Autisme bij vrouwen en meisjes ziet er vaak anders uit dan bij jongens en mannen. Daardoor wordt het autisme bij hen minder gemakkelijk herkend.
Vooruitlopend op haar bijdrage aan het congres over coping, dat dit keer online zal plaatsvinden, interviewde Blik op Hulp forensisch orthopedagoog Céline Mollink over copingstrategieën bij vrouwen en meisjes met autisme en de manieren waarop zij met stress omgaan.
Meisjes met autisme
De manier waarop autisme bij individuele mensen tot uitdrukking komt, kent een enorme variatie. Geslacht speelt daar volgens Mollink een belangrijke rol in: “Wat we bij vrouwen vaak zien is dat eerst comorbide klachten aan het licht komen zoals bijvoorbeeld stress, angst, depressie, eetproblemen en dwang. Het autisme wordt vaak pas naar aanleiding daarvan ontdekt”.
Emoties en gedachten
De opvoeding van meisjes blijkt ook eraan bij te dragen dat autisme-kenmerken bij hen vaak pas laat opgemerkt worden. Céline: “Vanuit de socialisatie worden meisjes eerder gestimuleerd om sociaal te zijn, te helpen, te delen en te troosten. Meisjes bouwen veel vaker relaties op door middel van het delen van emoties en gedachten. Bij jongens en mannen draaien relaties juist vaker om gemeenschappelijke activiteiten en thema’s. Je kunt je voorstellen dat je als meisje al op jonge leeftijd meer wordt uitgedaagd om je aan te passen aan anderen. Meisjes met autisme komen daardoor vaak over als rustig, de kat uit de boom kijkend, verlegen of angstig. Ze zijn vaak gevoeliger voor de mening van anderen en zullen daardoor sneller ‘doen wat hoort’ en daarmee hun autistische kenmerken camoufleren”.
Oorzaken van gedrag
Volgens Mollink is bij professionals nog veel winst te behalen als het gaat om kennis en deskundigheidsbevordering op het gebied van autisme in het algemeen en autisme bij vrouwen in het bijzonder. “Vaak kijken we alleen naar gedrag en vergeten we ons af te vragen wat de oorzaak is van het gedrag dat we zien bij iemand met autisme. Daarnaast is één van de criteria in de DSM-5 dat er aanhoudende tekorten zouden moeten zijn in sociale communicatie en sociale interactie op meerdere gebieden. Wanneer je een vrouw tegenover je hebt zitten die ‘normaal’ contact maakt, zowel oogcontact als verbaal en non-verbaal, maar diegene rapporteert geen bijzonderheden, dan wordt de diagnose autisme al vrij snel van de baan geschoven. Als er dan ook nog in de ontwikkeling weinig bijzonderheden zijn dan sluit men dit al helemaal uit. Maar veel vrouwen voldoen dus niet aan de kenmerken waar we vaak naar op zoek zijn als het gaat over autisme. Vaak zijn er minder opvallendheden bij meisjes met autisme, juist vanwege het aanpassingsgedrag. Een diagnose kan dan heel snel gemist worden”, aldus Céline Mollink.
Stereotypes
“Het is belangrijk om als professional te weten hoe autisme werkt en waarom bepaalde gedragskenmerken naar voren komen zoals benoemd in de DSM-5”, vervolgt zij. “Wanneer we dat weten kunnen we ook achterhalen wat er achter het gedrag zit. Dan zullen we minder snel een verkeerde diagnose stellen zoals borderline of een vermijdende persoonlijkheidsstoornis. Ook aan dwang, eetproblemen, angsten en depressies kan autisme ten grondslag liggen. Staar je dus niet blind op stereotypes die we kennen. Het gros voldoet daar wellicht niet aan, zeker als het gaat om vrouwen en meisjes met autisme. Kijk en vraag naar hoe en waarom iemand iets wel of niet doet. Ik ben ervan overtuigd dat wanneer professionals of leerkrachten die werken met mensen met autisme vaker en efficiënter voorlichting krijgen over wat autisme inhoudt, zij het ook sneller zullen signaleren en er beter bij aan kunnen sluiten”.
Professionele kennis
Maar als autisme zich bij vrouwen subtieler manifesteert, hoe kunnen professionals dan hun kennis over autisme het beste inzetten? “Wat je in ieder geval moet doen is altijd kijken naar wat er achter het gedrag zit dat iemand laat zien. Vraag naar hoe en waarom iemand iets doet. Probeer af te zien van vooroordelen of stigma, laat jou en je collega’s goed informeren over autisme. Wees duidelijk in het contact, wees congruent en houd je aan afspraken. Betrouwbaarheid is erg belangrijk. Focus je op het creëren van veiligheid en balans. Dat is immers de juiste basis voor iemand om te kunnen ontwikkelen!”
Stigma
Gevraagd naar wat zij graag veranderd zou willen zien, geeft ze aan dat stigmatisering nog steeds een belangrijk probleem blijkt. “Mensen schamen zich vaak voor hun diagnose. Ze durven het bijvoorbeeld niet aan hun omgeving of werkgever te vertellen, omdat diegene er een bepaald beeld van heeft. Autisme zegt iets over een andere manier van informatie verwerken en niet meteen over wie jij als persoon bent. Stop met denken dat iemand met autisme zich niet kan ontwikkelen.
Op het online congres “Coping: omgaan met stress”, dat onder meer door SKJ geaccrediteerd is, zal ze in een video-college uitvoerig stilstaan bij vrouwen en meisjes met autisme.
Céline Mollink, MSc is forensisch orthopedagoog en psycholoog. Zij werkt bij Dimence als psycholoog ontwikkelingsstoornissen en is autisme-coach bij AutismeKRACHT.
Interessant artikel? Meld je aan voor onze gratis nieuwsbrief en mis nooit meer iets!
Mee discussiëren over dit en andere artikelen kan in onze LinkedIn-groep.
