5 subgroepen licht verstandelijke beperking
On 19/12/2017 by Redactie StandardIn Nederland wonen tussen de 1.800.000 en 2.500.000 miljoen mensen met een licht verstandelijke beperking of zwakbegaafdheid. In de afgelopen jaren is het aantal mensen met een licht verstandelijke beperking of zwakbegaafdheid dat een beroep doet op langdurige ondersteuning explosief gestegen. Recent is bij Prisma onderzoek gedaan naar mensen met LVB of zwakbegaafdheid en is gekeken wat kenmerkend is voor hen. Het blijkt dat het een kwetsbare groep is. Relatief veel van deze mensen hebben een psychisch probleem, groeien op in een gezin met problemen en kunnen maar in zeer beperkte mate een beroep doen op vrienden of informele hulp. Peter Nouwens, Petri Embregts en Chijs van Nieuwenhuizen van het departement Tranzo van de Universiteit Tilburg onderzochten of de kenmerken en achtergronden van deze mensen een bepaald verband laten zien. Komen bijvoorbeeld bepaalde kenmerken vaker samen voor? Op basis van hun onderzoek deelden ze mensen met een licht verstandelijke beperking in in vijf subgroepen.
Vijf groepen mensen
De onderzoekers konden de mensen met een licht verstandelijke beperking indelen in vijf groepen. Onderzoeker Peter Nouwens: “De eerste groep bestaat voornamelijk uit mannen met een licht verstandelijke beperking die opgegroeid zijn in een stabiel gezin. De meeste personen in deze groep hebben dagbesteding of werk en de ouders zijn ondersteunend en bieden een consistente opvoeding. In groep twee treffen we veel mannen aan met zwakbegaafdheid en gedragsproblemen. Ze zijn vaak verslaafd aan alcohol of drugs geweest en kunnen contact met politie en justitie gehad hebben. Ook zij hebben vaak dagbesteding of werk. Hun ouders zijn emotioneel ondersteunend maar ervaren ook problemen bij het opvoeden.
Problematisch
In lang niet alle gevallen kunnen mensen met een licht verstandelijke beperking rekenen op een steunende sociale omgeving. Nouwens: “Mensen in de derde groep groeiden op in een gezin met meerdere problemen waarbij de ouders moeite hadden met het consistent opvoeden. De meeste personen in deze groep zijn vrouw en zwakbegaafd. Veel van de personen in deze groep zijn het slachtoffer van lichamelijke mishandeling of seksueel misbruik. Psychische problemen bij broers en zussen komen regelmatig voor. Personen in deze groep hebben vaak schulden en stemmingsstoornissen”.
Jongvolwassenen en daklozen
De laatste twee groepen die Nouwens en zijn collega’s identificeerden, zijn de groepen die door de samenleving veelal als het meest problematisch worden: “Groep nummer vier betreft voornamelijk jongvolwassenen met zwakbegaafdheid die gedragsproblemen vertonen en die meerdere keren in contact zijn geweest met politie of justitie. In veel gevallen is er sprake van een juridische maatregel. Binnen het gezin komen veel problemen voor wat in veel gevallen tot uithuisplaatsing heeft geleid. Alle ouders zijn gescheiden en veel ouders hebben psychische problemen en schulden. In de vijfde en laatste groep zijn alle personen verslaafd en meer dan de helft van deze mensen heeft geen vaste woon- of verblijfplaats. Geen enkele persoon in deze groep heeft dagbesteding of werk en schulden komen vaak voor. Deze mensen groeien op in een problematisch gezin waarbij de ouders schulden, psychische problemen en moeite met opvoeden hebben. De meeste personen in deze groep hebben een partner en sommigen één of meerdere kinderen”.
