Motivatie van leerlingen neemt toe door inbreng in de klas
On 24/10/2017 by Redactie StandardDe motivatie van leerlingen in het vmbo wordt door een leerlinggerichte leeromgeving meer gestimuleerd dan in een traditionele docentgerichte leeromgeving. Onderzoek van onderwijskundige Karin Smit toont aan dat de leerlingen dan meer vrijheid ervaren, zich competenter voelen en meer verbinding ervaren met de docent. Dit komt hun plezier, interesse, inzet en doorzettingsvermogen ten goede. Bovendien zijn jongens minder absent.
Motivatie van leerlingen
De motivatie van leerlingen in het voorbereidend middelbaar beroepsonderwijs baart docenten, ouders en onderzoekers vaak zorgen. De motivatie ligt op dit schooltype lager en de schooluitval is hoger dan in andere vormen van voortgezet onderwijs. ‘Het is daarom belangrijk dat onderzoekers aandacht besteden aan de motivatie van deze leerlingen’, zegt Smit. ‘Ongeveer 60% van de basisschoolleerlingen gaat naar het vmbo. Deze jongeren zijn leerplichtig en vormen later een groot deel van onze beroepsbevolking.’
Hoe verbeter je de motivatie van vmbo’ers? Kunnen we leerlingen motiveren via de leeromgeving? Kunnen leerlingen hun motivatie zelf reguleren? Vragen die Smit beantwoordt in haar promotieonderzoek.
Leerlinggericht of docentgericht?
Smits onderzoek laat zien dat een leerlinggerichte leeromgeving meer motivatie van leerlingen bewerkstelligt dan een docentgerichte leeromgeving. Leerlinggerichte leeromgevingen zijn vormgegeven volgens zogeheten sociaal constructivistische principes: leerlingen construeren kennis aan de hand van opdrachten in een realistische, betekenisvolle context. Ze hebben keuze voor wat betreft onderwerp en werkwijze en ze hebben toegang tot een veelheid aan bronnen. In een leerlinggerichte leeromgeving werken ze veelal samen aan opdrachten. Docenten zijn daarbij niet alleen inhoudelijke experts, maar ondersteunen en coachen leerlingen in hun leerproces.
De meer traditionele, docentgerichte leeromgevingen kenmerken zich daarentegen door de centrale rol van de docent. Deze bepaalt wat wanneer wordt geleerd en hoe. Er is vooral sprake van kennisoverdracht, waarbij de lesmethode de leidraad en belangrijkste informatiebron is. Kennis wordt vervolgens – vaak individueel – ingeoefend aan de hand van opdrachten uit de methode.
Groter competentiegevoel
Het onderzoek van Smit toont aan dat de leerlinggerichte leeromgeving meer tegemoet komt aan de basisbehoeften van leerlingen dan de docentgerichte leeromgeving: leerlingen ervoeren meer gevoel van autonomie, verbondenheid, en eigen competentie. Ook plezier, interesse, en inzet voor schoolwerk van deze leerlingen lag hoger in de leerlinggerichte leeromgeving.
Motivatiestrategieën gebruiken
Het gebruik van motivatiestrategieën helpt leerlingen om aan het werk gaan en aan het werk blijven. Uit het onderzoek bleek dat leerlingen in totaal vijf van zulke globale strategieën onderscheiden. Zo kunnen leerlingen hun omgeving controleren door bijvoorbeeld hun bureau op te ruimen of altijd op een bepaald tijdstip te leren). Het interessant maken van schoolwerk door de waarde van schoolwerk proberen te zien of er een spelletje van maken kan leerlingen ook motiveren. Consequenties verbinden aan het eigen leergedrag door jezelf een beloning te beloven als je je schoolwerk afmaakt, jezelf toespreken om te presteren en jezelf toespreken om te begrijpen zijn ook veelgeziene motivatiestrategieën.
Maar wat blijkt? Hoe meer waarde aan schoolwerk toegeschreven wordt, hoe vaker ze zulke strategieën gebruiken, hoe groter de motivatie van leerlingen is. Strategiegebruik vormt dus een mediator tussen de waarde die leerlingen aan schoolwerk hechten en motivatie voor leren. Als schoolwerk waarde heeft, dan zijn leerlingen dus extra geneigd om strategieën in te zetten: de noodzaak is dan duidelijker.
Invloed uitoefenen
Smit: ‘We kunnen als school invloed uitoefenen via de leeromgeving en de waarde van schoolwerk. Leerlingen kunnen zelf invloed uitoefenen via strategiegebruik. Het is verleidelijk om aan te nemen dat de leerlinggerichte leeromgeving daar geschikt voor is, aangezien leerlingen daar ruimte hebben voor eigen inbreng. Vervolgonderzoek moet echter uitwijzen of het gebruik van motivatie-strategieën getraind kan worden en wat dat betekent voor de inrichting van de leeromgeving. En daarmee zijn we – paradoxaal als het zal klinken- terug bij het belang van de leeromgeving, ook waar het zelfregulatie betreft.’
Interessant artikel? Meld je dan nu aan voor onze gratis nieuwsbrief en mis nooit meer iets!
Meediscussiëren over dit artikel? Dat kan in onze LinkedIn-groep.
You may also like
Archieven
- april 2024
- maart 2024
- februari 2024
- januari 2024
- december 2023
- november 2023
- oktober 2023
- september 2023
- augustus 2023
- juni 2023
- mei 2023
- april 2023
- maart 2023
- februari 2023
- januari 2023
- december 2022
- november 2022
- oktober 2022
- september 2022
- juni 2022
- mei 2022
- februari 2022
- januari 2022
- december 2021
- november 2021
- oktober 2021
- september 2021
- augustus 2021
- juni 2021
- april 2021
- maart 2021
- februari 2021
- januari 2021
- november 2020
- oktober 2020
- september 2020
- augustus 2020
- juli 2020
- juni 2020
- mei 2020
- april 2020
- maart 2020
- februari 2020
- januari 2020
- december 2019
- november 2019
- oktober 2019
- september 2019
- augustus 2019
- juni 2019
- mei 2019
- april 2019
- maart 2019
- februari 2019
- januari 2019
- december 2018
- november 2018
- oktober 2018
- september 2018
- augustus 2018
- juli 2018
- juni 2018
- mei 2018
- april 2018
- maart 2018
- februari 2018
- januari 2018
- december 2017
- november 2017
- oktober 2017
- september 2017
- juni 2017
- mei 2017
- april 2017
- maart 2017
- februari 2017
- januari 2017
- december 2016
- november 2016
- oktober 2016
- september 2016
- augustus 2016
- juli 2016
- juni 2016
- mei 2016
- april 2016
- maart 2016
- februari 2016
- januari 2016
- december 2015
- november 2015
- oktober 2015
- september 2015
- augustus 2015
- juli 2015
- juni 2015
- mei 2015
- april 2015
- maart 2015
- februari 2015
- januari 2015
- december 2014
- november 2014
- oktober 2014
- september 2014
- juli 2014
- juni 2014
- mei 2014
- april 2014
- maart 2014
- februari 2014
- januari 2014
- december 2013
- november 2013
- oktober 2013
- september 2013