Veerkracht bij kinderen en jeugdigen met een migratie- of vluchtachtergrond
On 08/11/2023 by Redactie StandardVeerkracht is een cruciale eigenschap voor mensen om te herstellen van stress en tegenslag. Voor kinderen en jeugdigen, met hun natuurlijke veerkracht, kan de omgeving een groot verschil maken in hoe ze reageren op uitdagingen. Ouders en verzorgers zijn vaak de belangrijkste bron van steun, maar hulpverleners en leerkrachten kunnen ook een belangrijke rol spelen in het vergroten van veerkracht bij migranten- en vluchtelingenkinderen, aldus de psychologen Anna de Haan en Saskia Sliedrecht, die spreken over dit onderwerp op het congres over cultuursensitief werken.
Veerkracht bij kinderen
“Kinderen en jeugdigen hebben meer of minder veerkracht. Bij het opbouwen ervan ontstaan verschillen vanwege de verschillende eigenschappen die kinderen hebben en verschillen in opvoed- en opgroeisituaties,” merkt Anna de Haan op. “Daarom zie je soms dat kinderen en jongeren met vergelijkbare ervaringen heel verschillend reageren.” Het is duidelijk dat veerkracht niet uniform is en dat de omgeving een sleutelrol speelt. Kinderen en jeugdigen kunnen echter extra ondersteuning nodig hebben, vooral als ze langdurig aan stressvolle situaties zijn blootgesteld of ernstige trauma’s hebben meegemaakt.
Saskia Sliedrecht benadrukt het belang van een juiste basishouding van hulpverleners en leerkrachten: “Een vertrouwde stabiele volwassene met een kalm brein speelt een belangrijke rol in het vergroten van veerkracht bij kinderen en jeugdigen. Het helpt de stress in hun lijf af te nemen, ruimte te creëren in hun hoofd en de gebeurtenissen te verwerken.”
Tijdige signalering en bespreking van problemen
Het herkennen en bespreken van problemen bij migranten- en vluchtelingenkinderen kan een uitdaging zijn. Anna de Haan wijst op enkele barrières: “Ouders met een migratie- of vluchtelingenachtergrond zijn vaak terughoudend om problemen naar buiten te brengen, vooral op het gebied van psychische problemen, vanwege stigma’s en familie-eer.” Bovendien zijn ze vaak niet bekend met het Nederlandse zorgsysteem, wat hun bereidheid om hulp te zoeken kan beïnvloeden.
Saskia Sliedrecht benadrukt het belang van cultuursensitieve en persoonsgerichte benaderingen bij het signaleren en bespreken van problemen. Het begrip van verschillende culturele achtergronden en waarden is essentieel om effectief te kunnen helpen.
Ondersteuning en betrokkenheid van partners, ouders en familie
Het opbouwen van een goede samenwerking met ouders en verzorgers is van cruciaal belang, zelfs als dit soms moeilijk lijkt. Ouders van nieuwkomers staan vaak voor complexe uitdagingen en proberen een balans te vinden tussen hun culturele waarden en de integratie van hun kinderen in het nieuwe land. Neem de tijd om in te voegen in een gezin, wees je daarbij ook bewust van je eigen handelen en parkeer de mogelijke vooroordelen die je hebt. Bij het opbouwen van een goede samenwerking ben jezelf het instrument. Professioneel nabij zijn bij kinderen en gezinnen is van wezenlijk belang voor het opbouwen van die werkrelatie.
Professionele inzet voor veerkracht: do’s and dont’s
Anna de Haan en Saskia Sliedrecht benadrukken enkele do’s en dont’s voor professionals om de veerkracht van migranten- en vluchtelingenkinderen te vergroten:
Do’s:
- Creëer een veilige klasomgeving: Een veilige sfeer in de klas is de basis voor het vergroten van veerkracht. Moedig zelfsturing aan en geef leerlingen positieve rollen die bij hun talenten passen.
- Breng positiviteit: Versterk veerkracht door zelfvertrouwen te geven en positieve ervaringen te creëren, zoals spelletjes en samen zingen. Dit is belangrijk zowel in de klas als in je contact als hulpverlener.
- Werk aan verbinding: Benadruk de norm van gelijkwaardigheid en bevorder onderlinge verbondenheid in de klas.
