom je relatief veel mensen met een LVB tegen. En binnen het onderwijs volgt ongeveer 55% van de jeugdigen met een LVB regulier basisonderwijs.” Ze benadrukt dat de vraag niet is óf professionals iemand met een LVB ontmoeten, maar wanneer.
Herkenning van LVB
Naast het bewustzijn van de prevalentie van LVB, is de herkenning een belangrijke stap. Van de Lustgraaf: “Om aan te sluiten bij iemand met een LVB, bijvoorbeeld door het aanpassen van de communicatie, heb je slechts een vermoeden nodig. Je hoeft het niet zeker te weten, en er hoeft ook nog geen diagnostiek te zijn geweest. Je kunt al veel doen door bijvoorbeeld het gebruik van eenvoudige taal en geen vakjargon, en door meer de tijd te nemen en afspraken te herhalen.”
Om professionals te helpen bij de herkenning, heeft het Landelijk Kenniscentrum LVB de tool ‘Je ziet het niet, leer het zien!’ ontwikkeld. Deze tool, ontwikkeld met professionals en een ervaringsdeskundige, helpt bij het vertalen van een onderbuikgevoel naar concrete signalen.
Stigma en mogelijkheden
Een van de uitdagingen bij het bespreken van een mogelijke LVB is het bestaande stigma. “Het gaat er te veel vanuit dat iemand iets niet kan, en daarbij vergeten we vaak te kijken naar wat iemand wel kan,” zegt Van de Lustgraaf. “Het zou mooi zijn als we breed in de samenleving de term LVB niet meer als label of stempel gebruiken, maar kijken naar wat iemand nodig heeft.”
Volgens Van de Lustgraaf spelen opleiding en ervaring een belangrijke rol in de herkenning en ondersteuning van mensen met een LVB. “In de ideale situatie leren professionals, van de sociale opleidingen, artsen, leerkrachten, in de eerste jaren opleiding al over deze groep mensen. Daar mag uitgebreid bij stilgestaan worden, omdat je op gegeven moment iemand met een LVB zult ontmoeten in je werk.”
De toekomst: wat moet er veranderen?
Van de Lustgraaf hoopt op een betere herkenning van LVB, zodat er passende ondersteuning geboden kan worden. Op de lange termijn pleit ze voor minder harde grenzen tussen de verschillende zorgsectoren, bijvoorbeeld wanneer de cognitieve of sociale vaardigheden niet toereikend worden gevonden voor behandeling binnen de GGZ en de problematiek te specialistisch of psychiatrisch voor de reguliere gehandicaptenzorg is. “Door nu te investeren in betere herkenning en passende hulp, kan dat op lange termijn effect hebben op de problematieken waar deze doelgroep mee te maken kan hebben.”
Femke van de Lustgraaf eindigt het gesprek door te verwijzen naar de Toolkit Blik op LVB en de e-learning die ontwikkeld zijn door het Landelijk Kenniscentrum LVB. Deze instrumenten kunnen professionals helpen om de praktijk beter te navigeren en passende ondersteuning te bieden aan mensen met een LVB.
Femke gaat tijdens het jaarlijkse LVB-congres, dieper in op het belang van een tijdige herkenning van LVB in de samenleving en hoe hier in de praktijk gestalte aan gegeven kan worden.
Femke van de Lustgraaf startte haar loopbaan in de forensische psychiatrie voor volwassenen met een licht verstandelijke beperking. Tijdens haar werk kreeg zij steeds meer interesse in jeugd met een LVB. Femke werkt bij het Landelijk Kenniscentrum LVB, waar zij zich vooral inzet voor projecten gericht op jeugd, de herkenning van een licht verstandelijke beperking en thema’s die raken aan veiligheid.
Interessant artikel? Meld je aan voor onze gratis nieuwsbrief en mis nooit meer iets!
Mee discussiëren over dit en andere artikelen kan in onze LinkedIn-groep.
