Het verborgen vraagstuk van narcisme
On 24/09/2023 by Redactie StandardProf. Dr. Frans Schalkwijk, psychotherapeut en bijzonder hoogleraar aan de Universiteit van Amsterdam, deelt zijn inzichten over narcisme en de rol van het geweten daarbij. Vooruitlopend op het jaarlijks congres over narcisme, spraken we met hem over zijn expertise op dit gebied.
De Complexiteit van Narcisme
Volgens Frans Schalkwijk kan narcisme gedefinieerd worden als een ernstige belemmering van het psychisch functioneren, veroorzaakt door drie kernproblemen: “Tekortschietende regulatie van het zelfgevoel, tekortschietende emotieregulatie en forse interpersoonlijke problemen.” Dit uit zich in extreme schommelingen in zelfwaardering en problemen in de omgang met emoties en relaties. “De persoon zelf is zich meestal niet bewust van deze problemen, maar kan er wel echt onder lijden,” benadrukt Schalkwijk.
Het geweten en narcisme
Het geweten, een psychische functie die het evenwicht van de zelfwaardering bewaakt, is van cruciaal belang bij het begrijpen van narcisme. Schalkwijk legt uit: “Het geweten is een psychische functie die in de gaten houdt of het zelfgevoel nog wel in de gebruikelijke stand staat.”
Bij narcisme is er een constante strijd om het zelfgevoel in evenwicht te houden. Het geweten is hyperactief omdat de geïdealiseerde toestand voortdurend in gevaar is en dreigt om te kiepen naar zelfminachting. Mensen met narcisme hebben moeite met emotieregulatie en vertonen vaak weinig empathie, wat bijdraagt aan problemen in het functioneren van hun geweten.
Signaleren en bespreken
Een van de grootste uitdagingen bij het omgaan met narcisme is dat de betrokken individuen zich vaak niet bewust zijn van hun problemen. Schalkwijk benadrukt: “Een belangrijke eigenschap van narcisme is dat deze dynamiek voor degene zelf vrijwel altijd onbewust is.” Dit maakt vroegtijdige signalering en bespreking van deze problemen moeilijk.
Hij onderstreept het belang van onderwijs en ervaring bij het omgaan met narcistische problematiek: “In mijn opleiding tot psychoanalyticus is veel aandacht besteed aan narcisme, met name aan het waakzame narcisme.”
Ondersteuning van partners, ouders en familie
De ondersteuning van naasten kan complex zijn bij narcisme. Schalkwijk waarschuwt: “Niet alleen is de problematiek vaak onbewust voor degene zelf, maar aangesproken worden op hoe ze overkomen, kan al snel als krenkend worden ervaren, en dus woede en contactbreuken oproepen.”
Schalkwijk raadt professionals aan zich in te stellen op een langdurige behandeling en eerst de tijd te nemen om een werkrelatie op te bouwen: “Vrij snel veranderingen willen bereiken, leidt waarschijnlijk tot afbreken van de therapie door de cliënt.”
Verandering
Op de korte termijn is het cruciaal dat patiënten inzicht krijgen in hun lijden onder narcisme. Op de lange termijn kunnen zij mogelijk weer geïnteresseerd raken in anderen en ervaren dat anderen niet per definitie teleurstellend zijn. Dit vereist geduld, empathie en een grondig begrip van de aard van narcisme.
Prof. Dr. Frans Schalkwijk is keynote spreker op het landelijk congres Narcisme dat plaatsvindt op 29 februari 2024 te Eindhoven.
Frans Schalkwijk is opgeleid als psychotherapeut. Hij volgde de opleiding tot psycho-analyticus en promoveerde op muziektherapie. Tot voor kort was Frans Schalkwijk circa 20 jaar werkzaam als rapporteur pro Justitia. Zijn aandachtsgebieden zijn schuld & schaamte en narcisme. Momenteel doet hij aan de Universiteit van Amsterdam onderzoek naar de beschrijvende diagnostiek van het geweten.
Interessant artikel? Meld je aan voor onze gratis nieuwsbrief en mis nooit meer iets!
Mee discussiëren over dit en andere artikelen kan in onze LinkedIn-groep.
You may also like
Archieven
- april 2024
- maart 2024
- februari 2024
- januari 2024
- december 2023
- november 2023
- oktober 2023
- september 2023
- augustus 2023
- juni 2023
- mei 2023
- april 2023
- maart 2023
- februari 2023
- januari 2023
- december 2022
- november 2022
- oktober 2022
- september 2022
- juni 2022
- mei 2022
- februari 2022
- januari 2022
- december 2021
- november 2021
- oktober 2021
- september 2021
- augustus 2021
- juni 2021
- april 2021
- maart 2021
- februari 2021
- januari 2021
- november 2020
- oktober 2020
- september 2020
- augustus 2020
- juli 2020
- juni 2020
- mei 2020
- april 2020
- maart 2020
- februari 2020
- januari 2020
- december 2019
- november 2019
- oktober 2019
- september 2019
- augustus 2019
- juni 2019
- mei 2019
- april 2019
- maart 2019
- februari 2019
- januari 2019
- december 2018
- november 2018
- oktober 2018
- september 2018
- augustus 2018
- juli 2018
- juni 2018
- mei 2018
- april 2018
- maart 2018
- februari 2018
- januari 2018
- december 2017
- november 2017
- oktober 2017
- september 2017
- juni 2017
- mei 2017
- april 2017
- maart 2017
- februari 2017
- januari 2017
- december 2016
- november 2016
- oktober 2016
- september 2016
- augustus 2016
- juli 2016
- juni 2016
- mei 2016
- april 2016
- maart 2016
- februari 2016
- januari 2016
- december 2015
- november 2015
- oktober 2015
- september 2015
- augustus 2015
- juli 2015
- juni 2015
- mei 2015
- april 2015
- maart 2015
- februari 2015
- januari 2015
- december 2014
- november 2014
- oktober 2014
- september 2014
- juli 2014
- juni 2014
- mei 2014
- april 2014
- maart 2014
- februari 2014
- januari 2014
- december 2013
- november 2013
- oktober 2013
- september 2013