- Vertel als leerkracht of hulpverlener ook dingen over jezelf, laat zien dat je een mens bent die dingen leuk vindt en moeilijke periodes kent.
- Luister en leef je in: Help kinderen en jeugdigen verwerken wat ze hebben meegemaakt door naar hun verhalen te luisteren en een veilige ruimte te bieden voor gesprekken.
- Let op de balans tussen stress en veerkracht bij kinderen en jongeren en ga in gesprek om mogelijke oorzaken te achterhalen.
- Kinderen en jeugdigen willen graag van betekenis zijn (en niet alleen maar horen wat ze te leren hebben). Help hen van betekenis te zijn voor anderen.
Dont’s
- Vermijd stigmatisering: Ga niet uit van stereotypen en vermijd het labelen van kinderen op basis van hun achtergrond of gedrag dat je ziet: symptomen zijn gewone reacties op ongewone gebeurtenissen.
- Overschrijd persoonlijke grenzen niet: Respecteer de privacy van kinderen en breng delicate onderwerpen altijd zorgvuldig ter sprake.
- Wees niet overhaast: Forceer kinderen en jeugdigen niet om te praten als ze er nog niet klaar voor zijn.
Veranderingen op korte en lange termijn
Op de korte termijn is volgens Anna en Saskia het streven naar een veilig en gestructureerd leven voor elk kind in Nederland van groot belang. “Dit betekent het minimaliseren van stressvolle situaties en snel toegang bieden tot onderwijs. Het herstel van kinderen en jongeren wordt ondersteund door structuur, gezinsrituelen en positieve sociale contacten.”
Op de lange termijn is het volgens hen essentieel om te blijven investeren in cultuursensitieve en traumasensitieve benadering en het vergroten van de veerkracht van migranten- en vluchtelingenkinderen. “Dat vereist geduld, begrip en samenwerking tussen ouders, professionals en scholen. Elk kind verdient de kans om op te groeien tot een veerkrachtige burger, ongeacht hun achtergrond.”
Dr. Anna de Haan en Drs. Saskia Sliedrecht spreken tijdens het congres cultuursensitief werken dat gaat plaatsvinden op 21 maart 2024 in Jaarbeurs Utrecht.
Interessant artikel? Meld je aan voor onze gratis nieuwsbrief en mis nooit meer iets!
Mee discussiëren over dit en andere artikelen kan in onze LinkedIn-groep
You may also like
Archieven
- april 2024
- maart 2024
- februari 2024
- januari 2024
- december 2023
- november 2023
- oktober 2023
- september 2023
- augustus 2023
- juni 2023
- mei 2023
- april 2023
- maart 2023
- februari 2023
- januari 2023
- december 2022
- november 2022
- oktober 2022
- september 2022
- juni 2022
- mei 2022
- februari 2022
- januari 2022
- december 2021
- november 2021
- oktober 2021
- september 2021
- augustus 2021
- juni 2021
- april 2021
- maart 2021
- februari 2021
- januari 2021
- november 2020
- oktober 2020
- september 2020
- augustus 2020
- juli 2020
- juni 2020
- mei 2020
- april 2020
- maart 2020
- februari 2020
- januari 2020
- december 2019
- november 2019
- oktober 2019
- september 2019
- augustus 2019
- juni 2019
- mei 2019
- april 2019
- maart 2019
- februari 2019
- januari 2019
- december 2018
- november 2018
- oktober 2018
- september 2018
- augustus 2018
- juli 2018
- juni 2018
- mei 2018
- april 2018
- maart 2018
- februari 2018
- januari 2018
- december 2017
- november 2017
- oktober 2017
- september 2017
- juni 2017
- mei 2017
- april 2017
- maart 2017
- februari 2017
- januari 2017
- december 2016
- november 2016
- oktober 2016
- september 2016
- augustus 2016
- juli 2016
- juni 2016
- mei 2016
- april 2016
- maart 2016
- februari 2016
- januari 2016
- december 2015
- november 2015
- oktober 2015
- september 2015
- augustus 2015
- juli 2015
- juni 2015
- mei 2015
- april 2015
- maart 2015
- februari 2015
- januari 2015
- december 2014
- november 2014
- oktober 2014
- september 2014
- juli 2014
- juni 2014
- mei 2014
- april 2014
- maart 2014
- februari 2014
- januari 2014
- december 2013
- november 2013
- oktober 2013
- september 2013