Maak de brug tussen taal en begrip bij LVB

In een tijd waarin de complexiteit van informatie alleen maar toeneemt, biedt Tessie Wittelings een verhelderend perspectief op de noodzaak van inclusieve communicatie. Haar lezing tijdens het jaarlijks LVB-congres in Utrecht, benadrukt het belang van het overbruggen van de kloof tussen complexe informatie en de begrijpelijkheid ervan voor mensen met een LVB, maar ook andere laaggeletterde mensen in ons land. Het LVB-congres kan vanaf 1 maart aanstaande nog gedurende 30 dagen on-demand gevolgd worden.

Muur van jargon

Wittelings opent haar betoog met een scherpe observatie over de alomtegenwoordige uitdagingen in de communicatie: de ondoordringbare muur van jargon, technische termen, en de algemene complexiteit die veel van de hedendaagse teksten kenmerkt. Ze benadrukt hoe deze barrières niet alleen een obstakel vormen voor mensen met een LVB, maar voor een veel breder deel van de bevolking, inclusief de 2,5 miljoen laaggeletterden in Nederland. “Eenvoudig taalgebruik is dus niet zo eenvoudig,” stelt Wittelings, waarmee ze de complexiteit van het probleem onderstreept.

Alledaagse documenten

Door middel van meerdere voorbeelden toont Wittelings aan hoe alledaagse documenten – van algemene voorwaarden tot medische bijsluiters – vaak onbegrijpelijk zijn voor de doelgroep. Ze deelt ervaringen uit haar werk bij Maasveld, waar misinterpretaties van dergelijke teksten regelmatig tot verwarring en frustratie leiden. Een innovatieve oplossing die ze noemt, is de ‘kijksluiter’, een visueel alternatief voor de traditionele bijsluiter, die informatie op een toegankelijkere manier presenteert.

Kernprincipes van inclusieve taal

Het hart van Wittelings’ presentatie ligt in het project ‘Taal voor Allemaal’, dat streeft naar een universeel toegankelijke communicatiemethode. Dit initiatief erkent de noodzaak om informatie in diverse formaten aan te bieden, variërend van geschreven tekst tot visuele en auditieve middelen, om zo tegemoet te komen aan de uiteenlopende behoeften van onder meer mensen met een LVB. Ze benadrukt het belang van co-creatie en participatie: “Schrijf het liefst de rapportages samen met je cliënt,” een aanpak die niet alleen de begrijpelijkheid van de informatie verhoogt, maar ook het gevoel van betrokkenheid en eigenaarschap bij de doelgroep versterkt.

Uitdagingen in Beeldcommunicatie

Wittelings: “Pictogrammen kunnen in één oogopslag iets duidelijk maken, maar dan moeten deze wel herkenbaar zijn.” Dit benadrukt het belang van universeel begrijpelijke symbolen, vooral op plaatsen zoals vliegvelden of stations. Echter, de uitdaging ontstaat wanneer afbeeldingen of iconen niet direct herkenbaar zijn voor de doelgroep, wat kan leiden tot verwarring en misinterpretatie.

COVID-pictogrammen

Een treffend voorbeeld dat Wittelings deelt, gaat over de interpretatie van COVID-19 gerelateerde pictogrammen. Een pictogram bedoeld om “Blijf thuis bij klachten” te communiceren, werd op verschillende manieren geïnterpreteerd, variërend van “Hier mag je binnen zijn en praten zonder mondmasker” tot “Hier moet je naartoe als je ziek bent.” Dit illustreert hoe pictogrammen, ondanks hun potentieel voor duidelijke communicatie, soms juist tot meer verwarring kunnen leiden.

De Kracht van Realistische Illustraties

Wittelings benadrukt het belang van realistische illustraties boven abstracte iconen of kinderachtige afbeeldingen. Ze haalt een voorbeeld aan van een folder over wandelen in de bergen voor mensen met een beperking, waarbij een afbeelding van een kast vol eendjes als onduidelijk en irrelevant werd ervaren om de boodschap “je gaat niet in je eentje” over te dragen. Dit onderstreept haar punt dat afbeeldingen niet alleen de boodschap moeten ondersteunen, maar ook aantrekkelijk en relevant moeten zijn voor de lezer.

Toekomstperspectieven en reflecties

Wittelings spreekt de hoop uit dat de principes van inclusieve communicatie breder zullen worden omarmd, niet alleen binnen de zorg voor mensen met een LVB maar in alle sectoren van de samenleving. Ze roept op tot een cultuurverandering waarin toegankelijke communicatie wordt gezien als een fundamenteel recht, essentieel voor de ondersteuning van zelfstandigheid en participatie in de maatschappij.

Haar congresbijdrage en de lezingen van de zes overige sprekers op het jaarlijkse LVB-congres, zijn vanaf 1 maart 2024 gedurende 30 dagen on-demand te volgen.

Tessie Wittelings is kernteamlid en projectcoördinator ‘Taal voor allemaal’. Daarnaast vervult zij de functie ondersteuningsfunctionaris cliëntparticipatie binnen Maasveld, onderdeel van Koraal Groep.

Interessant artikel? Meld je aan voor onze gratis nieuwsbrief en mis nooit meer iets!

Mee discussiëren over dit en andere artikelen kan in onze LinkedIn-groep.