Overig
Positief leiderschap in de zorg
On 19/06/2016 by Redactie“Als het mooi weer is, is iedereen een goede stuurman”, zo luidt een Chinees gezegde. In de zorg is het echter zelden mooi weer. Bezuinigingen, stelselwijzigingen, transities en alle onzekerheid die daarmee gepaard gaat, maken het moeilijk om op een positieve manier leiding te geven aan medewerkers. Hoe je dan toch positief blijft, vroegen we aan Guus Feron, die jarenlange ervaring heeft als leidinggevende in de zorg.
“Het zal mensen niet vreemd in de oren klinken dat managers en leidinggevenden over het algemeen zoeken naar een positieve, praktische en efficiënte stijl van aansturen”, zo begint Guus Feron desgevraagd zijn visie op positief leiderschap uiteen te zetten.
Leiderschapsstijlen
Hij onderscheidt drie archetypen leiderschapsstijlen: de participatieve of democratische stijl , de autoritaire of autocratische stijl en de delegerende stijl.
”Wanneer een leidinggevende een participatieve of democratische leiderschapsstijl heeft, worden diverse andere mensen betrokken bij verandertrajecten, maar de leider neemt uiteindelijk de beslissing. Het aspect samenwerking staat bij deze vaak gewaardeerde leiderschapsstijl centraal en uiteindelijk heeft iedereen voordeel van de gezamenlijk ontwikkelde ideeën en beslissingen die daaruit voortvloeien”, zo stelt Feron.
Daarnaast zijn er ook leidinggevenden die zich bedienen van een autoritaire- of autocratische stijl, die zich kenmerkt door een leider die zijn medewerkers vertelt wat er moet gebeuren en hoe dit dient te gebeuren. Feron: “Vaak beschikt de leider over belangrijke informatie die niet gedeeld wordt met de medewerkers, maar rekent hij hierbij wel op de motivatie en inzet van de medewerkers”.
Delegatie of overlaten is de derde stijl die door Feron onderscheiden wordt. “De leider laat in dat geval veel ruimte aan medewerkers om zelf beslissingen te nemen, maar blijft uiteindelijk wel verantwoordelijk. Hier staat het aspect vertrouwen centraal, waarbij de leider erop vertrouwt dat hij bepaalde taken aan zijn medewerkers kan overlaten.”
Positief leiderschap
Drs. Guus Feron
Alle levende wezens hebben de neiging om te bewegen in de richting van positieve energie. Verklaard vanuit de natuurwetenschappen ervaren levende wezens zonlicht als positieve energie. Dit wordt ook wel heliotropie genoemd.
“Proberen we dat ‘heliotropische’ gedrag te verklaren vanuit menselijke interacties, dan gaat het volgens mij veel meer over respect en bejegening, oftewel een uitnodigende benadering naar patiënten, cliënt(systemen), medewerkers en andere stakeholders toe. We weten immers dat stimulering, enthousiasmering en motivering mensen positief beïnvloedt in gedachten, doen en laten”, aldus Feron.
Hij vervolgt: ”Ik kan me in zorg- en welzijnsland dan ook moeilijk voorstellen dat er leiders zijn, die in beginsel een heliotropische denkwijze afkeuren: uitzonderingen daargelaten”, lacht Feron.
“Het is van een andere orde om een organisatie in een gewenste richting te krijgen, als de praktijk laat zien dat negatieve gebeurtenissen direct invloed hebben op de gemoedstoestand en het gedrag van mensen die betrokken zijn”, zo stelt Feron.
Weerstand en conflict
De praktijk leert echter dat mensen nu eenmaal de neiging hebben om langer stil te staan bij weerstand en conflict, dan bij positieve elementen in het werkklimaat.
“In een (bestaande) organisatie spelen daarbij ook nog eens heel wat machten en krachten onder de waterspiegel mee, die belemmerend kunnen werken om te komen tot een omslag die gebaseerd is op een gedeelde compassie, vertrouwen en samenwerking”, aldus Feron.
Sturen vanuit een positieve grondhouding
Positief leiderschap vraagt onherroepelijk om specifieke kennis en vaardigheid, gekoppeld aan persoonlijke eigenschappen.
“Een uitnodigende benadering, integer en betrouwbaar handelen, het tonen van betrokkenheid, probleemoplossend vermogen, maar ook een gezonde en gepaste dosis humor zijn belangrijke eigenschappen van iedere leider in de zorg. Sfeer is enorm belangrijk voor het leveren van kwaliteit en het behalen van resultaten” zo vervolgt Feron zijn verhaal.
“Het heliotropische gedachtengoed kan naar mijn gevoel uitermate richtinggevend zijn voor leiders die een positieve leiderschapsstijl nastreven. Ook voor leiders die hoog op de hiërarchische ladder zitten, zich met regelmaat ‘lonely at the top’ voelen, of zich afvragen of hun uiterste houdbaarheidsdatum in zicht komt.”
Maak het verschil
We vragen Feron om een top vijf samen te stellen van tips die hij leidinggevenden in de zorg mee zou willen geven. Na een korte denkpauze volgt zijn favoriete top vijf:
- Blijf jezelf, blijf authentiek;
- Stuur op menselijke waarden zoals compassie, rechtvaardigheid en moed;
- Identificeer en communiceer nieuwe patronen (normen en waarden) die ontstaan;
- Verminder weerstandsfactoren en blijf vasthouden aan positieve bewegingen;
- Vier (kleine) successen en ben royaal met het geven van complimenten.
Tot slot
Op de vraag om nog een laatste gouden tip mee te geven antwoord Feron:
“Beoordeel jezelf kritisch en realistisch, maak op tijd pas op de plaats, reflecteer en beslis wat een volgende strategische stap gaat zijn. Wat is goed voor je klant? Wat is goed voor je organisatie? Maar besef tegelijkertijd dat succes geen oneindig begrip is. Dat vraagt om inzicht, reflectie en moed, maar ook bij zwaar weer blijft wat mij betreft gelden om te blijven focussen op positieve oplossingsstrategieën. Heliotropisch verwoord: blijf zoeken naar het licht net zoals alle andere levende wezens om ons heen”.
Interessant artikel? Meld u dan nu aan voor onze gratis nieuwsbrief en mis nooit meer iets!
Mee discussiëren? Dat kan in onze LinkedIn-groep.