Ondersteuningsbehoeften en geboden ondersteuning
Er kan dus gerust gesteld worden dat er sprake is van een heterogene en kwetsbare groep. Veel mensen met een licht verstandelijke beperking of zwakbegaafdheid vinden het in toenemende mate moeilijk om zelfstandig te leven en eigen keuzes te maken. Als gevolg daarvan ontstaan complicaties op het gebied van het persoonlijk functioneren en deelname aan onderwijs, werk en vrijetijdsactiviteiten. Passende en tijdige ondersteuning, die tegemoetkomt aan de vragen en behoeften, is volgens de onderzoekers dan ook belangrijk: “Dit kan de brug slaan tussen de individuele capaciteiten en de eisen van de omgeving en bovendien helpen bij het opbouwen van een goed bestaan”, aldus Nouwens. “Passende ondersteuning dient naar ons idee goed aan te sluiten bij de unieke, relevante persoonlijke en omgevingskenmerken. We hebben onderzocht of deze vijf groepen, voor aanmelding bij Prisma, passende ondersteuning hebben ontvangen die goed aansloot bij hun specifieke kenmerken en vragen. We vonden echter opvallend weinig verschillen in de aard en intensiteit van de geboden hulpverlening en ondersteuning”. De Tilburgse onderzoekers bevelen dan ook meer onderscheid in de wijze van behandeling en ondersteuning aan.
Laat onder de aandacht
Een bijzondere positie wordt ingenomen door de groep mensen (vooral vrouwen) die opgroeide in een multiprobleemgezin. Zij blijken relatief laat onder de aandacht van de hulpverlening te komen en ontvangen verhoudingsgewijs weinig ondersteuning. Nouwens: “In geval van aanhoudend misbruik binnen het gezin kan dit desastreuze gevolgen hebben voor mensen met een licht verstandelijke beperking”.
Een ander opvallend onderzoeksresultaat is dat de verslaafde en veelal dakloze mensen uit de vijfde groep die de onderzoekers herkenden, slechts in zeer beperkte mate (23%) verslavingszorg hadden ontvangen. En dat terwijl alle personen in deze groep een verslavingsprobleem hadden. “De toegang tot deze noodzakelijke vorm van behandeling en ondersteuning lijkt beperkt of onvoldoende aan te sluiten bij de specifieke behoeften van mensen met een licht verstandelijke beperking of zwakbegaafdheid. Tot slot is ingeval van complexe, meervoudige problemen een coherente aanpak met een combinatie van interventies noodzakelijk. Dat vraagt om intersectorale en interdisciplinaire samenwerking. In ons onderzoek kwamen we dat echter maar in heel beperkte mate tegen”.
Interessant artikel? Meld je dan nu aan voor onze gratis nieuwsbrief en mis nooit meer iets!
Mee discussiëren over dit en andere artikelen kan in onze LinkedIn-groep.
You may also like
Archieven
- maart 2024
- februari 2024
- januari 2024
- december 2023
- november 2023
- oktober 2023
- september 2023
- augustus 2023
- juni 2023
- mei 2023
- april 2023
- maart 2023
- februari 2023
- januari 2023
- december 2022
- november 2022
- oktober 2022
- september 2022
- juni 2022
- mei 2022
- februari 2022
- januari 2022
- december 2021
- november 2021
- oktober 2021
- september 2021
- augustus 2021
- juni 2021
- april 2021
- maart 2021
- februari 2021
- januari 2021
- november 2020
- oktober 2020
- september 2020
- augustus 2020
- juli 2020
- juni 2020
- mei 2020
- april 2020
- maart 2020
- februari 2020
- januari 2020
- december 2019
- november 2019
- oktober 2019
- september 2019
- augustus 2019
- juni 2019
- mei 2019
- april 2019
- maart 2019
- februari 2019
- januari 2019
- december 2018
- november 2018
- oktober 2018
- september 2018
- augustus 2018
- juli 2018
- juni 2018
- mei 2018
- april 2018
- maart 2018
- februari 2018
- januari 2018
- december 2017
- november 2017
- oktober 2017
- september 2017
- juni 2017
- mei 2017
- april 2017
- maart 2017
- februari 2017
- januari 2017
- december 2016
- november 2016
- oktober 2016
- september 2016
- augustus 2016
- juli 2016
- juni 2016
- mei 2016
- april 2016
- maart 2016
- februari 2016
- januari 2016
- december 2015
- november 2015
- oktober 2015
- september 2015
- augustus 2015
- juli 2015
- juni 2015
- mei 2015
- april 2015
- maart 2015
- februari 2015
- januari 2015
- december 2014
- november 2014
- oktober 2014
- september 2014
- juli 2014
- juni 2014
- mei 2014
- april 2014
- maart 2014
- februari 2014
- januari 2014
- december 2013
- november 2013
- oktober 2013
- september 2013